Danklof ondernemers

Vestiging in Udenhout

In Udenhout hebben in de 19e en 20e eeuw vier generaties Danklof gewoond. De familie was afkomstig uit Cromvoirt; in de 16e eeuw woonde zij er al. Eind 18e eeuw huwde Arnoldus Petrus Danclof (1754-1824), zoon van Petrus Joannes Danclof (Pieter) en Johanna Matteusse Maas (Jenneke), voor de derde keer en dan, op zondag 6 september 1795, te Udenhout met de Udenhoutse Anna Martinus Kuipers, geboren aldaar op woensdag 22 augustus 1770. Ze gingen wonen in een huis aan het Kleine Laar in Helvoirt. Arnoldus, RK gedoopt op woensdag 11 september 1754 te Cromvoirt, overleed op vrijdag 4 juni 1824 in Helvoirt, 69 jaar oud. Anna overleed te Helvoirt op 19 december 1836. Een van hun zeven kinderen, Petrus (Peter) Arnoldus Danklof, geboren op maandag 20 november 1797 te Cromvoirt, was de eerste Danklof die zich in Udenhout vestigde. We weten niet precies wanneer. Peter werkte waarschijnlijk in de houtbranche, want op 13 februari 1816 houdt hij blijkens een akte van notaris H. Janssen te Vught een verkoping van bomen te Cromvoirt. In de ledenlijst van het Udenhoutse gilde Sint Antonius Sint Sebastiaan komt hij voor in 1831 en 1840. Hij zal dan woonachtig zijn in Udenhout en staat te boek als dagloner.

Peter trouwt op donderdag 2 mei 1839 te Udenhout op 41-jarige leeftijd met de 32-jarige Petronella van Dijk, dochter van Arnoldus Petrus van Dijk en Joanna Renier de Man. Petronella is geboren op zaterdag 16 mei 1806 te Udenhout, is overleden op zaterdag 9 augustus 1851 Udenhout. Petronella werd 45 jaar. Bij hun huwelijk woonden ze in Udenhout. Het Bevolkingsregister 1850 vermeldt dan wijk A 87, in 1871 wijk A 92. Peter en Petronella kregen twee kinderen: Adriana, geboren op zaterdag 2 juli 1840, en Johannes (Jan), geboren op woensdag 26 juli 1843. Adriana trouwde op woensdag 29 april 1868 te Udenhout met de 38-jarige Christiaan Verhoeven uit Loon op Zand. Christiaan is geboren op woensdag 28 april 1830 te Loon op Zand.

Jan Danklof (1843-1903) van houtzager naar bakker

Jan Danklof, geboren op 26 juli 1843 te Udenhout, trouwde op 28 april 1869 te Loon op Zand met de 28-jarige Helena de Held. Jan woonde volgens het Bevolkingsregister in 1850 en 1860 in Wijk A nr. 107. In 1863 werd hij ingeloot voor militaire dienst, maar kreeg vrijstelling, omdat hij de enige zoon was. Hij was lid van het gilde Sint Antonius en Sint Sebastiaan en in 1858 koning. Op zijn schild met genopte rand het vers: 'Al met een goede moet Kwam ik aangetreden en Schoot den Vogel af Van Boven naar beneden Zoo dat ik Koning word Al van deese Edele Gilde daarom geef ik tot gedacgtenis naar mij(n) vermoge(n) een schilt'.

Was A107 of de eerdergenoemde A87 of A92 het woonhuis van de familie Danklof? In het familiebezit bevindt zich een schilderij van het boerderijtje tegenover de Stenen Poort naar Kasteel de Strijdhoef, in de bocht van de Schoorstraat. Waarschijnlijk heeft Gerard Danklof, rentmeester van de gemeente Tilburg, het laten schilderen door een tot nu toe onbekende schilder A. Verhoeven. Gerard Danklof had ook een huis aan de Oerlesestraat in Tilburg, eveneens geschilderd door A. Verhoeven. Wij hebben nog niet kunnen vaststellen of de familie Danklof eigenaar was van dit huis aan de Schoorstraat of dat de familie het huurde. In 1903 werd het verkocht door de familie Slots en kwam het in bezit van de familie van Harrie van Iersel.

Jan was houtzager, maar werd bakker. In mei 1897 vroeg hij volgens een bericht in de Nieuwe Tilburgsche Courant in Tilburg een vergunning aan om een broodbakkerij te mogen oprichten in de Telegraafstraat in Tilburg. Hij komt dan ook voor als bakker in Udenhout, want op 8 augustus vraagt hij in een advertentie in de Provinciale en Noordbrabantsche Courant om een RK bakkersknecht, franco brieven te richten aan 'J. Danklof, Bakkerij Udenhout'. Op 25 januari 1902 biedt hij een bakkersoven te koop aan. Een jaar later, op 17 januari vraagt hij om een enigszins bekwame bakkersknecht voor zijn Udenhoutse bedrijf in 'Brood, Beschuit en Kleingoed'. Helaas overlijdt Jan kort daarna op 30 januari 1903, nog geen 60 jaar oud.

Jan en Helena kregen acht kinderen, waarvan er vier jong stierven.

Het oudste kind, Petronella, geboren 29 september 1879, overleden 9 juli 1960, was in Udenhout bekend als 'tante Piet'. Zij woonde in een klein huisje aan de oostkant van Huize Sint Felix. Haar vele achterneefjes en achternichtjes Danklof en Van de Plas kwamen graag bij haar, want ze was het meest gezellige en opgewekte mens in Udenhout. Zij was getrouwd op 30 mei 1911 met Kobus Ebben (1861-1931), organist, kaarsenmaker en zanger.

De oudste zoon, Gerardus Danklof (1872-1940), nam de broodbakkerij in de Telegraafstraat in Tilburg over van zijn vader: in de Nieuwe Tilburgsche Courant van 25 mei 1905 staat een advertentie waarin hij om een bakkersknecht vraagt. In diezelfde krant van 4 november 1911 bericht hij dat hij zijn broodbakkerij overgedaan heeft aan Jos. van de Ven. Gerard Danklof maakte hierna carrière als rentmeester en taxateur van de gemeente Tilburg en was bestuurlijk actief op sociaal gebied. Hij was op 29 september 1897 getrouwd met Anna Vermelis (1868-1957).

Een tweede zoon was Lambertus (Bart) Danklof (1874-1958), manufacturier, koopman, drogist en later tabakswinkelier. Lambertus had al vóór 1910 een winkel in drogisterijartikelen en koloniale waren. Vanaf 1910 noemt hij in krantadvertenties zijn zaak "L.Danklof de Jong". Blijkens een bericht in de Nieuwe Tilburgsche Courant van 30 januari 1928 werd deze winkel op Slimstraat A6 omgezet in een vennootschap onder firma met als vennoten L. Danklof en J.P.G. Danklof. Deze laatste was de zoon van Bart Danklof, Jan Danklof. Zoon Jan voerde het bedrijf, maar de firmanaam bleef "L.Danklof de Jong". Later had Bart zijn eigen tabakswinkel aan de Stationsstraat (Kreitenmolenstraat) nabij de spoorwegovergang. Bart Danklof trouwde drie maal: 1) op 24 oktober 1899 met Elisabeth Maria Laarhoven (5 kinderen, waarvan 1 vroeg overleden); 2) op 10 mei 1910 met Maria Gerardina de Jong; 3) op 13 november 1928 met Antonetta van Lamoen. Bekend is de uitspraak: "Zolang onze lieven Heer neemt, neem ik ook, zei Bart Danklof, en hij trouwde voor de derde keer". Zijn dochters trouwden middenstanders: Helena trouwde met bakker Fonske Janse, Maria trouwde met Ad zoon van timmerman Graard van de Plas, Petronella trouwde met Janus zoon van timmerman Kiske van de Plas.

De familie Danklof bezat onroerend goed. Gerard Danklof en zijn zwager Kobus Ebben verkochten in februari 1919 het omrasterde weiland 'Het Wolvenbosch', gelegen op de grens Udenhout-Tilburg aan de Houtsestraat, ruim 7 hectaren groot. Vijf jaar eerder, december 1914, verkochten zij hier 30 kopen 'knuisten'.

Cornelis ('Kiske') Danklof (1876-1945), meester broodbakker

Cornelis is geboren op 17 maart 1876 'om tien uren des nachts in de Schoorstraat'. Behalve vader Jan, houtzager, waren getuigen van de aangifte de 25-jarige houtzager Johannes de Heijer en de dertigjarige kuiper Jan Smits. Als 16-jarige vertrekt hij op 9 juni 1892 naar Loon op Zand, waar hij op 30 juni wordt ingeschreven als dienstknecht op Kerkstraat 38. Via de Bevolkingsregisters kunnen wij hem verder volgen. Op 23 december 1893 vertrekt hij uit Loon op Zand naar Den Bosch en keert op 14 augustus 1894 weer terug naar Udenhout. Waarschijnlijk heeft hij - zoals de gewoonte was - zo ervaring opgedaan bij verschillende bakkers in de regio om dan in de bakkerij van zijn vader te gaan werken. Na het overlijden van zijn vader in januari 1903 zette hij de bakkerszaak voort. Omstreeks 1900 kocht hij daarvoor een pand van Adrianus Mutsaers, later nog uitgebreid met aangrenzende pandjes. Hij trouwt op 26 mei 1903 te Alphen met Maria Christina van Gorp, geboren in Alphen op 18 december 1870. Op 28 mei 1904 komen we hem voor het eerst in de krant (Nieuwe Tilburgsche Courant) tegen wanneer hij in een advertentie vraagt naar een bakkersleerling. In verschillende jaren daarna plaatst hij advertenties voor een RK bakkersknecht. Op 4 april 1916 komen we in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche Courant een advertentie tegen waarin Kiske Danklof vraagt naar een 'camion met overkapping' en een draagvermogen van 2000 kg. Maar het zou nog tot 25 maart 1925 duren voor Cornelis Danklof een auto had. Hij kocht toen een tweedehands Adler op de veiling van auto's van wijlen Gouden Willem van Iersel. Hij bracht daarmee het brood rond. Later kwam er een DKW-bestelauto. Tot die tijd gebruikte hij waarschijnlijk een kar met een trekhond, want hij won prijzen op een trekhondenconcours in Tilburg op 28 juli 1919.

Cornelis Danklof was een actieve en innovatieve bakker. Hij maakte het moderniseringsproces mee, dat tussen 1900 en 1930 plaatsvond: elektrische deegkneedmachines, heteluchtoven, de warenwet met zijn vakbekwaamheidseisen etc. Hij deed mee aan bakkerstentoonstellingen en won er prijzen mee. Op de Internationale Bakkerijtentoonstelling te 's-Hertogenbosch van 12 tot 20 juli 1924 behaalde hij een zilveren medaille in de wedstrijdklasse van de Coöperatieve Meelfabrieken der Hanze. Op de Internationale Bakkerijtentoonstelling in maart 1928 in Londen won hij een zilveren medaille vanwege de Keurraad van het Internationaal Bakkerij-Instituut en kreeg hij van de Engelse jury een erediploma voor zijn inzending van melkbrood en beschuit. Helaas zijn deze prijzen niet meer aanwezig in de familie.

Meelfabrieken probeerden de bakkers aan zich te binden als afnemers. Een van de methoden was om afnemers een bepaald uit te keren bedrag bij overlijden te garanderen. Zo bezat Cornelis Danklof een 'afnemers-gratificatie-bewijs' van ƒ300,00 van de N.V. Van Loon's Graan- en Meelfabriek gevestigd te Tilburg, kantoor Rotterdam, gedateerd 1 februari 1928. Aan eenzelfde certificaat, gedateerd 1 januari 1932, waren nu voorwaarden verbonden: men moest elke week minstens zes baaltjes bloem of meel afnemen, en bij faillissement verviel de 'gratificatie'. Van hun kant probeerden de bakkers hun klanten weer te binden met een 'bonnen- of controleboekje' dat 5% 'dividend' uitkeerde van de aankopen, per jaar waarschijnlijk. Cornelis Danklof gebruikte ook verpakkingen met zijn naam en illustratie, waarbij hij niet vergat te melden dat hij prijzen gewonnen had in Den Bosch in 1924 en in Londen in 1928. Blijkens een foto in het familiealbum hield Kiske Danklof ook bijen.

Maria Christina van Gorp overleed op 6 juli 1944, ruim 73 jaar oud, en Cornelis Danklof op 11 maart 1945, 68 jaar oud.

Inmiddels was de oudste zoon, Adrianus Johannes Danklof (Jan), geboren 17 juli 1905, op 19 juni 1934 getrouwd met Maria Anna Cornelia Francisca Moorees (Miet) uit Tilburg, geboren 9 juli 1908. Jan was bakker en de getuigen - broers van bruid en bruidegom - waren ook bakker. Jan begon in Tilburg een bakkerszaak aan de Korvelseweg 195 en later aan de Hasseltstraat 209 tegenover de Hasseltse kerk. Jan Danklof was onder andere bekend van zijn zeer gewilde 'kluitjesmik'. De oudste dochter Helena Anna Josephina (Leentje), geboren 1 maart 1904, was enkele jaren eerder - 14 juli 1932 - getrouwd met Johannes Antonius Maria (Jan) van de Voort, houtzager (ouders van de auteur). De andere vier kinderen bleven ongetrouwd: Johanna Petronella Maria (1906-1987), Wilhelmus Petrus Paulus (1908-1971), Gerardus Johannes (1909-1982) en Hubertus Antonius (1911-1989).

Sraar Danklof (1909-1982)

Gerardus Johannes Danklof ('Sraar Danklof') is geboren op donderdag 28 januari 1909 te Udenhout. Hij zette de bakkerszaak na het overlijden van zijn vader in 1945 voort. Sraar bleef heel zijn leven vrijgezel. Hij was in zijn jeugd actief bij de voetbalclub R.K.S.S.S. Ook was hij een liefhebber van de jacht. Hij had altijd een hond bij zich, die zeer gehecht aan hem was. Tijdens de ziekte waaraan hij tenslotte overleed op 20 juni 1982, liep zijn hond nog telkens naar de kerk om zijn baas op te wachten. Hij deed de bakkerszaak over aan de familie Geerts - Heijmans. Hij was de laatste Danklof in Udenhout.

Jan van de Voort heeft dit verhaal opgesteld, gepubliceerd in Unenste Sprokkels 15 (2018).