Ermes, Augustinus

Augustinus Ermes
Geboortedatum	09-06-1921
Geboorteplaats	Gilze en Rijen (Hulten, wijk D 43)
Adres	wijk A 518
Woonplaats	Gilze
Burgerlijke staat	ongehuwd
Beroep	houtbewerker
Overlijdensdatum	20-03-1945
Plaats van overlijden	Versen (Duitsland)

Kun je het levensverhaal van dit oorlogsslachtoffer aanvullen? Of heb je een foto gevonden die we kunnen digitaliseren? Op de hoofdpagina van portaal Gilze en Rijen zie je hoe te reageren. Wij nemen graag contact met je op!

Achtergrond

Agustinus Ermes is geboren op 09-06-1921 in Hulten. Hij was de zoon van Jan Baptist Ermes, landarbeider uit Chaam en van Cornelia van Loon, zonder beroep uit Alphen en Riel. Het gezin Ermes had elf kinderen. De familie Ermes vertrok in 1925 weer naar de gemeente Alphen en Riel. In 1936 keerde het gezin terug naar de gemeente Gilze en Rijen en vestigde zich in Gilze.

Gebeurtenis

Bidprentje

Augustinus Ermes heeft tussen 30 augustus 1944 en 8 september 1944 gevangen gezeten in Kamp Amersfoort. Hij werd daar binnengebracht vanuit Kamp Vught. Als reden voor zijn arrestatie staat vermeld: 'Kontractbruch'. In de oorlog werden mannen tussen zeventien en veertig jaar door de Duitsers opgeroepen voor de 'Arbeitseinsatz'. Dit was de wettelijk verplichte inschakeling in de nazi-Duitse oorlogseconomie van jonge mannen uit bezette gebieden om de arbeidskracht van Duitse mannen te vervangen, die als soldaten dienst deden. Veel mannen die aan een oproep geen gevolg gaven, gingen in onderduik. Zij die niet konden of wilden ontkomen aan het werk in de Duitse fabrieken mochten van tijd tot tijd met verlof naar huis. Velen keerden van dit verlof niet terug en doken uiteindelijk onder. Werd je dan opgepakt, dan werd dit gezien als contractbreuk en volgden er represailles. Je kwam in de meeste gevallen voor een week of veertien dagen in Kamp Amersfoort terecht en vervolgens werd je teruggestuurd naar de plek waar je in Duitsland had gewerkt. Was je bijvoorbeeld vaker niet teruggekeerd dan werd je voor straf doorgestuurd naar kampen als Neuengamme, Buchenwald en Dachau. Vanuit Kamp Amersfoort is Augustinus Ermes naar het concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg getransporteerd. Hij behoorde dus tot de groep gevangenen die zwaarder gestraft waren.

Kamp Vught

Voordat Augustinus Ermes in Kamp Amersfoort gevangen werd gezet heeft hij volgens zijn inschrijvingskaart in Kamp Vught gezeten. Mogelijk is dit voor heel korte tijd geweest en alleen op doorgang omdat zijn gegevens in de administratie van Kamp Vught niet terug te vinden zijn. Kamp Vught fungeerde tijdens de Tweede Wereldoorlog als doorvoerkamp voor 12.000 Joden en tevens als kamp waar politieke gevangenen, zwarthandelaren, zigeuners, verzetslieden, gijzelaars, homoseksuelen en Jehovah’s Getuigen werden vastgehouden. Het heeft ruim anderhalf jaar als concentratiekamp gefunctioneerd. Naast een politiek-militaire functie kreeg Kamp Vught, net als andere nazikampen, later in de oorlog ook een economische functie. Zo werden in een deel van het kamp vliegtuigen gesloopt en bevonden zich er enkele afdelingen van het bedrijf Philips. Gevangenen in Vught hielpen onder mee met het fabriceren van radio’s en knijpkatten.

Een oudere broer van Augustinus, Carolus, geboren op 01-03-1916, van beroep automonteur, heeft ook in Kamp Vught gezeten. Carolus werd op 21 april 1943 in Vught gevangen gezet en slaagde erin om twee keer uit het kamp te ontsnappen. Op 17 maart 1944 vluchtte hij voor de eerste keer. Hij werd vrij snel weer gepakt en keerde op 28 maart terug in het kamp. Hij kwam toen op een lijst van vluchtgevaarlijke gevangenen. Toch slaagde hij erin om op 16 mei 1944 opnieuw te ontsnappen. Een knappe prestatie. Niet lang na de bevrijding van het zuiden van Nederland trouwt Carolus op 29 november 1944 met Johanna Kuijpers uit Hilvarenbeek.

Kamp Amersfoort

Inschrijvingskaart Augustines Ermes Kamp Amersfoort

Op 30 augustus 1944 werd Augustines binnengebracht in Kamp Amersfoort, zijn kampnummer was 6419. Dit was in de Tweede Wereldoorlog een straf -en doorgangskamp in Leusden aan de zuidrand van Amersfoort. In dit langst operationele concentratiekamp van Nederland heerste een mensonterend regime van honger, mishandeling, dwangarbeid en executies, waardoor 652 mensen het leven lieten. Het merendeel van de gevangenen werd vanuit Kamp Amersfoort doorgestuurd naar andere kampen voor dwangarbeid, waarvan velen niet terugkeerden. In totaal hebben circa 47.000 mensen gevangen gezeten in Kamp Amersfoort. Augustinus Ermes werd op 8 september 1944 op transport gesteld naar Kamp Neuengamme. Daar kwam hij aan op 10 september en werd hij door de Duitsers tewerk gesteld.

Kamp Meppen-Versen

Duitse overlijdensakte Augustinus Ermes

Oorlogsgraf Augustinus Ermes in Osnabruck

In november werd Augustinus Ermes naar het Kamp Meppen-Versen getransporteerd. Vanaf 1944 functioneerde dit als één van de ruim tachtig buitenkampen van Neuengamme. Meppen-Versen behoorde tot de vijftien Emslandlager en lag vlak bij de grens met Nederland, nabij het dorp Versen (ongeveer vijftien kilometer ten oosten van Emmen). De omstandigheden waren er slecht, het ontbrak aan de meest elementaire voorzieningen. Slechte voeding, slechte of geen huisvesting, zeer lange werkdagen, onvoldoende kleding, onvoldoende sanitaire voorzieningen en ’’die eeuwige regen’’ zorgde voor een erbarmelijke situatie. Men moest van zonsopgang tot zonsondergang werken. De gevangenen uit Neuengamme werden gedwongen om verdedigingswerken aan te leggen, die vanuit militair oogpunt bezien volkomen nutteloos waren. Van 16 november 1944 tot medio januari 1945 hebben de gevangenen geen droge draad aan hun lijf gehad. Dat heeft veel gevangenen het leven gekost. Ook door de willekeur en mishandeling door de bewakers, waren veel doden te betreuren. Augustinus Ermes is op 20 maart 1945 in Versen overleden, hij is dan 24 jaar oud. Hij is aanvankelijk begraven op de KZ begraafplaats in Versen en later herbegraven op het Nederlands Ereveld in Osnabruck, rij E, nr. 11.

Externe links

• Website Vriendenkring Neuengamme
• Website Oorlogsbronnen.nl

Bronnen

• Beeldbank Heemkring Molenheide (bidprentjes)
• Wikipedia
• www.historiek.net
• Bevolkingsregister