Broeders, Josephus Franciscus Marinus

Sjefke Broeders
Sjefke Broeders
Volledige namen	Josephus Franciscus
Geboortedatum	06-07-1944
Geboorteplaats	Gilze
Adres	Bolberg/Horst 7/toen A137
Woonplaats	Gilze
Overlijdensdatum	06-10-1944
Plaats van overlijden	Gilze
Bijzonderheden	Omgekomen bij de inslag van een granaat in de schuilkelder

Kun je het levensverhaal van dit oorlogsslachtoffer aanvullen? Of heb je een foto gevonden die we kunnen digitaliseren? Op de hoofdpagina van portaal Gilze en Rijen zie je hoe te reageren. Wij nemen graag contact met je op!

Broeders, Josephus Franciscus Marinus (geboren Gilze, 06-07-1944 – gestorven Gilze, 06-10-1944) zoon van Cornelis Johannes Broeders (1915-1967) en Maria Magdalena van Gestel (1904-1992).

De voorkant van het bidprentje van Sjefke

Sjefke overleed om half elf ’s avonds

Achtergrond

Sjefke Broeders werd op 6 juli 1944 geboren als zoon van Kees Broeders, schoenmaker/schoensnijder en Marie van Gestel, huisvrouw. Hij was het derde kindje in het gezin van vier, twee jongens en twee meisjes. Het oudste jongetje (Josephus Petrus) bleef drie dagen oud in een stuip en overleed op 5 mei 1940, vlak voor de inval van de Duitsers. Vier jaar later verloren Kees en Marie, vlak voor de bevrijding van Gilze, voor de tweede keer een zoontje. Sjefke kwam drie maanden oud om het leven als gevolg van de inslag van een niet ontplofte granaat. Zusje Toos was toen 2 jaar oud, zusje José zou na de oorlog, in 1946, geboren worden.

De Familie heeft geen foto's van Sjefke. Daar was hij te jong voor. Dit zijn vader en moeder met zusje Toos.

Gebeurtenis

Het verhaal over de inslag in de Bolberg vind je achter deze link Granaatinslag in Gilze, Bolberg – 6 oktober 1944

Het verhaal van Sjefke in de herinnering van zusje Toos

Toos Hagenaars-Broeders was pas 2 jaar oud bij de inslag en wat ze zich nu als 81-jarige herinnert, komt dan ook van de verhalen van anderen.

‘We woonden op de Bolberg, achterin tegen de bossen aan. Mijn vader had in de tuin van ons huis net een schuilkelder van stro gemaakt. Ook het ledikantje van Sjefke hadden mijn ouders erin gezet. De granaat schoot allebei de beentjes van Sjefke eraf. Mijn nichtje zat ernaast en kreeg een scherf in haar been. Mijn moeder heeft samen met de buurman Sjefke nog naar het veldhospitaal bij Toon Timmermans gebracht, een stukje verderop. Bij iedere granaat die afgevuurd werd, hielp hij haar in de greppel, ter beschutting. Vader bleef bij mij.’ Of ze zelf in de schuilkelder zat op dat moment weet Toos niet zeker. ‘Waarschijnlijk wel, maar ik heb daar geen herinneringen aan. Ik was daar te klein voor. Ik zie nog wel het roze ledikantje voor me, waarin Sjefke gelegen heeft. De zijkant kon je openmaken.’ Ze weet ook niet of ze op dat moment allemaal in de schuilkelder waren. ‘Daar praatten vader en moeder niet over. Ook over de begrafenis van Sjefke niet. Ze stopten dat verdriet weg.’ Uit verhalen weet ze dat zijzelf heel bang was als ze een klap hoorde of als er geschoten werd. ‘En dat ik me tussen de kast en de kachel verstopte als er Duitsers met geweren bij ons kwamen.’

‘We konden na de inslag gelukkig wel op de Bolberg blijven wonen. Het huis was niet beschadigd. De granaat lag tussen de kersenboom en de notenboom. Bij mijn weten is die er nooit uitgehaald.’

Het gezin heeft veel meegemaakt. Behalve de twee broertjes is ook vader jong gestorven, op 52-jarige leeftijd. ‘Mijn moeder zei ooit, je man jong verliezen is erg, twee kindjes afgeven is nog erger.’ Foto’s van Sjefke waren er nog niet, daar was hij te jong voor. Hij kreeg wel samen met andere oorlogsslachtoffers een herinneringsplaatje op het oorlogsmonument in Gilze. Maar dat wist Toos tot voor kort niet. Ook daar hebben vader en moeder nooit over gesproken. Dat oud-burgemeester Jan Boelhouwer het initiatief nam voor een Sjefke Broederspad vinden zij en haar zus José ‘heel mooi’. Toch nog een herinnering aan hun broertje.

Sjefke Broederspad

Sjefke was het jongste oorlogsslachtoffer in Gilze en Rijen. Burgemeester Boelhouwer benoemde dat in zijn toespraak bij de dodenherdenking in Gilze op 4 mei 2019, 75 jaar na de bevrijding:

‘Op de plek waar we hier staan is zichtbaar en voelbaar dat er ook in onze gemeente onvoorstelbaar geleden is. Gezinnen werden verscheurd, kinderen van een toekomst beroofd. Ik heb gisteren eens gezocht naar het allerjongste oorlogsslachtoffer op deze plek. En wel met een speciale reden. Dit kind dat drie maanden oud werd, heeft de minste toekomst gehad in zijn leven. Josephus F.M. Broeders, geboren 6 juli 1944 en overleden op 6 oktober 1944. Een paar weken later en de bevrijders waren in Gilze en wellicht had hij daarmee overleefd en een toekomst kunnen waarmaken. Om daarbij stil te staan en het verleden ook in de toekomst levend te houden, wil ik de straatnamencommissie van onze gemeente voorstellen om dit allerjongste slachtoffer dat in onze gemeente is gevallen te vernoemen met een straatnaam of een plek in onze gemeente. Vijfenzeventig jaar geen oorlog, het lijkt me een gepast moment om verleden en toekomst op die manier voor altijd te verbinden. Dan is ook zijn dood misschien niet helemaal voor niets geweest.’

In de nieuwe wijk De Laars in Gilze kennen we nu het Sjefke Broederspad.

Bronnen

• Overlijdensregister Gilze en Rijen 1940. aktenummer 44 - Regionaal Archief Tilburg
• Overlijdensregister Gilze en Rijen 1944, aktenummer 75 - Regionaal Archief Tilburg
• Wiki Gilze en Rijen - Het oorlogsjaar 1944 en de bevrijding
• Verhalen en (foto)materiaal van de familie Broeders en de gemeente Gilze en Rijen – met dank aan Toos Hagenaars-Broeders en Rian Anssems

Literatuur

• Vijf jaar luchtfront – Het vliegveld Gilze-Rijen in de Tweede Wereldoorlog, Deel V 1944/1945, Gebroeders J. en W. van den Hout, L. Klerks en A. van Riel