Wagenwerkplaats

Samen met de draaierij en de smederij bouwden de broers Thijssen de wagenwerkplaats. Dat gebeurde in 1868. In datzelfde jaar verzorgde de heer Broeders de aanleg van bestrating en de sporen die door het gebouw liepen. De oorspronkelijke constructie met de gietijzeren kolommen staat nog en heet nu Gebouw 90.

Zoals de meeste gebouwen van D’n Atelier was de wagenwerkplaats opgetrokken uit bakstenen en waren de gevels gedecoreerd met lisenen en siermetselwerk. Apart aan de wagenwerkplaats was dat de twee kopgevels van de beide zijbeuken opgedeeld waren in twee topgevels, waardoor het gebouw van de buitenkant niet drie, maar vijf beuken leek te hebben.

Rol binnen de werkplaats

De werkplaats bestond uit drie beuken. In het begin was het een transversale werkplaats waar de wagons en rijtuigen overdwars naar binnen werden gereden. Dat gebeurde in de middelste beuk, die daartoe beschikte over een rolbaan en kraan. In de zijbeuken waren werkstanden waarop kapotte wagens ter reparatie neergezet werden. De werkplaats was bijna honderd meter in lengte en had een breedte van 62 meter.

In 1892 verhuisde, door een reorganisatie bij de Staatsspoorwegen, de wagenwerkplaats naar het Limburgse Blerick. Daar zouden voortaan de vrachtwagons gereviseerd worden. Bagagewagons kregen tot 1925 hun onderhoud nog wel in Tilburg, omdat ze tot het personenmaterieel gerekend werden.

In 1960 zijn de rondboog- en de keldervensters aan de zuidkant dichtgemetseld. De wagenwerkplaats was toen in gebruik als magazijn. Eerder al, voor 1953, was de middelste beuk met rolbaan gesloopt.

Later, onbekend is vanaf wanneer precies, kreeg Gebouw 90 de functies van gereedschapmakerij en ‘afkortinrichting’. Al het kapotte gereedschap van de andere werkplaatsen in Nederland werd in Tilburg gerepareerd. In de genoemde afkortinrichting maakten werknemers staalplaten op maat, die ze hadden gekocht bij Bressers Metaal.

Huidig gebruik

In ieder geval tot in 2016 is de Hall of Fame gehuisvest in Gebouw 90. Het is een jeugdhonk dat bestaat uit cursus- en oefenruimtes, kantoren, danszalen, een kantine met pingpongtafel en twee skateparken.

Bronnen

• Oud-medewerker van de NS-werkplaats Hans Clijsen.

• ‘Tilburgse Spoorzone’ – Cultuurhistorische verkenning: Bilan, Tilburg, 2004.

• ‘Centrale Spoorwegwerkplaats Tilburg’ – Bouwhistorisch onderzoek: Boei, Hoevelaken, 2008.

• ‘Nedtrain Tilburg 1868-2003’ – Geschiedenis van de spoorwegwerkplaats D’n Atelier: Henk van Doremalen en Martin van Broekhoven, Tilburg, 2003.