Pietje Paas en Hannes den Haomer over kosschole

Hannes Ge lekt wel de Zoete Lieve Vrouw op de trôon, swerkendags en sondags eeve schôon. Hedde oew èège int nuuw gestooke?

Pietje Och die kleere hek al jaore mar tis vendaog zo’n schôon vurjaorsweer dek mar zomerkleer òngedaon heb.

Hannes Ge stotter schôon op, dè moek zegge, godde op pad?

Pietje Ja strak wel en ik lôop er vort gère fesoenluk bij. Ge kunt op menne leeftèèd niemer meej todde aon lôope want van oew gezicht moettet niemer hebbe, daor is de schonnighèd wel vort aaf.

Hannes Nauw hoeft de kop de kont niemer te verkôope mar waor godde heene?

Pietje Mun neus aachternao en men gat zal wel volge. Zonder gekhèd ik goj törp opaon en misschient nog wel efkes nor Ôsterwèèk.

Hannes Godde op pad vur un endje nuuw kleer? … Dè docht ik zôo want as kend zaagder al gère schôon èùt mar ge het grôot gelèèk, ut kanner wel vort af.

Pietje Dè mèèn ik ok.

Hannes Ik krèèg van jou altèd gelèèk as ik zeg degge gelèèk het.

Pietje Aanders ok mar allêen as ge gelèèk het. Vruuger op school môoge wij nie zommar alles aon. Ge môogt gin blôote bêen of èèrm hebbe en un broek môog al hillemal nie.

Hannes Dur waare vruuger wel schoole waor de meskes un uniform òn han.

Pietje Stien van ons tante Anna die zaat op kosschool en daor droege zu nog un uniform. Dè haj wel iets.

Hannes Die is nôot niemir van dur uniform af gekoome want die is non geworre en zij heej dur kap nie òn de willege gehange zoas in de jaore zeuventig zoveul nonne dinne.

Pietje Toen zij nor kostschool ging hak nôot kunne denke desse niemer terug zu koome. Ut was as kend zommar unne rauwe does en zonder kosschool zusse gin zuster geworre zen. Aachteraf was dè dun urste stap mar die heesse ok nie zommar gezet daor zen jaore overheene gegaon.

Hannes Zelfs de langste weg begint meej dun urste stap.

Pietje Nò veul vèève en zesse ging ze in de vèfde klas van de lagere school nor kosschool. Ze kwaamp allêen mar in de vekaansies thèùs. Ik heb daor welles meej op bezuuk gemeuge.

Hannes Jullie tante Anna haj un druk winkeltje en jullieë ome Kees boerde wè en haandelde un bietje en saoves brocht ie nog bodschappe rond. Dè haj hullie gin wendeijer gelee. Dan ist wel hendig dè de kender nor kosschool gaon. Dan hebbe ze daor gin omkèèke nor.

Pietje Stien is net zo oud as ikke en ut was men beste vriendin. Op de lagere school wast wit tot stiltje toe, kunde wel zegge. Zullie wonde nie zôo wèèd van ons vendaon dus ik weet wel hoeter op die kosschool òn toe ging. Toen immal dun vaort vurbeij waar zaat Stien dur himmal vol van. Mar nò de urste vekantie toen ze terug moes, jankte ze as un vèrreke dè geslacht wordt.

Hannes Wè zaater dan dwars, hasse ginnen aord?

Pietje Nèè, thèùs môog bij hullie alles en daor waren ut veul reegels. Ze sliepe op un slaopzaol in chambrettes, zeg mar un bed meej un gerdèèn erum heene. Smèreges vruug om goed zes uur kwaamp un zuster iederêen wakker maoke meej “Geloofd zij Jezus Christus” waorop ze dan moesse antwoorde “In alle eeuwigheid amen”. Dan ut mèrregegebed bidde en daornò ònkleeje zonder te praote en dan nor de kapel en dan eete mar ok daor wast wir dur vur en durnao bidde. En dè was ut begin van dun daag nog mar.

Hannes Daor zudde toch tuureluurs van worre. Onze Graard heej ok op un kosschool gezeete opt simminarie. Dè wildenie van jongsafaon. Hij haj ok twee linkse haand. “We zullener unne pestoor van maoke” heur ik onze vadder nog zegge. Toen wassie nog mar un menneke.

Pietje Hattie daor dun aord?

Hannes Hij hatter goeje aord mar is èùteindeluk toch terug gekoome. Hij vertelde detter veul geleerd moes worre en ut was ur deftig want ze aate in de refter en zun klas hiette de cour of zoiets daor liep ie thèùs gère meej te kôop en ze noemde hum daor vort Gerard en dè moesse wij thèùs ok vort zegge. Dè krêeg ie toch nie vur mekaare. Mar dinne die meskes nie meer bij die nonne?

Pietje Jawel leere, nor de kapel, wir eete en wir leere en zôo honderd op unnen hôop en meer. Mar dur was ok wel ontspanning zoas wandele. Dan moesse ze in reije lôope meej un zuster durveur en êen duraachter. Mar meej tweeë un endje opstappe dè môog nôot nie. Ut gekste was desse ins in de week in bad môoge mar wel meej un kleed aon, un sort hempd. Daoronder moesse ze der èège dan waase. Dè was me toch un gehannes, vertelde ze, dè kunde wel begrèèpe.

Hannes In bad meuge was toen toch luuks want èègeluk haj toen nog bekant niemand un bad of unne does.

Pietje Des ok zôo. Thèùs konde meej un tèltje nor boove. Ik denk dè Stien op die kosschool ok veul plezier heej gehad.

Hannes Denke en gisse kan aanders wèèd misse.

Pietje In dees geval nie. Laoter kwaam ze zomar van dun êene op dun aandere daag thèùs meej ut bericht desse zuster woj worre. Daor was hullie moeder nogal frêet op.

Hannes Zullie kosse wel un goej bruidschat betaole zôdèsse bidnon kon worre in plots van werknon. Mar zomar in êene keer diejen omslag, kwaam ze dè jou zelf vertelle?

Pietje Wij schreeve mekaare gereegeld. Unne keer haj ik geschreeve dèsse de groete krêeg van unne buurjonge. Tis of dun duuvel ermeej spulde, dè han die zusters gezien. Dè hakker neffe gedaon en zij krêeg de waacht òngezeed.

Hannes Die brieve werre netuurluk stiekum geleeze dur die nonne.

Pietje Tis me toch wè, mar alla ze moesse hullie toch in de gaote houwe, dé snap ik wel.

Hannes Paoters, nonne en begijne zen nie zô heilig as ze schijne.

Pietje Op dè controleere han wij wel iets gevonde. Ik schrêef bevobbeld onder de poszeegel: “de groete van ons opoe” en dè haj un aander betêekenis. Dè sort dinge vonne wij wel spannend en zij zaag er toen nog gin kaod in. Ze zu meej dur zestien jaor wir nor hèùs koome mar un half jaor van tevurre schrêef ze desse un Mariakend was geworre. Dè kosse ze allêen worre asse geleerd han om voldoende nederig te zen. Dan môogde niks verkeerd doen, begrêep ik wel. Ze ston erop te kèèke om nor hèùs te koome mar toen môog ze nog un jaor blèève asse nog unne naaicursus zu volge en daor mokte ze gère gebrèùk van. No dè jaor woj ze in ’t klôster.

Hannes Daor zudde gij ok nie blij meej gewist zen.

Pietje Ikke nie, ik hajer op staon te kèèke desse wir thèùs kwaam. Mar aachteraaf zusse thèùs ok ginnen aord mir gehad hebbe. Ze was al van dur elf jaor van hèùs. Ze protte ok vort stads en ze was himmal veraanderd. Ze schrêef dè vur elke rôos int lèève ge wel vèèfentwintig doorns kregt te verduure en dè terwel ze toen nog mar goed zeuvetien was.

Hannes Dès echt nonnepraot en te wèès vur dieje leeftèèd.

Pietje Ik haj thèùs ok gevraogd of ik op kosschool môog. Ik docht nèè hedde en ja kunde krèège. Mar ze kosse men thèùs nie misse.

Hannes Un kosschool zu vur men niks gewist zen. Ik zaag dè bij onze Graard wel. Assie thèùs was en wij zaate òn toffel dan moesse wij raoje wè latijnse woorde betêekende en hij haj ut over de politiek. Wij han ut over wietter un nuuw perd haj gekocht en over wie meej wie ging en waor we sondags zon gon buurte.

Pietje Moessie in de vakanties thèùs ok meej ònvatte?

Hannes Hij din welles wè meej mar meer vur ut fesoen. Rauw wèrruk daor konnie hillemal nie meej öt de weeg. Hij zu ginne stal öt hoeve te kruije of zôo.

Pietje Dè zu toch ok nie kunne dè de miense laoter zun zegge dieje gistelukke heb ik nog welles gezien toen ie thèùs mis ònt breeke was of die heb ik nog welles onder de koej gezien.

Hannes Onze Graard haj un èège program in de vekaansie. Hij moes boeke leeze en zun èège laote zien bij de pestoor en bij femilie. Ik denk dettie nor de vekaansie blij was dettie terug kon nort simmenarie.

Pietje Wanneer issie vur goed teruggekoome?

Hannes Toen ie al un por jaor op ut grôot simminarie zaat. Hij was al wèèd op scheut. Hij was op un retraite gewist en òn de praot gerokt meej un vrouwke dè daor meej moes helpe. Hij was himmal van de kook.

Pietje Dan kunde ònvuule detter unnen aop op zulder zit.

Hannes Laoter bleek dettie ur al unne hille tèèd over tobde om op te houwe. Hij dûrfde ur nie goed meej vur dun daag te koome mar op unne keer vertelde hij dè toen we ammal òn toffel zaate.

Pietje Toen kwaam ie öt de kaast

Hannes Nèè as ge gelösterd had dan wieste dè dè nie spulde en diè ötdrukking kende ze toen nog nie. Mar hij zaat er wel over in de put.

Pietje Unne miens is ginnen èrrepel mar hij kan nog wel in de puree zitte.

Hannes Dettie thèùs kwaam dè was unne grôote domper vur ons moeder. Ze schomde der èège kepot. De perochie en den Boerenbond en zôo zulle ok wel in de kosten hebbe bijgedraoge en durrum waare ze bang detter iemes praot van zu maoke. Onze vadder stelde veur dettie thèùs meej òn de slag ging. Mar dè holde niks èùt. Hij zaat altèd te leeze en haj unne piano gelind en daor zaatie dik op te speule en dan holt boer worre niks èùt dè kunde wel op oew klompe ònvuule.

Pietje Hij haj toch nog wel fraoter kunne worre.

Hannes Onze vadder zin altèd ge kunt paoter worre of broeder mar niet dur tussenin. Onze Graard wies toen nog nie wetter in de wèèreld te kôop was. Wij konnenum op êen april nog nor ut pakhèùs stuure om knöpsgaoter of huppelzaod. Daor ging ie dan ok prompt vur op pad.

Pietje Ut is toch nog goed gekoome meej hum.

Hannes Ja, toen issie in Tilburg bij den NCB gon werreke en meej curssusse issie kiepe vurlichter geworre. Daor konnie meej dun boer op. Dè ging um goed af. Den kiependokter noemde zum laoter.

Pietje Vruuger zaagde overal kiepe en nauw ziedde nergus gin kiep mir. Zo’n klocht henne liep dikkels los en asze bij de buure dun hof omspolde dan kwaam daor welles ôot trammelant van.

Hannes Van kiepe en kender kunde hendig ruzie krèège.

Pietje Kiepe los laote lôope was verboje in dun Unent. Ze zinne in Unent ok: “un goei hen legt vruug én thèùs”.

Hannes Hêel lang geleeje han de miense zomar un por kiepe en die ginge dan op stok boove de koej. Laoter kwaamen er meer en bouwde de miense kiepekooije. Toe de eijer wè duurder werre ginge ze de kiepe smèèregus bijluchte want dan legge ze meer.

Pietje Dè was un schôon gezicht al die hokke in ut gareel meej glas òn den oostenkaant en de houtere dikkels schôon zwart getèèrd en van binne wit gekalkt.

Hannes Dè kalke was teege de kiepevlooje. Die vlooje konne verdimmes bèète en daor krêede flinke jeukbulte van diege zomar nie kwèèt waart…. Un fèftig jaor geleeje waare de eijer bekant net zôo duur as tegesworrig ent voejer kostte toen nog nie veul.

Pietje Toen konde rèèk worre van kiepe. Dur zen wel miense koejenboer geworre van de kiepe.

Hannes Dès nauw wel aanders. Bij ons thèùs kochte ze altèd poele die nog net nie òn de leg waare. Kiepe zen nog mar aggresief nor mekaar want zaage ze bloed bij un aandere kiep dan pikte ze die dôod en ut waaren toch echte scharrelkiepe. Om dè teege te gaon kreege ze dan un brilleke op durre snavel. Was un kiep toch nog òngepikt dan smèèrde ze daor tèèr op dan wast zôo afgelôope.

Pietje Bij ons kochte ze altèd êendags kèùkes bij Pieter Robben. Dè vond ik nog us schôon. Urst krèège ze un klèèn hökske meej törfstrooisel op de grond en un verwermingslamp erboove meej zo’n hêel grôote zinke kap. Ik môog die kèùkentjes dan de urste daog hard gekokte eijer geeve die meej un beschèùt dur mekaar gebritst waare en daor vlôoge die kèùkentjes dan boovenop.

Hannes En de haontjes werre zeker vet gemest?

Pietje Die werren erut gehaold as ze wè grotter waare, die krêege irder un rooi kammeke. Mar ge kont ok unne henneprutter laote koome, die holde bij de kèùkentjes de haontjes er al öt.

Hannes De vette haontjes verkochte ze mist òn de eijerklaante. Zelf opeete von onze vadder sund. Vat mar un auw kiep zittie dan. Ut gezegde “as unne boer kiep it dan is den boer ziek of de kiep”, dè klopte bij onze vadder wel.

Pietje Bij ons kwaam altèd unne Tilburger auw henne kôope die van de leg waare. Hij naam ok gerust un kiep meej un waoterkont meej. Hij keek nie zo nauw. Hij kwaam dan meej un vrachtfiets meej vurop un grôote maand.

Hannes Daor komt ut gezegde “meej de auw kiepe de maand in gaon” dan vandaon. Dè zegge ze as un vrouw niemer òn unne miens kan koome… As onzen grutvadder zun èège nie lekker vuulde dan krêeg ie van ons opoe un gruun eij meej kejak en veul sèùker.

Pietje Noemde gij gruun eijer, eijer meej gin schaol?

Hannes Nèè dè zen wendeijer. Un gruuneij is un rauw eij en ge hèt ok nog mölkeijer, as er un kloek op heej gezeete en er komt gin kèùke èùt, die stinke zô gatvergimmes. En dan hedde ok nog tieteijer mar dès un sort miense.

Pietje Kiepemis was nog mar goeie mis in dun hof, ist nie?

Hannes Vur dun hof is er gin betere mis dan gescheete mis. Mar van kiepemis krêegde ammal onkrèùd vural braantnetels. Auwe koeie- of pèèrdemis is ut beste in dun hof. Vruuger gebrökte de miense ok bèèr die in de stad opgehold wer. Dè was me toch vèùl werrek.

Pietje Ik weet ok nog goed dè wij zon auwerwetse plee han, zo’n poepdôos int höske en dè was bèùte.

Hannes Jè meej un deur die un hil end van de grond bleef en bovenin un gat in de vurm van un hartje.

Pietje Ge kont van verre al zien wieter op zaat òn de voete dieter onderèùt kwaame. As pepier werre auw kraante gebrèùkt die ge zelf in stukke moest scheure.

Hannes Zôo wier de wèèshèd van de kraant vur de twidde keer gebrökt. Op ut gat van de plee zaat unne houten deksel. En nauw weet ik nog hoe ut stonk as ge die opviet.

Pietje Ut waaide er nogal deur en ut wasser koud in de wenter.

Hannes Ge blêefter nie langer zitte dan nôodig. Witte gij wè Adam docht toen ie dun urste keer moes poepe?

Pietje Ikke nie.

Hannes Dettie unne stert kreeg.

Pietje Gij houdt ok overal de gek meej. Dès vur men un goej reeje om te gaon.

Hannes Vatte we urst saome nog un tas koffie?

Pietje Niks durvan, ik zal us onderhaand opt törp òn koffieë.