Pieter van der Plas

Fotograaf in de ouderlijke woning aan de Groenstraat. Maakte voor heel veel bruidsparen de huwelijksreportage. Broer van de (portret)schilder Wim van de Plas (inderdaad met Van de Plas zonder r, en Pieter met Van der Plas met r). De fotograaf maakte eens een prachtige foto van de schilder, de schilder een prachtig portret van de fotograaf.

Zijn grootvader Willem Beekmans was de tweede persoon in Udenhout die een fototoestel had. Fotografie zat blijkbaar in de genen. Pieter, zoon van Sjef van de Plas en Cornelia Beekmans, woonde vanaf zijn geboorte in 1921 tot 1989 op Groenstraat 44. Hij moest aannemer/timmerman worden om de zaak van zijn vader over te nemen, maar is ná de Leergangen gevolgd te hebben toch zijn eigen weg gegaan en deed de fotovakschool. Sinds 1948 had hij zijn eigen zaak, aanvankelijk in een houten bijgebouw aan de Groenstraat 44. In 1955 trouwde hij met Rietje van den Hout en werd fulltime fotograaf. Ze kregen samen 4 kinderen: Joost (1956), Yvonne (1957), Marlé (1960) en Loes (1963). In eerste instantie maakte Pieter uitsluitend familieportretten, naderhand ook voor het gebruik op identiteitsbewijzen. In veel Udenhoutse families zijn foto’s aanwezig van kinderen op hetzelfde bankje en ook steeds met eenzelfde pop, blokje of een bal in de hand. Later kwamen er ook twee pluchen knuffelhondjes waarmee men op de foto mocht. Volgens dochter Yvonne Veltman – van der Plas mochten de eigen kinderen hier persé niet mee spelen. Dat speelgoed was voor de zaak bestemd. Ook heeft Pieter de huwelijksvoltrekkingen van veel bruidsparen vastgelegd. Een hele generatie heeft dan ook vergelijkbare kiekjes. Er werd natuurlijk in de kerk en het gemeentehuis gefotografeerd en er werd ook altijd een ‘buitenserie’ gemaakt. Ook talloze zilveren, gouden en zelfs diamanten bruiloften werden door hem gefotografeerd, met alle (klein-)kinderen die uit het huwelijk waren voortgekomen en nog in leven zijnde (groot-)ouders. Zo’n familie werd dan met alle aanhang in de tuin van Pieter op en rond het witte houten tuinbankje gegroepeerd voor het statieportret. Natuurlijk wilden alle moeders dat hun kindjes er mooi op kwamen, waardoor ze zelf met gebogen hoofd naar hun kinderen stonden te kijken. Een standaard opmerking van Pieter was dan: “Als alle moeders nou eens op míj letten, let ík wel op de kinderen!” Bij zo’n familiegroep maakte Pieter ook altijd aparte portretjes van de oudste generatie. De ervaring had geleerd dat na een overlijden mensen nogal eens zochten naar een foto voor op het bidprentje. En dan was het vaak: “Pieter, hedde die foto nog van de gouwe bruiloft? Want onze pa stond daor zo schòn op!” Ook hele generaties eerste-communicantjes werden door hem vastgelegd in hun mooie communiejurkjes of in korte broek met blazer en strikje. Hij had altijd één medewerker in dienst, maar die werden niet allemaal geschikt bevonden om bruids- en andere reportages te maken. Ze maakten wel pasfoto’s , maar werkten vooral in de donkere kamer of deden de nabewerking: de afgedrukte (zwart-wit) foto’s trokken krom door het drogen en moesten gewoon met een strijkijzer gestreken worden of geglansd, er moesten oneffenheidjes weggeretoucheerd worden en albums ingeplakt. Als er een bruiloft was op een dag dat hij al bezet was, verwees Pieter de mensen door naar collega’s zoals Romanesco in Oisterwijk of Van Aarle in Tilburg waar hij zelf ooit stage had gelopen. Ondertussen verkocht zijn vrouw Rietje in de winkel de fotorolletjes en camera's. Vanaf eind jaren 60 werd het drukker met het ontwikkelen en afdrukken van de foto's die de mensen toen zelf gingen maken. Aanvankelijk werd alle ‘amateurwerk’ door Pieter zelf ontwikkeld en afgedrukt, maar toen het zelf fotograferen steeds populairder werd, werd dit overgelaten aan ontwikkelcentrales. Pieter stond zelf ook wel eens in de winkel, maar als er een buitenlandse werknemer van de steenfabriek in de winkel kwam, of mensen van Huize Assisië, dan riep hij altijd: Rietje, hier is unne klant voor jou! Hij voelde zich ongemakkelijk met de mensen die soms moeilijk te verstaan waren. Een gevleugelde opmerking van hem was ook de gemoedelijke verzuchting “Jaja, het leven is zwaar voor een dorpsfotograaf!” Op 1 april 1982 sloot hij symbolisch de winkel. Joop Juijn nam de zaak over, maar Pieter en zijn vrouw bleven wel tot 1989 in het woonhuis wonen. In dat jaar verhuisden ze naar de Achthoevenstraat. Pieter overleed op 26 december 1997 in het Elisabethziekenhuis in Tilburg. Pieter werd in Udenhout bekend onder de naam ‘Pieter Plaas’.