Biesbosch; Wat is Juinen?
Juinen
Juinen is het schoonmaken van zilveruitjes.
Het werd gedaan in de maand augustus, de vakantiemaand van de scholen. Dit betekende voor de jeugd en hun ouders verplicht vakantiewerk en met de verdiensten kon zodoende een kleine bijdrage aan de huishouding worden geleverd.
Voor het afhalen van de ‘vuile’ juin en het inleveren van de ‘schone’ juin werd de schuur van Tinus Berende gehuurd en voor dit werk ingericht. Om te kunnen deelnemen aan het juinproces moest men per gezin een kaart op het gemeentehuis halen waarop de gezinsamenstelling stond, hoeveel kinderen en hun leeftijd. Naar gelang het aantal personen die dit werk konden uitvoeren kreeg men een aantal zakken vuile juin mee naar huis en kon het werk beginnen.
Met een schaal, bord of deksel vol met juin (zilveruitjes) en gewapend met een aardappelschilmesje ging men de zilveruitjes te lijf. Deze moesten ontdaan worden van kop en staartjes (bovenste puntje en de worteltjes eraf gesneden). Als dit gedaan was gingen ze in een teil of ton met water zodat ze gewassen kon worden. Daarna werden ze eruit geschept met een zeef en uitgezocht. De rotte juin apart, die met groene bovenkanten apart en alles nagekeken zodat er geen losse velletjes meer aan zaten. Dit alles werd per zak gedaan zodat de juin zo ook weer nat ingeleverd kon worden.
Bij Tinus Berende werd de schone juin in een grote mand geschud, de rotte en kapotte en de groene apart in een kist gedaan en werd gecontroleerd of alles inderdaad schoon en juist gesorteerd was. Na goedgekeurd te zijn werd de juin gewogen en het aantal teruggebrachte kilo's afgerekend. Het geld stond klaar in envelopjes voor het aantal kilo's teruggebrachte zilveruitjes. Voor het aantal teruggebrachte zakken kreeg men weer nieuwe mee en kon het werk thuis weer beginnen.
Een zak vuile juin woog ± 35 kilo. Men moest minimaal 20 kilo terugbrengen. Als het minder was werd men verdacht van diefstal en kreeg men een boete.
Ook moest men na het afhalen van de ‘vuile’ juin twee dagen later de juin weer schoon ingeleverd hebben, anders was het ook diefstal met boete tot gevolg. Alles werd gecontroleerd en genoteerd.
Op een zak juin had men gemiddeld 10 kilo afval. Dit afval bleef thuis en kon niet worden ingeleverd. Bedenk hierbij dat op het Sandoel en omgeving door 75 tot 80 procent van de gezinnen werd gejuind en meerdere zakken per dag werden schoongemaakt. Hoeveel afval er over bleef en wat voor lucht er omheen hing, die men van verre al kon ruiken. Kwam men in de richting van het Sandoel kreeg men de tranen in de ogen van de juinlucht. De jeugd moest tijdens de schoolvakantie thuis en elders hard werken (kinderarbeid) voor een paar centen, voor ze vrij kregen om even te spelen.
De schoolvakantie was in die jaren afgestemd op de oogsttijd van de boeren zodat men daar kon werken.
| Heeft u aanvullingen of wijzigingen bij dit artikel? opdekaart@veerserfgoed.nl |