Voetbalgeschiedenis Tilburg

Tilburg voetbalt, 1896-1940 door Thijs Kemmeren

Het begin

Op initiatief van de Amsterdam Marten Evert van Kuijken komt 1896 in de bovenzaal van Café-Restaurant Marinus een groep jongeren bij elkaar om een cricketvereniging op te richten: Tilburgia. Zij laten zich door een andere, eveneens uit de hoofdstad afkomstige, jongeman Gerard de Ruiter, net als Van Kuijken in opleiding bij de Werkplaats van de Staats Spoorwegen, inspireren om te gaan voetballen. De Ruiter had de sport geleerd bij het vooraanstaande Amsterdamse RAP, in de jaren voor de eeuwwisseling de beste club van Nederland. Tilburgia voetbalt in de eerste jaren van haar bestaan ,met weinig succes, vooral tegen clubs uit Breda waar het voetbal vanuit de KMA al enkele jaren eerder werd gespeeld. Van Kuijken en De Ruiter verlaten de pas opgerichte club al spoedig, net als veel van de eerste enthousiastelingen. Hun plaats wordt overgenomen door de families Van de Bergh en Arts en de clubnaam wordt in 1898, het kroningsjaar van Koningin Wilhelmina, omgezet in de Willem II, vernoemd naar de koning die in de eerste helft van de negentiende eeuw een sterke binding met de stad had.

Aan het begin van de nieuwe eeuw beschikt Willem II over een elftal talentvolle voetballers. Voor het grootste deel zijn deze afkomstig vanuit de plaatselijke Rijks HBS Willem II, zoals de uit Congo afkomstige Constant Cremer, de eerste donkere Afrikaanse voetballer in Nederland. Het kampioenschap dat dit team in 1903-1904 behaalde, was de start van de groei van voetbal in Tilburg. Al voor de Eerste wereldoorlog ontstonden er meer dan 35 voetbalclubs in de stad waarvan er nog steeds enkele, zoals GUDOK uit 1912, actief zijn. Maar ook FC Tilburg, de fusieclub van Noad, Longa en RKTVV, heeft haar wortels al voor 1914. Noad werd opgericht in 1910 en RKTVV kwam voort uit Argus, de patronaatsclub uit de parochie Hasselt. De clubs voetballen in de Nederlandse Voetbalbond (1889) of in de Brabantse Voetbalbond (1899). In 1916 verovert Willem II het landskampioenschap, het was de eerste niet-Randstedelijke club die de hoogste voetbaltitel in Nederland behaalt. Tilburgers reageren enthousiast op de behaalde titel. De spelers krijgen een heldenontvangst in de stad.