Ria Pagie
| Ria Pagie | ||
| ||
| Artikel over de moord op Ria Pagie in de Nieuwe Tilburgsche Courant van 25 oktober 1941 |
In bewerking
Maria (Ria) Norberta Joanna Pagie (geb. Kaatsheuvel 10-02-1931 – gest. Oisterwijk ws. 15-08-1941), dochter van Willem Pagie en Cato Brokken. Op 15-08-1941 verdween zij. Haar lichaam wordt op 25-10-1941 gevonden in de bossen bij Oisterwijk.
Inhoud
Achtergrond
Ria Pagie werd op 10 februari 1931 in Kaatsheuvel geboren als dochter van Willem Pagie en Cato Brokken. Zij had twee oudere zussen, Annie (geb. 1920) en Corrie (geb. 1923) en een oudere broer, Kees (geb. 1925). Jo Brokken (geb. 1917) was Ria's oudere halfbroer. Hij woonde bij de ouders en zus van zijn moeder, Cato Brokken. Ria's ouders hadden in Kaatsheuvel een winkel in band, garen en sokken in Kaatsheuvel. In augustus 1937 verhuist het gezin Pagie naar een arbeiderswoning aan de Bosscheweg (nr. 227) in Tilburg. Willem Pagie voorziet in het onderhoud van zijn gezin door als koopman van hoeden en petten per fiets stad en land af te rijden.
15 augustus 1941
Op Maria Hemelvaart 1941, 15 augustus, verdwijnt de tienjarige Ria. Omstreeks 16.30 uur is zij thuis vertrokken. Om 16.50 uur heeft iemand haar nog gezien in de winkel van Wilhelmus Panis aan de Bosscheweg, waar Ria een pakje kauwgom kocht. De vijftienjarige Johanna Roestenberg ziet Ria rond 20.30 uur nog voor de etalage staan van banketbakker Henri Rutten. Vanaf dan ontbreekt elk spoor. Ria's zus Annie, vergezeld van Johanna Roestenberg, doet diezelfde avond aangifte van de vermissing bij de politie.
Op zondag 17 augustus zoeken meer dan honderd man van de NAD (Nederlandsche Arbeidsdienst) - tevergeefs- in de bossen tussen Moergestel en Hilvarenbeek naar Ria. Met politiehonden wordt het buitengebied de Rauwbraken doorzocht en men dregt bijna een week lang in het Wilhelminakanaal, maar zonder resultaat. De ouders van Ria – tot wanhoop gedreven- schakelen een helderziende (Winando) in.
Rechercheur Jan Stevens van de Tilburgse gemeentepolitie is ondertussen gestart met een buurtonderzoek. Al snel is er een verdachte in beeld; Theo van Berkel, de veel oudere ‘verkering’ van Ria’s zusje Corrie. Van Berkel woont op drie deuren afstand van de familie Pagie aan de Bosscheweg. Stevens heeft wel verdenkingen, maar onvoldoende bewijs tegen hem. Van de officieer van justitie krijgt hij geen toestemming om Van Berkel te arresteren; het lichaam van Ria is nog niet gevonden, er bestaat kans dat zij om het leven is gekomen door een noodlottig ongeval.
Annie Remken
Enkele weken later, op 29 augustus 1941, verdwijnt er weer een meisje, ditmaal in Oisterwijk. Het is de uit Rotterdam afkomstige Annie Remken, dertien jaar oud. Haar lichaam wordt dezelfde dag nog gevonden in de Oisterwijkse bossen. De dag erna, 30 augustus, arresteert Stevens Theo van Berkel voor de moord op Annie. Van Berkel wordt diezelfde avond nog verhoord en in verzekerde bewaring gesteld in het politiebureau. De zaak krijgt veel aandacht in de kranten. Bij onderzoek naar de levenswandel van Van Berkel ontdekt een journalist dat hij in de Verenigde Staten al eens tot vijftien jaar is veroordeeld wegens verkrachting.
25 oktober 1941
Op 25 oktober 1941 vindt jachtopziener Jan Hommen het lichaam van Ria Pagie in de bossen bij Oisterwijk, zo’n drie kilometer van de plek waar Annie Remken werd gevonden.
Het proces
Omdat er onvoldoende wettig bewijs is dat Van Berkel ook verantwoordelijk is voor de dood van Ria Pagie, wordt hij alleen vervolgd voor verkrachting en doodslag op Annie Remkes. Het hele proces tegen Van Berkel duurt van 22 oktober 1942 tot 26 februari 1946, en speelt zich af voor de gerechtshoven van Breda, ’s-Hertogenbosch en Den Haag. Uiteindelijk, als alle mogelijkheden voor een hoger beroep en cassatie opgebruikt zijn, wordt Van Berkel definitief veroordeeld tot vijftien jaar cel wegens doodslag.
Van 1946 tot 1955 verblijft Van Berkel in de strafgevangenis van Leeuwarden. In 1955 wordt hij voorwaardelijk in vrijheid gesteld en komt onder toezicht van een katholieke reclasseringsinstelling. De eerste tijd verblijft Van Berkel in een open inrichting in Limburg, vervolgens woont hij op verschillende adressen in Venlo, Maasbree en Belfeld. Inmiddels was de ondertoezichtstelling komen te vervallen, men meende dat van Van Berkel ‘geen gevaar meer was te duchten’.
De moord op Hans Hermans
Op 13 september 1960 wordt het lichaam van de elfjarige Hans Hermans in een aspergeveld bij Sevenum gevonden. ‘Ome Theo’ (Van berkel) wordt kort hierna gearresteerd. Uit onderzoek blijkt dat hij voorgaande jaren met minstens tien kinderen ontuchtige handelingen heeft gepleegd. Van Berkel wordt door de rechtbank veroordeeld tot vijftien jaar gevangenisstraf plus TBR wegens ‘gekwalificeerde doodslag’.
Dit in Tilburg woonachtige meisje verdween in augustus 1941 en in oktober van dat jaar werd haar lichaam gevonden in de bossen bij Moergestel. Ze was verkracht en gewurgd. Deze gebeurtenis veroorzaakte een schokgolf door Tilburg. Na een geldinzameling onder de bevolking werd voor Pagie een grafmonument opgericht op de begraafplaats in de Lovensestraat. De verdachte, Theodorus van Berkel, ontkende de moord, maar werd in 1943 veroordeeld voor de lustmoord op het Rotterdamse meisje Annie Remken, wier lichaam in augustus 1941 in de Oisterwijkse bossen was gevonden. Hij kreeg vijftien jaar celstraf, maar werd in 1955 vervroegd vrijgelaten. In 1960 werd hij in Limburg opgepakt voor de moord op een 11-jarig meisje en kreeg hij wederom vijftien jaar. In 1975 bekende Van Berkel de moord op Pagie en zinspeelde hij op een dubbele kindermoord in 1940 in Mierlo.
Bron
Ad van den Oord, De Kindervriend. De moord op twee meisjes in de Oisterwijkse bossen, 1941 (Oisterwijk 2023)