Muurkrant
In bewerking.
De Tilburgse muurkrant verscheen van 1978 tot en met 1995 en had een linkse signatuur.
Inhoud
Muurkrantbeweging
In 1970 ontstond de Utrechtse muurkant uit de linkse studentenbeweging van de jaren ’60. De krant was bedoeld als middel tot politisering, het aanvallen van de rechtse ideologie en de kapitalistische tegenstellingen. Zij werd geschreven voor mensen met een lage maatschappelijke positie (niet-bezitters). Onderwerpen moesten ‘direkt aanspreekbaar’ en ‘ondubbelzinnig duidelijk’ zijn. Uitgangspunten waren agitatie en propaganda. Door het openbaar maken van verzwegen informatie wilde de muurkrant mensen weer aan het denken zetten. De nadruk lag op lokaal nieuws. De muurkrant wilde ook een voorhoedefunctie hebben bij de vorming van een links stadsfront (met daarin verschillende progressieve politieke partijen en organisaties). Later ontstonden de Arnhemse (1975), de Leidse (1976) en de Tilburgse (1978) muurkrant.
Landelijk Overleg Muurkranten
De muurkrantorganisaties van Utrecht, Arnhem, Leiden en Tilburg vormden samen de harde kern van de Nederlandse Muurkrantbeweging; ze hadden ongeveer dezelfde organisatievorm en politieke doelstellingen. Gezamenlijk participeerden zij in het Landelijk Overleg Muurkranten (LOM). Samen stelden ze de brochure Uitgangspunten Muurkrantorganisaties Nederland op waarin de ideologie en de voorwaarden voor een muurkrant beknopt werden aangegeven. Zij maakten afspraken over regelmaat, bronbescherming en verschijningsvorm. Ook in Nijmegen, Amsterdam, Maastricht, Groningen, Dordrecht, Rotterdam en Eindhoven verschenen muurkranten, al hadden deze aanzienlijk minder revolutionair elan dan die van de harde kern. ‘Een muurkrant oprichten is geen kattepis’, zo is te lezen in de propagandabrochure, ‘dat vergt vooraf al een min of meer duidelijke politiek plus een grote hoeveelheid energie. Dat is dan ook de reden dat er nu nog maar een handvol echte muurkrantorganisaties draaien’.
De Tilburgse muurkrant
De groep van de Tilburgse muurkrant bestond uit mensen van divers progressief links pluimage: Kommunistische Eenheidsbeweging Nederland Marxistisch leninistisch (KEN(ml)), Socialistische partij (SP), Rode jeugd, Pacifistisch Socialistische Partij (PSP), anarchisten en allerlei actiegroepen. Men kende elkaar van acties, bijvoorbeeld van bijeenkomsten voor El Salvador, Nicaragua, acties tegen kernenergie, Woensdrecht, de krakersbeweging, de munitietrein. De kracht van de Tilburgse muurkrant en het activisme was dat in Tilburg allerlei groeperingen samenwerkten: sinds 1975 in het Tilburgse Aktiegroepen Overleg (TAO), maar eerder al in jongerencentrum Posjet. Iedereen zette haar of zijn talent in om acties te ondersteunen; studenten van de tekenacademie zetten hun beeldend vermogen in, bijvoorbeeld door het maken en zeefdrukken van affiches. De Actiegroep Huisvesting Jongeren (AHJ) zocht naar middelen om informatie te verspreiden. Het idee was om een infokrant te maken of een muurkrant. Men legde contact met de muurkrantorganisaties van Utrecht, Arnhem en leiden. Deze zorgden voor ondersteuning met schrijven, het opzetten van een drukkerij etc. Studenten van de tekenacademie zetten zeefdrukkerij De Rode Zeef op.
Op 30 maart 1978 verscheen de eerste muurkrant in de Tilburgse binnenstad met de titel “ZIEKENFONDS SLOOPT”. Diezelfde dag stuurde de muurkrant een brief aan de Tilburgse organisaties en actiegroepen: ‘ Beste mensen, zoals jullie inmiddels wel gemerkt hebben is Tilburg een oppositie-middel en een organisatie rijker, en wel een muurkrant. De muurkrant Tilburg richt zich met haar inhoud vooral op de werkende bevolking. Op tal van plaatsen in deze maatschappij is het met name de werkende klasse die op tal van terreinen gekonfronteerd wordt met uitbuiting en onderdrukking’ (….) De muurkrant Tilburg is een niet-partij-gebonden organisatie die bereid is iedere beweging die bovengenoemde strijd vooruit helpt en de positie van de werkende klasse versterkt te ondersteunen’. Duidelijke taal!
Werkwijze en organisatie
De organisatie van de Tilburgse muurkrant vertoonde veel overeenkomsten met die van Arnhem, Utrecht en Leiden. Een centrale groep hield toezicht op de inhoudelijke en technische organisatie van de muurkrantactiviteiten en kwam minimaal eenmaal per week bij elkaar. Binnen de centrale groep was er in driedeling van taken: de interne organisatie, de externe organisatie en de politiek. De interne organisatie hield zich bezig met inhoudelijke en technische taken. Tijdens discussiebijeenkomsten besprak men de inhoud van de kranten, andere muurkrantactiviteiten en ze voerden discussie over politiek relevante zaken. De redactie vergaderde zeer regelmatig en zorgde voor een goede verslaglegging. Zij hield een archief bij, zorgde voor de opbouw van een informanten netwerk en het tijdig afleveren van de stukken. De groep lay-out zorgde voor het aanleggen van een fotoarchief, het onderhoud van materiaal, beheerde de stencilmachine en maakte de mini-muurkrant, een handzamer gestencild formaat. De mensen van de drukkerij hielden zich bezing met de bouw van een reservedrukkerij, onderhoud van het materiaal, het ontwikkelen van nieuwe technieken en het tijdig afleveren van stukken. Ook hierbij waren geregelde werkbijeenkomsten en verslaglegging belangrijk. De externe organisatie hield zich bezig met de verspreiding van de ‘grote’, de mini, de werving van nieuwe medewerkers, het voorbereiden van acties en de controle van de in- en uitgaande post. De afdeling ‘politiek’ hield zich o.a. bezig met scholing.
Bronnen en literatuur
Regionaal Archief Tilburg
Astrid de Beer en Mirjam Heijs, ‘Geen censuur op de muur! De muurkrant in Tilburg 1978-1995’, in: Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur, jaargang 32, april 2014, nr. 1, p. 11-18