Cornelia Haremaker

Cornelia Alida Haremaker (geb. Den Haag 4-10-1916, gest. Eltham [Victoria, Australië] 15-7-2013), actief in het verzet gedurende de Tweede Wereldoorlog. Dochter van Nicolaas Johannes Haremaker (1893-1974) en Cornelia Alida de Lange (1896- ?). Zij trouwt op 24-2-1939 in Den Haag met Martinus Elise Hoogenraad (geb. Balikpapan [Indonesië], 28-10-1912, gest. 1995). Zij krijgt (vermoedelijk) vijf kinderen.

Achtergrond en jeugd

Cornelia Alida Haremaker wordt op 4 oktober 1916 in Den Haag geboren als oudste kind van Nicolaas Haremaker, huidenzouter/huidenhandelaar, en Cornelia de Lange. Zij heeft nog twee jongere zussen en een broertje. Op 24 februari 19139 trouwt zij in Den Haag met Martinus Hoogenraad, beroepsmilitair. Vanaf 6 maart 1939 staat Haremaker ingeschreven in Tilburg. Op 25 juli 1939 wonen Haremaker en Hoogenraad in Tilburg aan de Veemarktstraat 5.

Verzetsactiviteiten

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog is Hoogenraad tweede luitenant bij het bataljon Jagers in Tilburg. Kort na de capitulatie verhuist het echtpaar Hoogenraad naar de Juliana van Stolberglaan in Den Haag. Het echtpaar gaat daar in het verzet, en opereert onder de schuilnamen Lique en Ton Steen. Na ongeveer twee jaar – het is dan omstreeks halverwege 1942 – keert Hoogenraad terug naar Tilburg om daar een afdeling van de LO op te zetten. Hij woont dan in bij een boer aan de Rielseweg, zijn gezin blijft voorlopig achter in Den Haag. Als de verzetsactiviteiten van de LO toenemen laat Hoogenraad – die in Den Haag gezocht wordt – zijn gezin overkomen. Tegen de winter van 1943/44 verblijven zij in een vakantiehuisje in Diessen. Verzetsman Eppo Boer uit Tilburg laat het gezin, met twee kleine kinderen en Haremaker hoogzwanger, onderduiken in zijn huis aan de Plataanstraat. “Dat kind is clandestien geboren en daar zaten we mee. Nou was er in Tilburg een prima ambtenaar, dat was mijnheer [Jan] Poort, die zat op de afdeling Bevolking en die heeft het zo geregeld, die maakte mensen die dood waren weer levend…” Haremaker is actief in het verzet als koerierster en verspreidt illegale bladen: “Mijn echtgenote nam ook menige malen deel als een koerierster, speciaal wanneer documenten of wapens moesten worden overgebracht naar de ‘arena’ in een speciaal korset, dat de indruk van zwangerschap verwekte”.

Na de oorlog

Na de oorlog woont het gezin aan de Lange Nieuwstraat 252a. In 1951 emigreert het gezin Hoogenraad naar Victoria (Australië). Op 14 december 1951 arriveert Cornelia Haremaker met haar vijf kinderen met het schip de ‘Waterman’ in de haven van Melbourne. Haar man is haar begin van dat jaar per vliegtuig voorgegaan. Haremakers overlijdt op 15 juli 2013 in het Australische Eltham.

Bronnen en literatuur

Regionaal Archief Tilburg

• Archief 565, Collectie documentatie Tilburg 1940-1945, invnr. 98, Map Eppo Boer (1983-1984).
• Archief 565, Collectie documentatie Tilburg 1940-1945, invnr. 106, Map M.E. Hoogenraadt.

National Archives of Australia

• Hoeven, Liesbeth, Astrid de Beer, Haar verhaal. Het verzet van Tilburgse vrouwen in de Tweede Wereldoorlog (Tilburg 2019)
• Schraa, Sanne, Vergeten verzetsvrouwen. de onderbelichte rol van Tilburgse vrouwen in de geschiedschrijving van de illegaliteit, in: Tilburg, tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur, jaargang 37 (2019), nr. 2