Wortel, Cornelis Josephus Franciscus

Cor Wortel
Volledige namen	Cornelis Josephus Franciscus Wortel
Geboortedatum	23-12-1921
Geboorteplaats	Tilburg
Adres	Hesperenstraat 56
Woonplaats	Tilburg
Burgerlijke staat	ongehuwd
Beroep	student
Overlijdensdatum	08-09-1944
Plaats van overlijden	Oisterwijk

Geef de oorlog een gezicht!

Kun jij ons helpen met het schrijven van het levensverhaal van deze persoon?

Hoewel het meer dan 75 jaar geleden is dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog blijft het belangrijk de slachtoffers te herdenken. We willen door hun verhaal te vertellen de slachtoffers eren en de herinnering levend houden Alle Tilburgse oorlogsslachtoffers zijn opgenomen in de Wiki Midden-Brabant en we streven er naar van ieder een levensbeschrijving en foto op te nemen.

Helaas hebben we van sommigen maar beperkte of soms helemaal geen informatie. We hebben jouw hulp nodig deze levensverhalen vast te leggen door ontbrekende informatie aan te vullen met verhalen of foto’s. We ontvangen je reactie graag via info@regionaalarchieftilburg.nl o.v.v. Wiki Oorlogsslachtoffers.

Wortel, Cornelis ‘Cor’ Josephus Franciscus (geb. Tilburg 23-12-1921 – gest. Oisterwijk 08-09-1944), actief in het verzet. Zoon van Gerardus Joseph Wortel (1894-1969), aannemer, en Wilhelmina Maria de Rooij (1896-1982). Hij overleed op 08-09-1944 te Oisterwijk door een schot in het hoofd. Wortel was ongetrouwd.

Begrafenis van Cor Wortel. Derde van rechts verzetsstrijder J. Houdijk en verder leden van de Oisterwijkse groep van de RVV waarvan ook Wortel deel uitmaakte. Collectie Regionaal Archief Tilburg

Achtergrond en jeugd

Op 23 december 1921 werd Cor geboren in Tilburg als zoon van aannemer Gerard Wortel en zijn echtgenote Wilhelmina de Rooij. Hij had nog een oudere broer, Gerard, geboren in 1919. Het gezin Wortel verhuist in 1927 naar Helmond, vanaf 1928 wonen ze weer in Tilburg. In 1936 vertrekt Cor naar Den Bosch, naar de bisschoppelijke kweekschool. In 1938 vinden we hem weer terug in Tilburg, komende vanuit Voorhout. Hij woont dan bij zijn ouders aan de Hesperenstraat 56. Cor was lid van de Tilburgse IJshockeyclub (TIJSC). Waarschijnlijk studeerde hij -of had hij gestudeerd- aan de RK leergangen te Tilburg. Volgens historicus Van den Oord was Wortel architect.

Begrafenis van Cor Wortel. Leden van de Oisterwijkse groep van de Raad van Verzet nemen hier afscheid. Collectie Regionaal Archief Tilburg

Verzetsactiviteiten

Het is onbekend wanneer en hoe Wortel in het verzet terecht is gekomen. Piet van Bommel, alias Blonde Piet van Brabant (leider van de gelijknamige verzetsgroep uit Tilburg), noemt Wortel als een van zijn medewerkers voor de KP en LO. De groep Van Bommel hield zich o.a. bezig met het ophalen en wegbrengen van neergeschoten geallieerde piloten, overvallen op distributie- en bevolkingskantoren, sabotagewerk en het tot ontploffing brengen van munitiedepots. De groep van Van Bommel had blijkbaar ook contacten met het verzet in Oisterwijk zoals Bim van der Klei, Gerard van der Linden, Jan Linthorst, Jan Brunnekreef etc. Ergens in 1944 sloot Wortel zich aan bij een gewapende verzetsgroep (Waaronder Hans Gerritsen, Ben van Keulen, Wim Tensen, Martien van de Weijer e.a.) die zich verschool in het bossen van Oisterwijk. Hij was betrokken bij het ontsporen van een Duitse Rode Kruistrein bij Nemelaer in Haaren, het doorsnijden van Duitse telefoonkabels en het opblazen van een brug bij Spoordonk.

Herbegrafenis met militaire eer van Cor Wortel. Vooraan in de stoet, net achter de doodsbidder, majoor Van Lennink, de heer Hoogenraad, P. de Nennie en Wim Hornman. Collectie Regionaal Archief Tilburg.

8 september 1944

Op de achtste september 1944 liepen Cor Wortel en Ben van Keulen vanaf het Klompven langs het Zwarte Weggetje, de Scheibaan op. Zij waren op de terugweg naar de strohut (de schuilplaats van de groep). Net voorbij de afslag van het pad naar het ‘Kivietsblek kwamen zij door een bocht en zagen twee Duitsers een man fouilleren, die een wagentje met sprokkelhout bij zich had. Links of rechts wegduiken was hier niet mogelijk. Blijkbaar had Wortel, toen hij door de bocht kwam, even verrast, een snelle korte beweging gemaakt om naar zijn pistool te grijpen, maar hij had zich meteen hersteld. De Duitsers renden schreeuwend met hun wapens in de aanslag richting de twee mannen, die geen kans zagen te ontsnappen. Een van de twee Duitsers, een onderofficier die klaarblijkelijk de leiding had, haalde het pistool uit de zak van Wortel en schoot hem door het hoofd. Van Keulen kreeg het bevel het wagentje van de houtsprokkelaar leeg te kiepen en het lichaam van Cor erop te gooien. Met de broeksriem van Wortel werden de handen van Van Keulen op zijn rug gebonden. Van Keulen moest het wagentje met het lichaam van Wortel voorttrekken. Zij liepen over de zandweg richting dorp en vervolgens naar de weg welke achter ‘Hotel Bos en Ven’ en pension ‘De Pastorale’ liep. Vlak voor de achteringang van hotel Bos en Ven stond een prikkeldraadversperring opgesteld van de zogenaamde Franse ruiters. Van Keulen wist over de versperring te springen en het bos in te schieten. Hij vluchtte naar het ouderlijk huis van Wim Tensen aan de Doornbossestraat. Daar verbleef hij twee nachten in het bad, waarna hij naar een nieuw onderduikadres vertrok.

Begrafenis

Na zijn overlijden kreeg Wortel een voorlopige begrafenis in Oisterwijk. Op 23 november 1944 werd hij met militaire eer herbegraven in Tilburg. De dienst werd gehouden in de parochiekerk van de H. Gerardus Majella. Het Nieuwsblad van het Zuiden deed uitgebreid verslag van de plechtigheid: 'Op de kist lag de Nederlandse vlag. De kist wordt het huis uitgedragen door zijn strijdmakkers. De kapel van Huize Nazareth heft treurmuziek aan en in de stromende regen zet de stoet zich in beweging. Hierachter het vuurpeloton, de commandant en de voltallige staf van het District Tilburg van de Nederlandsche Binnenlandse Strijdkrachten, vervolgens het comité uit de illegale werkers van Tilburg, de commandant en de staf van de Nederlandse binnenlandse strijdkrachten, de leden van de verzetsgroep waartoe Cor Wortel behoorde. Deze fungeerden ook als slippendragers en dragen de baar. Aanwezig was ook de Vereeniging van Studenten aan de RK leergangen st. Leonardus, en de leden van de rk. Verkennersgroep St. Jan Baptist’. Wortel werd begraven op de RK begraafplaats Korvel.

In Tilburg is de verzetsheldenbuurt een straat naar hem vernoemd, de Cor Wortelstraat.

Bronnen en literatuur

Regionaal Archief Tilburg

• Archief 565, Collectie documentatie Tilburg 1940-1945 invnrs. 99, 216
• Archief 1519, autobiografie Hans P. Gerritsen, 2009. Vrijgevochten, een periode om niet te vergeten

Nieuwsblad van het Zuiden 24-11-1944

• Ad de Beer en Gerrit Kobes, Het leven gebroken. De geschiedenissen van de Tilburgers die als gevolg van de strijd tegen Duitsland en de bezetting van Nederland om het leven kwamen, Tilburgse Bronnenreeks 4 (Tilburg 2002), p.99-100
• Chris van Esterik, Verborgen vuur. Wim Tensen, verzetsstrijder en bruggenbouwer (2013 Boom)
• Martien van de Weijer, Wij sloegen waar wij raken konden. Dagboek van een verzetsman. Brabant 1943-1945 (Oisterwijk 2018)

Websites

• Erelijst
• Brabantse gesneuvelden
• Biografie Cor Wortel door Ad van den Oord
• Cornelis Josephus Franciscus Wortel op Oorlogsbronnen.nl