Wilhelmina Knibbeler

Wilhelmina Petronella Louisa Knibbeler (geb. Tilburg 2-1-1921, gest. Tilburg 23-4-1985), typiste, verspreidt illegale lectuur gedurende de Tweede Wereldoorlog. Dochter van Joannes Cornelius Knibbeler (1878-1961) en Geertruida Johanna Weetink (1881-1959). Op 25-8-1947 trouwt zij te Tilburg met Henricus Cornelis van Helvoirt (1919-1988). Zij krijgt vijf kinderen.

Wilhelmina wordt geboren op 2 januari 1921 aan de Noordstraat 109 te Tilburg. Zij is een dochter van Joannes Cornelius Knibbeler, koopman, en Geertruida Johanna Weetink. Wilhelmina is enig kind. In 1926 verhuist het gezin Knibbeler naar het Piusplein en later naar de Gasthuisstraat. Knibbeler werkt als typiste.

Activiteiten tijdens de tweede Wereldoorlog

Tijdens de oorlog is Knibbeler verloofd met Henricus Cornelis van Helvoirt. Hij werkt (tot 1943) op de administratie van de afdeling Recherche van de Tilburgse politie en maakt deel uit van een verzetsgroep die bij de politie werkzaam was. Via Joost van de Mortel, een van de hoofdfiguren in Zuid-Nederland van de verzetsgroep ‘Trouw’, krijgen Knibbeler en Van Helvoirt illegale bladen aangeleverd. Zij verspreiden deze vervolgens onder schoolhoofden, congregaties en ‘bekende’ personen. De beruchte NSB-politieagent Piet Gerrits houdt een wakend oog op Knibbeler, ‘omdat zij een vriendin was geweest van een dochter en zoon van Gerrits’. Blijkbaar probeert Gerrits haar ook seksueel te benaderen.

Na de overval op de afdeling Bevolking

Op 2 februari 1944 om 10.30 uur wordt Knibbeler op het kantoor van de Radium gloeilampenfabriek in de Watertorenstraat gearresteerd door politieagent Gerrits en SD-agent Klingbeil inzake de overval op het bevolkingsregister te Tilburg. Op 25 januari is er een overval geweest op de afdeling Bevolking van de gemeente Tilburg. Op een geweldloze manier zijn er 105.000 ‘Rauterzegels’, een groot aantal blanco persoonsbewijzen en paspoorten uit de kluis ontvreemd. Pas een dag later wordt de vermissing geconstateerd. Huub Simons, ambtenaar van de afdeling Bevolking, is bij de overval betrokken. Knibbeler is niet rechtstreeks bij de overval betrokken maar werkt wel met Simons samen bij de verspreiding van illegale lectuur. Een andere versie is dat de SD Knibbeler aantreft in het huis van Simons’ broer. Piet Gerrits zou op de hoogte zijn geweest van haar illegale activiteiten.

Na haar arrestatie zit Knibbeler acht dagen vast op het bureau van de Sicherheitsdienst boven het politiebureau. Klingbeil verhoort haar zesmaal. Op 8 februari wordt zij, samen met vier anderen, door de Ordnungspolizei per overvalauto naar Kamp Haaren gebracht. Zij verblijft in cel 53. Op 14 februari 1944 wordt zij vrijgelaten uit ‘Lager’ Haaren, samen met haar verloofde Van Helvoirt, die ook op 2 februari gearresteerd is in verband met de overval op het bevolkingsregister én de mislukte aanval op Gerrits. Het verhaal gaat dat Van Helvoirt door het Tribunaal ter dood veroordeeld was. Hij werd als zeer ‘deutschfeindlich’ beschouwd. Het verhaal gaat dat Piet Gerrits beiden in Haaren ophaalt en op het Lijnsheike uit de auto zet met de mededeling dat ze vrij zijn.

Na de oorlog

Knibbeler trouwt op 25 augustus 1947 met Henricus Cornelis van Helvoirt. Tussen 1948 en 1954 krijgt zij vijf kinderen. Na de oorlog sluit Van Helvoirt zich aan bij GOIWN (Gemeenschap Oud Illegale Werkers Nederland), Knibbeler niet. Op 26 maart 1960 bevalt zij van een doodgeboren kindje. Wilhelmina Knibbeler overlijdt te Tilburg op 23 april 1985.

Auteur: Astrid de Beer

Bronnen

Regionaal archief Tilburg, Archief 565, Collectie documentatie Tilburg 1940-1945,

• invnr. 96 map A.J.M van Beek.
• 104 map H. C. van Helvoirt 1983-1984. Betreft verslag van het gesprek op 7 juli 1983 en blanco legitimatiebewijs Gemeentepolitie Tilburg
• invnr. 168, Familienamen Map letter Be – Ber (dossier Jef van Bebber)

CBG: persoonskaarten