Wijsbegeerte

"Is dat zo?"

Wijsbegeerte, het fraaie Nederlandse woord voor filosofie, verwijst naar het streven en de wens van de mens om tot wijsheid te komen. Wijsbegeerte zet vraagtekens bij zogenaamde vanzelfsprekendheden. De wijsgeer antwoordt steevast met de vraag: “Is dat zo?” – en vraagt aldus naar een dieper waarom, ook en juist in een academische context.

Onmisbaar ingrediënt

Academische filosofie maakt vanaf het begin van de Tilburgse universiteit verplicht deel uit van alle opleidingen, tegenwoordig in de bachelorfase van alle programma’s. Hoogleraar Cobbenhagen en zijn tijdgenoten zagen de toenmalige economische hogeschool als een plek voor vruchtbare kruisbestuiving met andere wetenschappelijke disciplines, in eerste instantie rechten, psychologie en sociologie, in tweede instantie ook theologie en cultuur- en communicatiewetenschappen. Filosofie bleek in dat concept vanaf het eerste uur een onmisbaar ingrediënt. Filosofie heeft immers per definitie oog voor hoe de dingen samenhangen in het grote geheel (ze is synoptisch).

Ethiek

Studenten aan Tilburg University worden opgeleid tot academici die snappen wat wetenschap is en wat wetenschap kan: een samenleving trachten te duiden, en daarmee van dienst te zijn. Ten goede. Het erkennen van de impact van wetenschap vergt ook sensitiviteit op het vlak van het morele: wat betekent het om, in bezit van wetenschappelijke kennis, het goede te doen? Het belang van ethiek is van oudsher een bepalend kenmerk van de Tilburgse universiteit die de eerste decennia de begrippen ‘Economie’ en ‘Ethiek’ letterlijk in het vaandel had staan.

Voortschrijdend inzicht

Met Cobbenhagen waren de filosofen Frans Weve en Martin Plattel degenen die aanvankelijk vorm gaven aan onderwijs in ethiek en wijsbegeerte binnen de diverse opleidingen. In 1979 wordt een zelfstandige Faculteit der Wijsbegeerte ingericht, waarbij de rol binnen de vakwetenschappen op de campus altijd gebleven is. Dat verandert ook niet als de faculteit in 2007 onderdeel wordt van de faculteit Geesteswetenschappen* (nu Tilburg School of Humanities, TSH). Opvallend is de waardering voor de ‘verplichte’ wijsbegeerte onder alumni. Waar men zich tijdens de opleiding wel eens afvraagt waartoe het dient, leidt het ouder worden tot het voortschrijdend inzicht dat brede academische vorming met filosofie wordt bevorderd.