Taal in Tilburg

Taal en minderheden

Taal als object van wetenschappelijk onderzoek kende bij de start van wat nu de School of Humanities heet verschillende verschijningsvormen. Tegenover het dominante paradigma van taalwetenschap als grammaticawetenschap, gericht op Noam Chomsky’s ideale spreker-hoorder in een homogene taalgemeenschap, stelde het werkverband Taal en minderheden, met Guus Extra als eerste hoogleraar, een benadering van taal als vorm van menselijk gedrag: taalgedragswetenschap.

Nederlands als tweede taal

In die benadering lag de nadruk op echte taal gebruikt door echte mensen. Het onderzoek richtte zich daarbij in eerste instantie vooral op het verwerven, onderwijzen en leren van Nederlands als tweede taal door kinderen en volwassenen met een migratieachtergrond. Maar ook op gebruik, verandering, verlies en behoud van etnische minderheidstalen en op het onderwijs in die talen. Er was doorgaans sprake van een sterk maatschappelijk engagement, beleidsgerichte onderzoeksvragen en duidelijke taalpolitieke keuzes.

Sociolinguistics of globalization

Door globalisering, digitalisering en superdiversiteit is de discussie over taal als object van onderzoek en beleid recent opnieuw relevant geworden. Tegen een opvatting van taal als een telbaar, monolitisch, vaststaand gegeven – taal als zelfstandig naamwoord – wordt taal, in overeenstemming met de hedendaagse heterogene talige realiteit in toenemende mate opgevat als een werkwoord, languaging in het Engels, of zelfs polylingual languaging: het gebruiken van alle talige hulpmiddelen en kennis waarover een taalgebruiker beschikt om betekenis te creëren. Dat daarin elementen van verschillende talen en taalvariëteiten samen kunnen gaan, spreekt vanzelf. Dat betekent nieuwe vragen voor de taalwetenschap als taalgedragswetenschap. Door zijn historische verbinding met het werkverband Taal en minderheden heeft het huidige Department of Culture Studies zich zonder al te grote problemen kunnen profileren als prominent vertegenwoordiger van deze vernieuwde benadering van taal: the sociolinguistics of globalization.