Smits-van Dijk, J.B.

Onderzocht door Hessels, Hans en ingevoerd door Wiki Seebregts Hans

J.B. Smits-van Dijk
Afbeelding gewenst
Type bedrijf	Wolspinnerij met korenmolen
Vestigingsadres	Lijnsheike 174 (nu Oude Lind)
Datum oprichting	1835 (lakenfabrikant)
Datum opheffing	? (1879 niet meer in adresboek)
Eigenaars / oprichters	Jan Baptist Smits
Opvolging	Adrianus Johannes Eras
Familieverbanden	Oudste dochter Cornelia Petronella huwde in 1856 de uit Roermond afkomstige vernisfabrikant Henri Lommen. schoonvader C. van Dijk en zwager Gabriel van Dijk schoonzus. Mevr. Smits - Pessers is eigenaresse van de firma Smits & Zn., wed. P.
Herkomst eigenaars / oprichters	Tilburg
Herkomst vreemd kapitaal	n.v.t.
Innovatieve aspecten	Smits-van Dijk was een van de eerste fabrieken met stoom
Reikwijdte van het bedrijf	Lokaal/Regionaal (?)

Algemene omschrijving

Wolspinnerij J.B. Smits-van Dijk aan het Lijnsheike had al in 1835 een vergunning voor de oprichting van een door stoom aangedreven korenmolen. In 1841 waren er 6 mannen, 10 jongens, 6 meisjes en 8 kinderen tewerkgesteld. In 1848 20 volwassenen en 8 kinderen voor jaarproduktie van ruim 60.000 pond wollen strijkgaren. Jan Baptist Smits begon in 1856 tegenover zijn fabriek een vernisstokerij die hij later samen met schoonzoon Henri Lommen voortzette onder de naam Smits-Lommen. Uiteindelijk nam deze na de dood van Smits in 1865 de vernisfabriek over en breidde die uit met zijn broer Frans als Gebr. Lommen. Smits was tevens handelaar in steenkool en had een stoffenververij. Na de dood van J.B. Smits in 1864 is de fabriek overgegaan naar zijn schoonzoon Adrianus Johannes Eras en een van zijn zonen onder de naam A. Eras & Cie. Na een faillissement is de fabriek in 1871 verkocht aan schoenmaker J.F. Mannaerts. Aanvankelijk als wollenstoffenfabriek van Beurden-Mannaerts en vanaf 1890 schoenfabriek Mannaerts.

Smits was een van de eerste fabrikanten met stoom. Hij kreeg al in 1835 een vergunning voor een door stoom aangedreven graan-, schors- en oliemolen. Smits was kennelijk een vooruitstrevend ondernemer want pas in 1827 werd in Tilburg de eerste stoommachine in gebruik genomen. In 1843 kreeg Smits een vergunning voor een stoommachine van 8 pk voor de aandrijving van 8 spinassortimenten in de vollerij en spinnerij

Gezinskaart

J.B. Smits van Dijk

Opmerkingen

• Na een faillissement in 1871 is de fabriek verkocht aan J.F. Mannaerts. Aanvankelijk vestigde zich daar wollenstoffenfabriek Van Beurden-Mannaerts en vervolgens in 1890 schoenfabriek Mannaerts.
• In mei 1849 werd J.B. Smits in 's-Hertogenbosch gevangen genomen wegens het zenden van anonieme dreigbrieven naar collega's in Tilburg en Eindhoven. J.B. bekende deze activiteiten. Op 1 juni werd hij in vrijheid gesteld op grond van de vaststelling dat er geen sprake was van misdaad, wanbedrijf of overtreding. Smits, een "braaf industrieel fabrikant", zou tot zijn daad zijn overgegaan om zo de werkgelegenheid van 80 van zijn werknemers veilig te stellen. De Eindhovense fabrikanten van Tilburgse afkomst wilde hij beletten nog langer wol te spinnen in hun fabrieken. Ook de Tilburgse fabrikanten die wol lieten spinnen in Eindhoven kregen een brief in de bus. Smits schreef dat "wanneer men dit niet naliet, men zou zien wat er van kwam"!

Bronnen

• GvT; Anton van der Wiel
• Website "Europeana"
• Rob van Putten. 'Over vernis, manufacturen en meel. Een kleine familiegeschiedenis.' Tilburg : tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur. 30(2012) nr. 1, 3–11.
• Adresboeken Tilburg, 1865 West-Heikant 77, 1879/1881
• H1157 sectie I. nr.989 HW 16-03-1835 en 19-12-1843
• Algemeen Handelsblad 07-06-1849
• Bevolkingsregister
• Regionaal Archief Tilburg
• Gorp,P.J.M. van. Tilburg, eens de wolstad van Nederland : bloei en ondergang van de Tilburgse wollenstoffenindustrie. Eindhoven : Bura Boeken, 1987.
• De Nederlander, Nieuwe Utrechtse Courant 2-5-1849, bericht ’s-Hertogenbosch (e.a. couranten)
• De Noord Brabanter 7-6-1849