Schouten, DBJ

Dirk Bernard Joseph (Dick) Schouten (1923-2018) is rector magnificus in de periode 1960-1961. Hij wordt geboren in Frankfurt am Mein en doorloopt het gymnasium in Eindhoven om daarna in Tilburg economie te gaan studeren. Daar haalt hij in 1946 zijn doctoraal en promoveert in 1950 cum laude op het proefschrift ‘De Overheidsfinanciën in de Volkshuishouding’.

Origineel en veelzijdig econoom

Van 1947-1954 werkt hij op het Centraal Plan Bureau (CPB). In 1950 wordt Schouten (rechts op de foto, naast hem Arnold Heertje) benoemd tot lector in Tilburg en in 1954 volgt hij Cobbenhagen op als hoogleraar in de Algemene leer en geschiedenis van de economie. Schouten groeit uit tot een vooraanstaand vertegenwoordiger en pleitbezorger van de macro-economie. Met zijn originele wetenschapsbeoefening heeft hij grote invloed op het economisch denken in Nederland.

De veelzijdigheid van zijn werkzaamheden blijkt uit de lange lijst onderwerpen en titels die zijn publicaties markeren waaronder zijn boeken ‘Exacte Economie’, ‘Dynamische Macro-Economie’ en ‘Het wankele evenwicht in de economie’. Op grond van zijn boek ‘Macht en wanorde’ ontvangt hij in 1987 de Piersonpenning, een onderscheiding die eens in de drie jaar wordt uitgereikt aan Nederlanders die nationaal en internationaal naam hebben gemaakt op het gebied van de economische wetenschap.

Faam en verdiensten

Vanwege zijn verdiensten ontvangt hij in 1977 het eredoctoraat van de Rijksuniversiteit Gent. Ook wordt hij in 1975 benoemd tot lid van de Koninklijke Academie van Wetenschappen (zie ook: KNAW-leden) en tot erelid van de Vereniging van Staathuishoudkunde. In 1983 wordt Schouten benoemd tot Commandeur in de Orde van Oranje-Nassau’.

Schouten, bijgenaamd Débéjé, krijgt grote bekendheid met zijn tegendraadse beleidsadviezen, die allen de naam ‘Plan Schouten’ meekrijgen. Het ‘plan Schouten’ anno 1982, ook wel aangeduid als ‘zelfrijzend bakmeel' en ‘Hollands Glorie-Plan', zorgt voor felle discussies. In wezen is het simpel: matig de lonen (dat zorgt voor winstherstel), verlaag de belastingen (goed voor de koopkracht) en hou het monetair beleid ruim (voorkomt te hoge rente). Alleen die combinatie zou volgens Débéjé tot het gewenste resultaat leiden.

Kroonlid SER

Met een zittingstermijn van meer dan dertig jaar wordt DBJ het langst zittende Kroonlid van de Sociaal-Economische raad (SER). Bij zijn afscheid spreekt hij zijn zorg uit over de veranderde functie van het adviesorgaan: “Tegenwoordig gaat het om kleine stukjes van de lappendeken, zonder dat het totale, macro-economische verband in de gaten wordt gehouden”.

In 1988 neemt Schouten afscheid als hoogleraar. Te zijner ere organiseert de economische faculteit een symposium over de mogelijkheden en onmogelijkheden van de economische politiek. Schouten houdt een afscheidsrede onder de titel ‘De macro-econoom als homo ludens’, waarin hij wetenschappelijk werk als ‘denksport’ en ‘spielerei’ typeert. Spelend met hypothesen en modellen toont Schouten aan waarom het ideaal van evenwichtige groei waarschijnlijk onbereikbaar is.