Ria Pagie

Ria Pagie
Artikel over de moord op Ria Pagie in de Nieuwe Tilburgsche Courant van 25 oktober 1941
Algemene informatie
Volledige naam	Maria Norberta Joanna Pagie
Geboren	10-02-1931, Kaatsheuvel
Overleden	15-08-1941, Oisterwijk
Nationaliteit	Nederlands

Maria (Ria) Norberta Joanna Pagie (geb. Kaatsheuvel 10-02-1931 – gest. Oisterwijk 15-08-1941), dochter van Willem Pagie en Cato Brokken. Op 15-08-1941 verdwijnt zij spoorloos. Haar lichaam wordt op 25-10-1941 gevonden in de bossen bij Oisterwijk.

Achtergrond

Ria Pagie wordt op 10 februari 1931 in Kaatsheuvel geboren als dochter van Willem Pagie en Cato Brokken. Zij heeft twee oudere zussen, Annie (geb. 1920) en Corrie (geb. 1923) en een oudere broer, Kees (geb. 1925). Jo Brokken (geb. 1917) is Ria's oudere halfbroer. Hij woont bij de ouders en zus van zijn moeder, Cato Brokken. Ria's ouders hebben in Kaatsheuvel een winkel in band, garen en sokken. In augustus 1937 verhuist het gezin Pagie naar een arbeiderswoning aan de Bosscheweg (nr. 227) in Tilburg. Willem Pagie voorziet in het onderhoud van zijn gezin door als koopman van hoeden en petten per fiets stad en land af te rijden.

15 augustus 1941

Op Maria Hemelvaart 1941, 15 augustus, verdwijnt de tienjarige Ria. Omstreeks 16.30 uur is zij thuis vertrokken. Om 16.50 uur heeft iemand haar nog gezien in de winkel van Wilhelmus Panis aan de Bosscheweg, waar Ria een pakje kauwgom koopt. De vijftienjarige Johanna Roestenberg ziet Ria rond 20.30 uur nog voor de etalage staan van banketbakker Henri Rutten. Vanaf dan ontbreekt elk spoor. Ria's zus Annie, vergezeld van Johanna Roestenberg, doet diezelfde avond aangifte van de vermissing bij de politie.

Op zondag 17 augustus zoeken meer dan honderd man van de NAD (Nederlandsche Arbeidsdienst) - tevergeefs- in de bossen tussen Moergestel en Hilvarenbeek naar Ria. Met politiehonden wordt het buitengebied de Rauwbraken doorzocht en men dregt bijna een week lang in het Wilhelminakanaal, maar zonder resultaat. De ouders van Ria – tot wanhoop gedreven- schakelen een helderziende (Winando) in.

Rechercheur Jan Stevens van de Tilburgse gemeentepolitie is ondertussen gestart met een buurtonderzoek. Al snel heeft hij een verdachte in beeld; Theo van Berkel, de veel oudere ‘verkering’ van Ria’s zusje Corrie. Van Berkel woont op drie deuren afstand van de familie Pagie aan de Bosscheweg. Stevens heeft wel verdenkingen, maar onvoldoende bewijs tegen hem. Van de officieer van justitie krijgt hij geen toestemming om Van Berkel te arresteren; het lichaam van Ria is nog niet gevonden, er bestaat kans dat zij om het leven is gekomen door een noodlottig ongeval.

De moord op Annie Remken

Enkele weken later, op 29 augustus 1941, verdwijnt er weer een meisje, ditmaal in Oisterwijk. Het is de uit Rotterdam afkomstige Annie Remken, dertien jaar oud. Haar lichaam wordt dezelfde dag nog gevonden in de Oisterwijkse bossen. De dag erna, 30 augustus, arresteert Stevens Theo van Berkel voor de moord op Annie. Van Berkel wordt diezelfde avond nog verhoord en in verzekerde bewaring gesteld. Lacroix, arts bij de Gemeentelijke geneeskundige- en gezondheidsdienst, onderwerpt Van Berkel -ook dezelfde avond- aan een lichamelijk onderzoek.

De zaak krijgt veel aandacht in de kranten. Bij onderzoek naar de levenswandel van Van Berkel ontdekt een journalist dat hij in de Verenigde Staten al eens tot vijftien jaar is veroordeeld wegens verkrachting.

25 oktober 1941

Jachtopziener Jan Hommen vindt op 25 oktober 1941 het lichaam van Ria Pagie in de bossen bij Oisterwijk, zo’n drie kilometer van de plek waar Annie Remken werd gevonden. Theo van Berkel blijft hardnekkig beide moorden ontkennen.

De Nieuwe Tilburgsche Courant start op 29 oktober 1941 met een inzamelingsactie voor een grafmonument voor Ria Pagie. In de buurt houdt men ook een inzamelingsactie, dat geld wordt later aan Ria's ouders gegeven. Op 30 oktober 1941 vindt de uitvaart plaats van Ria Pagie in de parochiekerk van Loven.

Het proces

Omdat er onvoldoende wettig bewijs is dat Van Berkel ook verantwoordelijk is voor de dood van Ria Pagie, wordt hij alleen vervolgd voor verkrachting en doodslag op Annie Remkes. Het proces tegen Van Berkel duurt van 22 oktober 1942 tot 26 februari 1946, en speelt zich af voor de gerechtshoven van Breda, ’s-Hertogenbosch en Den Haag. Uiteindelijk, als alle mogelijkheden voor een hoger beroep en cassatie opgebruikt zijn, wordt Van Berkel definitief veroordeeld tot vijftien jaar cel wegens doodslag.

Van 1946 tot 1955 verblijft Van Berkel in de strafgevangenis van Leeuwarden. In 1955 wordt hij voorwaardelijk in vrijheid gesteld en komt onder toezicht van een katholieke reclasseringsinstelling. De eerste tijd verblijft Van Berkel in een open inrichting in Limburg, vervolgens woont hij op verschillende adressen in Venlo, Maasbree en Belfeld. Inmiddels was de ondertoezichtstelling komen te vervallen, men meent dat van Van Berkel ‘geen gevaar meer was te duchten’.

De moord op Hans Hermans

Op 13 september 1960 wordt het lichaam van de elfjarige Hans Hermans in een aspergeveld bij Sevenum (Limburg) gevonden. ‘Ome Theo’ (Van Berkel) wordt kort hierna gearresteerd. Uit onderzoek blijkt dat hij voorgaande jaren met minstens tien kinderen ontuchtige handelingen heeft gepleegd. Van Berkel bekent de ontucht en de doodslag op Hans Hermans. De rechtbank van Roermond veroordeelt hem tot vijftien jaar gevangenisstraf plus TBR wegens ‘gekwalificeerde doodslag’.

Bekentenis

In 1975 bekent Van Berkel aan een psychiater dat hij Ria Pagie om het leven heeft gebracht. De zaak is dan al verjaard. Hij had Ria meegelokt naar de bossen om ontucht met haar te plegen. Door het geluid van een geweerschot raakte hij in paniek en drukte Ria tegen de grond zodat ze niet zou gaan schreeuwen.

Boek en documentaire

In 2023 verschijnen er een boek, De Kindervriend van Ad van den Oord, en een documentaire, 'Dossier de Kindervriend. reconstructie van twee schokkende misdrijven in Oisterwijk', over de moord op Ria Pagie.

Bron

Ad van den Oord, De Kindervriend. De moord op twee meisjes in de Oisterwijkse bossen, 1941 (Oisterwijk 2023)

Externe links

• Moordbomen. De eik van Ria Pagie