Plattel, Giel

Rector magnificus

Martinus Antonius Dominikus (Giel) Plattel (1921-2014) was hoogleraar Sociale filosofie en sociale ethiek aan de toenmalige faculteit Economie van 1954-1987. Hij was rector magnificus van de Tilburgse Hogeschool tijdens het academisch jaar 1961-1962 en oprichter van de toenmalige centrale interfaculteit die aan de basis ligt van het departement filosofie in de huidige faculteit voor geesteswetenschappen.

Sociale filosofie

Plattel schreef meer dan honderd artikelen en vijf boeken, waarvan verschillende ook Franse, Duitse, Spaanse en Engelse versies kenden. Ze weerspiegelen de woelige ontwikkelingen in de sociale filosofie van de tweede helft van de 20e eeuw. In de jaren vijftig ontbrandt de strijd tegen het solidarisme en het Natuurwetsdenken en voor een meer personalistische visie. Daarna volgt de opkomst van de kritische scholen, meer gericht op maatschappelijke structuren, en ten slotte de confrontatie met systeem- en informatietheorieën.

Strijd tegen het positivisme

Een rode draad is de strijd tegen het positivisme, het onhistorisch denken dat zich tot de feitelijkheid en dus ook tot de status quo beperkt. Steeds wordt er op gehamerd dat de sociale wetenschappen en met name de economie hun zicht op de morele dimensie van het maatschappelijke leven dienen te bewaren. Op dit punt gaf Plattel nader gestalte aan een Tilburgse traditie waarin Cobbenhagen en Weve hem waren voorgegaan en die volgens hem het onderwijs in de wijsbegeerte aan alle faculteiten van deze instelling rechtvaardigt.

Utopisch denken

De scheiding tussen wetenschap en sociale filosofie tast echter geenszins hun wederzijdse complementariteit aan. Vooral in zijn laatste werken verdedigde Plattel de idee dat wetenschappelijke feitelijkheid en moreel ideaal door het utopische denken kunnen worden bemiddeld. Plattel wordt door alumni vaak genoemd als een van de meest inspirerende hoogleraren.