Oudheusden, Johannes Martinus Petrus van

Jan van Oudheusden
Volledige namen	Johannes Martinus Petrus van Oudheusden
Geboortedatum	10-01-1906
Geboorteplaats	Tilburg
Adres	Koningshoeven 283
Woonplaats	Tilburg
Burgerlijke staat	Ongehuwd
Beroep	Fabrieksarbeider
Overlijdensdatum	20-02-1943
Plaats van overlijden	Tilburg
Bijzonderheden	Gestorven door letsel, opgelopen tijdens oorlogshandelingen in mei 1940

Geef de oorlog een gezicht!

Kun jij ons helpen met het schrijven van het levensverhaal van deze persoon?

Hoewel het meer dan 75 jaar geleden is dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog blijft het belangrijk de slachtoffers te herdenken. We willen door hun verhaal te vertellen de slachtoffers eren en de herinnering levend houden. Alle Tilburgse oorlogsslachtoffers zijn opgenomen in de Wiki Midden-Brabant en we streven er naar van ieder een levensbeschrijving en foto op te nemen.

Helaas hebben we van sommigen maar beperkte of soms helemaal geen informatie. We hebben jouw hulp nodig deze levensverhalen vast te leggen door ontbrekende informatie aan te vullen met verhalen of foto’s. We ontvangen je reactie graag via info@regionaalarchieftilburg.nl o.v.v. Wiki Oorlogsslachtoffers.

Oudheusden, Johannes Martinus Petrus van (geb. Tilburg 10-01-1906, gest. 20-02-1943 Tilburg), fabrieksarbeider. Zoon van Johannes Baptist van Oudheusden (1869-1951) en Arnolda Verhagen (1873-1918). Hij overlijdt op 20-02-1943 in Tilburg aan de gevolgen van letsel dat hij heeft opgelopen tijdens de oorlogshandelingen in mei 1940.

Achtergrond

Johannes Martinus Petrus (Jan) van Oudheusden wordt op 10 januari 1906 geboren in Tilburg. Zijn ouders zijn Johannes Baptist van Oudheusden en Arnolda Verhagen. Vader Johannes Baptist is magazijnbediende en machinedrijver voordat hij hondendresseur en handelaar in honden wordt. Arnolda is dienstmeid. Het echtpaar van Oudheusden-Verhagen krijgt tien kinderen; vier dochters en zes zonen. Jan is het vierde kind. In 1918 overlijdt zijn moeder Arnolda aan nierontsteking. Vader hertrouwt in 1920 in Tilburg met Emilie Pieternella Rodenstein (Den Haag 1888 – Tilburg 1964). Emilie is dienstbode en wordt later ziekenverpleegster. Met Emilie krijgt Johannes Baptist van Oudheusden een dochter en twee zonen.

Advertentie voor hondententoonstelling (J.B. van Oudheusden)

Bron: Delpher, Nieuwe Tilburgsche Courant 22.5.1928

Advertentie van Vereniging De Hondenvriend (voorzitter Mevr. Van Oudheusden-Rodenstein)

Bron: Delpher, Nieuwe Tilburgsche Courant 6.11.1937

Het Rooms-Katholieke gezin van Johannes Baptist van Oudheusden woont -met een intermezzo in Oosterhout in 1910/1911- op een aantal adressen in Tilburg. Tijdens het leven van moeder Arnolda woont het gezin op de Hoevenseweg, Broekhovenseweg 99, Korte Schijfstraat 4, Achterstraat 24. Na Arnolda’s overlijden woont het gezin met (stief)moeder Emilie Rodenstein eerst nog op Achterstraat 24 en daarna op Sevenhoekstraat 60, Koningshoeven 297 en tenslotte vanaf 1934 op Koningshoeven 283. Het echtpaar van Oudheusden-Rodenstein is aan de Koningshoeven actief in de dierenbescherming. Vader Johannes Baptist is betrokken bij hondenshows en hondententoonstellingen, (stief)moeder Emilie richt een asiel op voor zwerfkatten en is voorzitter van de vereniging ‘De Hondenvriend’. Voor deze vereniging organiseert zij avondvullende programma’s met films, dans, muziek en voordrachten.

Jan van Oudheusden is aanvankelijk kapper en daarna fabrieksarbeider in de textielindustrie. Vanaf januari 1931 woont hij in Tilburg zelfstandig op een aantal adressen voor alleenwonenden: De Ruijterstraat 54, Paul Krugerstraat 15, 1e Veedwarsstraat 26, Anna Paulownastraat 48 en Veestraat 20. Eind 1937, nadat hij vanaf juli 1935 al tijdelijk thuis heeft gewoond, keert Jan definitief terug naar het ouderlijk huis op Koningshoeven 283. Datzelfde jaar reist hij met een circusgroep naar Engeland, mogelijk om de circuspaarden te verzorgen, wat hij naar verluidt eerder in België heeft gedaan. In 1926 wordt de dienstplichtige Jan van Oudheusden als ziekenverpleger geplaatst bij een Compagnie Hospitaalsoldaten. In 1927 gaat hij met groot verlof, maar hij moet in 1936 op herhaling. Jan wordt in 1938 ingedeeld bij het Bataljon Geneeskundige Troepen en in april 1939 wordt hij voor werkelijke dienst opgeroepen. In maart/april 1940 wordt hij bevorderd tot korporaal en wordt hij als ziekenverpleger ingedeeld bij de 13e batterij luchtdoelartillerie op vliegveld Ypenburg bij Den Haag.

Martinus van Oudheusden, halfbroer van Jan, is tijdens de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië (1945-1949) soldaat bij de Nederlandse troepenmacht in Nederlands Indië. Daar loopt hij een schotwond aan de heup op. Martinus wordt in juni 1949 gerepatrieerd met het Troepentransportschip de ‘Groote Beer’. Bij aankomst thuis aan de Koningshoeven krijgt hij tijdens een feestelijk onthaal een fiets van de buurtcommissie. In 1950 vertrekt Martinus als soldaat naar de Korea-oorlog (1950-1953). Hij keert in oktober 1951 terug. Jan van Oudheusden is dan ruim acht jaar dood.

Vliegveld Ypenburg, situatie in de ochtend van 10 mei 1940

Bron: D.A. van Hilten, 1947

10 Mei 1940

Op 10 mei 1940 vallen de Duitsers Nederland binnen. Onderdeel van het militaire plan is een luchtoverval op drie vliegvelden in het westen van Nederland, waaronder Ypenburg. ’s Nachts rond vier uur naderen Duitse vliegtuigen uit noodoostelijke richting het vliegveld. De aanval op Ypenburg begint met een bombardement van ruim een half uur in verschillende aanvalsgolven. Reserve Eerste Luitenant Du Mee van de 13e Batterij Luchtdoelartillerie, waar Jan van Oudheusden bij zit, geeft zijn mannen meteen opdracht de vliegtuigen te beschieten. De manschappen halen een aantal vliegtuigen neer, maar de overige vliegtuigen kunnen hun bommen laten vallen. Een uur na de start van het bombardement landen honderden Duitse parachutisten. Daarna is het de beurt aan Duitse transportvliegtuigen om te proberen te landen. De luchtdoelartillerie neemt hen zwaar onder vuur. De transportvliegtuigen kunnen niet landen, want het landingsterrein is inmiddels bezaaid met wrakstukken.

Jan van Oudheusden wekt ondertussen de ploeg die om 8 uur ’s ochtends de batterij zou overnemen, deelt aan ieder van de manschappen vijf patronen uit en gaat zelf snel naar de batterij. Bij een stuk geschut dat door een bom is geraakt ziet hij vijf dode soldaten liggen en twee dodelijk gewonden. Hij staat deze gewonden bij in hun laatste momenten. Om hem heen landen inmiddels Duitse parachutisten. Onder vijandelijk vuur verzorgt Jan gewonden en probeert hij de Duitsers ertoe te bewegen niet op een keet te schieten waar hij gewonden heeft neergelegd. Jan wordt getrapt en geslagen door een van de parachutisten, onder meer met een geweerkolf op zijn rug, en wordt als gevangene afgevoerd. De Duitsers veroveren op 10 mei 1940 uiteindelijk het vliegveld, maar Nederlandse troepen heroveren Ypenburg nog dezelfde dag.

Korporaal van Oudheusdenkazerne, onthulling van het borstbeeld, 1979

Bron: Wikipedia

Inwendig letsel en overlijden

Enkele dagen na de Duitse inval komt Van Oudheusden vrij en gaat hij naar huis. Hij pakt zijn leven weer op maar herstelt niet van het letsel dat is veroorzaakt door de Duitse parachutist. Zijn nieren blijken te zijn beschadigd en Jan ligt meermaals in het ziekenhuis. Artsen moeten een van zijn nieren verwijderen, en de overgebleven nier verliest langzaam zijn functie. Jan kwijnt weg en sterft op 20 februari 1943 thuis op de Koningshoeven waar hij is verzorgd door zijn stiefmoeder.

Jan van Oudheusden wordt op 23 februari 1943 begraven op de RK Begraafplaats Parochie Heuvel aan de Oisterwijksebaan in Tilburg. Op 11 februari 1977 worden zijn stoffelijke resten herbegraven op het Militair Ereveld Grebbeberg bij Rhenen. Bij Koninklijk Besluit van 19 Juli 1946 no. 6 wordt Jan postuum benoemd tot Ridder 4e Klasse van de Militaire Willems-Orde. Zijn naam staat vermeld op het Monument voor Vrede en Vrijheid in Leidschendam. In Hilversum is op 10 april 1979 een kazerne door koningin Juliana omgedoopt tot Korporaal Van Oudheusdenkazerne. Op de kazerne is een borstbeeld van Jan geplaats dat door de koningin is onthuld.

Monument voor Vrede en Vrijheid in Leidschendam, met daarop J.M.P van Oudheusden

Bron: Oorlogsgravenstichting

Bronnen (selectie)

Dit is een selectie van bronnen, in de noten staan alle bronnen.

• Regionaal Archief Tilburg, Archief 565, Collectie documentatie Tilburg 1940-1945, map 201.
• Delpher

Literatuur

• Ad de Beer en Gerrit Kobes, Het leven gebroken. De geschiedenissen van de Tilburgers die als gevolg van de strijd tegen Duitsland en de bezetting van Nederland om het leven kwamen, Tilburgse Bronnenreeks 4, Tilburg 2002.
• D.A. van Hilten, Beknopt overzicht van de Krijgsverrichtingen der Koninklijke Landmacht 10-19 mei 1940, Uitg. voor de Kon. Nederlandsche Vereeniging "Ons Leger" door A.W. Sijthoff, Leiden, 's-Gravenhage, 1947.
• Ministerie van Defensie, Achter de wacht, Korporaal van Oudheusdenkazerne, Defensiekrant 06, jrg. 6, 22 maart 2019.

Externe links

• Johannes Martinus Petrus van Oudheusden op Netwerk Oorlogsbronnen
• Persoonsdossier Johannes Martinus Petrus van Oudheusden, Oorlogsgravenstichting
• Johannes van Oudheusden, Brabantse Gesneuvelden
• Tweede Kamer Erelijst van Gevallenen 1940-1945, Johannes Martinus Petrus van Oudheusden