Impactprogramma

In 2016 vond op de campus een congres plaats met de titel ‘Optimaliseren van impact door alfa– en gammawetenschappen’. De centrale vraag was: hoe bevorderen we de maatschappelijke impact van alfa– en gammawetenschappen? Wat kan de samenleving met de kennis van de wetenschappelijke disciplines waarin Tilburg sterk is? De impact zou, zo is een veelgehoorde stelling, groter kunnen worden naarmate alfa- en gammawetenschappers meer samenwerken met onderzoekers uit de bèta- en technische hoek, of met gezondheidswetenschappen. Die samenwerking kan vorm krijgen in nieuwe concepten als proeftuinen of academische werkplaatsen als Tranzo.

Impact wordt wel gezien als een vorm van valorisatie. Tilburg University kent sinds 2016 een zogeheten ‘impactprogramma’. Daarin werken wetenschappers uit verschillende vakgebieden samen met maatschappelijke partners met als doel “nieuwe inzichten en oplossingen voor de uitdagingen van individu en samenleving in de 21e eeuw.” Het onderzoek en de samenwerkingsrelaties spitsen zich toe op drie thema’s: Empowering the Resilient Society, Enhancing Health and Wellbeing, en Creating Value from Data. Dwars door deze thema's heen loopt de ‘digitale samenleving’: de ambitie van de gezamenlijke Nederlandse universiteiten om Nederland in te richten als proeftuin voor mensgerichte, digitale technologie.

Science with a soul

In april 2017 verscheen het essay ‘Advancing society in a digital era - Science with a soul’, van drie bij het impactprogramma betrokken hoogleraren: Johan Denollet, Dick den Hertog en Ton Wilthagen (foto). Daarin werd de socioloog Anthony Giddens geparafraseerd, die stelt dat veel belangrijke maatschappelijke problemen zoals klimaatverandering, milieuvervuiling of ongelijkheid door mensen zelf zijn gecreëerd, maar dat het succesvol aanpakken ervan uitermate gecompliceerd is – “het gaat de capaciteit en het oplossingsvermogen van een enkele stakeholder ver te boven. En het probleem van collectief handelen, zoals omschreven door de economen Adam Smith en Mancur Olson, doet zich in zijn volle gedaante voor: individuele rationaliteit kan leiden tot collectieve irrationaliteit.”

Narratieven

In een KNAW-advies uit 2018 werd ervoor gepleit om niet per parameters te werken die impact 'voorspellen', maar met narratieven. De opsteller van het rapport was de Tilburgse fysicus en TU/e-hoogleraar Richard van der Sanden: "Narratieven zijn verhalen. Je kunt wetenschappers bij aanvang van een project laten vertellen voor wie de uitkomsten van hun onderzoek geschikt kunnen zijn. Alleen al dat proces zelf vergroot de impact, want je brengt allerlei mensen met elkaar in contact. Betrek bijvoorbeeld patiëntenverenigingen vooraf bij je medische onderzoek. Of neem het werk van een arabist: dat kan voor allerlei mensen relevant zijn, maar dan moeten ze wel weten dat je ermee bezig bent.”