Harmanus Hondius

Ir. Harmanus Hondius

Burgemeester Hondius staat rechts, naast Mussert.

Ir. Harmanus Hondius (Amsterdam, 9 juni 1903 - Amsterdam, 12 april 1996) was locoburgemeester van Nijmegen en werd daarna waarnemend burgemeester in Tilburg en commissaris voor Gelderland in de Tweede Wereldoorlog.

Op 13 juli 1944 werd burgemeester Jan van de Mortel gearresteerd, omdat hij weigerde mee te werken aan het vorderen van werkkrachten voor de voltooiing van de kustverdedigingswerken in Zeeland. Vier dagen later benoemde dr. F. Wimmer, General-Kommissar voor Bestuur en Justitie, Hondius tot waarnemend burgemeester van Tilburg. De aanstelling had uitdrukkelijk een tijdelijk karakter. Hondius was wethouder en loco-burgemeester van Nijmegen, maar werd daarnaast gedetacheerd in Tilburg. Hij voorkwam de executie van de gijzelaars H. Bijvoet, R. van Doorn en prof. dr. Frans van Buchem als represaille na de moord op een Duitser, het zogenaamde ‘incident op het Lijnsheike’. Hondius reisde iedere week tussen zijn werk- en woonplaats, totdat hij na 17 september niet meer naar Tilburg kon terugkeren vanwege de luchtlandingen en de strijd rond Nijmegen en Arnhem. Hij werd daarna waarnemend Commissaris van de Provincie (van het niet bevrijde deel van) Gelderland. Daarmee kwam een einde aan een NSB-interregnum. Op 27 oktober 1944, bevrijdingsdag in Tilburg, keerde Van de Mortel na enkele maanden terug als burgemeester. Hondius werd na de bevrijding gearresteerd en in 1947 tot een gevangenisstraf veroordeeld van één jaar.

Bronnen

Collectie ir. H. Hondius te Tilburg, 1944-1996

met interview met ir. H.Hondius, wnd. NSB-burgemeester van Tilburg over de periode 17 juli t/m€“ 17 september 1944 door G. Kobes en A. de Beer Opgenomen in 1991 en 1992, nummers CA 632 en CA 633.