Gottschalk, Herta
| Herta Gottschalk | ||
| ||
| Herta Gottschalk. Foto: privécollectie R. Versluis | ||
| Volledige namen | Herta Gottschalk | |
| Geboortedatum | 06-10-1897 | |
| Geboorteplaats | Geilenkirchen (DE) | |
| Adres | Van Malsenhof 24 | |
| Woonplaats | Tilburg | |
| Burgerlijke staat | Gescheiden | |
| Naam echtgeno(o)t(e) | Salomon Hollander | |
| Beroep | Koopvrouw in manufacturen | |
| Overlijdensdatum | 21-09-1942 | |
| Plaats van overlijden | Auschwitz (PL) | |
Geef de oorlog een gezicht!
Kun jij ons helpen met het schrijven van het levensverhaal van deze persoon?
Hoewel het meer dan 75 jaar geleden is dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog blijft het belangrijk de slachtoffers te herdenken. We willen door hun verhaal te vertellen de slachtoffers eren en de herinnering levend houden. Alle Tilburgse oorlogsslachtoffers zijn opgenomen in de Wiki Midden-Brabant en we streven er naar van ieder een levensbeschrijving en foto op te nemen.
Helaas hebben we van sommigen maar beperkte of soms helemaal geen informatie. We hebben jouw hulp nodig deze levensverhalen vast te leggen door ontbrekende informatie aan te vullen met verhalen of foto’s. We ontvangen je reactie graag via info@regionaalarchieftilburg.nl o.v.v. Wiki Oorlogsslachtoffers.
Gottschalk, Herta (geb. Geilenkirchen (DE) 06-10-1897, gest. Auschwitz (PL) 21-09-1942), koopvrouw. Dochter van Samuel Gottschalk (1857–1924) en Zerlina Daniel (1862–1929). Op 28-05-1919 trouwde zij te Venlo met Salomon Hollander (1885–1943), in 1933 werd de scheiding uitgesproken. Zij kreeg twee kinderen. Herta Gottschalk werd op 21-09-1942 vermoord in Auschwitz.
Inhoud
Achtergrond
Herta Gottschalk werd op 6 oktober 1897 in het Duitse Geilenkirchen geboren als dochter van Samuel Gottschalk en Zerlina Daniel. Zij had nog drie broers, Leo, Ernst en Emil, en twee zussen, Paula en Else. Het is niet duidelijk wanneer zij naar Nederland is gekomen.
Op 28 mei 1919 trouwde Gottschalk te Venlo met de in Antwerpen geboren koopman Salomon Hollander. Zij is in die tijd koopvrouw in manufacturen. Het pasgetrouwde stel gaat in Tilburg wonen op het adres Willem II-straat 1. Op 13 december 1920 wordt daar dochter Elise geboren. Het jaar daarop verhuist het gezin Hollander-Gottschalk naar Piusplein 45 (in 1927 vernummerd in 31). Daar wordt op 9 oktober 1922 een zoon geboren, Leo. Salomon Hollander bezit meerdere panden aan het Piusplein. In 1924 laat hij twee woningen slopen en verbouwen tot winkelhuis met bovenwoning (in 1930 nummers 45 en 46; later gesloopt).
Op 18 april 1933 wordt het huwelijk tussen Gottschalk en Hollander in Breda ontbonden. Na de scheiding gaat Gottschalk met haar beide kinderen aan de Van Malsenhof 24 wonen (gesloopt; de straat bestaat niet meer). In mei 1933 benoemt de kantonrechter in Breda Mozes Elzas (Hull (GB) 02-01-1878, Tilburg 06-02-1938) tot toeziend voogd over Elise en Leo Hollander.[1] Leo Hollander wordt op 18 december 1933 opgenomen in het Israëlietisch Weeshuis aan de Mathenesserlaan in Rotterdam. Hij is dan 11 jaar. Zijn zusje Elise van dertien blijft bij haar moeder. Kort voor het begin van de oorlog komt Leo weer thuis wonen.[2]
Deportatie
Herta Gottschalk en haar kinderen waren opgeroepen om op 28 augustus 1942 bij het station in Tilburg te verschijnen voor 'werkverruiming' in Duitsland. In het Algemeen Politieblad van 8 oktober 1942 wordt om hun opsporing en aanhouding verzocht. Op dat moment waren Herta en Elise al niet meer in leven. Ze waren via België naar Frankrijk gevlucht. In de nabijheid van Parijs worden beiden opgepakt en naar kamp Pithiviers gebracht. Op 18 september 1942 zijn ze vanuit Drancy naar Auschwitz gedeporteerd. In de overlijdensakte van zowel Herta als Elise staat als overlijdensdatum 21 september 1942, wat betekent dat beiden direct na aankomst vermoord zijn. Herta Gottschalk werd 44 jaar. Haar zoon Leo overleefde de oorlog en emigreerde naar Givataim in Israël. Op 19 april 2010 is hij overleden, 87 jaar oud.[3]
Gebeurtenis
Struikelstenen
In 2017 zijn er in de Helga Deentuin in Tilburg struikelstenen geplaatst voor Herta Gottschalk en Elise Hollander.
(72A5BD20562CDDACC2B69C2A7FCE21C1).jpg)
Bronnen
Regionaal Archief Tilburg
- Archief 16, Overlijdensregister 1955, akte 241.
- Archief 307, Archief van de Nederlands Israëlitische gemeente Tilburg, 1817–2013, invnr. 191, stukken betreffende de voogdij van Elise en Leo Hollander.
Privécollectie R. Versluis
Literatuur
- Ad de Beer en Gerrit Kobes, Het leven gebroken. De geschiedenissen van de Tilburgers die als gevolg van de strijd tegen Duitsland en de bezetting van Nederland om het leven kwamen, Tilburgse Bronnenreeks 4 (Tilburg 2002).
- J. Bader, Kroniek van 'n Vervolging, Joden in Tilburg, Waalwijk en omstreken (Soesterberg 2018).
Externe links
- Joods Monument
- Memorial Book
- Arolsen Archives 1
- Arolsen Archives 2
- Hertha Gottschalk op Oorlogsbronnen.nl
- Persoonsdossier Oorlogsgravenstichting
- Stadsarchief Rotterdam - persoonskaart Leo Hollander
Noten
- ↑ In januari 1938 verklaart Jakob de Wilde zich bereid om de voogdijschap van de ernstig zieke Mozes Elzas over te nemen. In april 1939 wordt de voogdijschap van De Wilde bekrachtigd door een uitspraak van de kantonrechter.
- ↑ Waarom Leo in een weeshuis opgenomen wordt is niet duidelijk. Wellicht heeft de scheiding van zijn ouders hem erg aangegrepen en is hij vanwege zijn gedrag thuis niet te handhaven. Pas vijf jaar later komt Leo, inmiddels zestien jaar, weer in beeld. Hij is in een 'lastige leeftijd', zijn moeder bezoekt hem geregeld en hij wil graag naar huis. Bij de regenten van het weeshuis bestaan echter ernstige bezwaren tegen een permanent verblijf van Leo bij zijn moeder. Ondanks het advies om Leo nog een jaar in het weeshuis te houden besluit Herta in de zomer van 1939 toch tegemoet te komen aan Leo’s verlangen en neemt hem mee terug naar Tilburg.
- ↑ Volgens het register van het Nederlandse Rode Kruis kwam Leo op 12-08-1942 in Genève (CH) aan, maar werd hij uitgewezen (aantekening op de carthoteekkaart van de Joodse Raad).