Gompers, Joseph
| Joseph Gompers | ||
 | ||
| Volledige namen | Joseph Gompers | |
| Geboortedatum | 14-10-1901 | |
| Geboorteplaats | Tilburg | |
| Adres | Anna Paulownastraat 6 | |
| Woonplaats | Tilburg | |
| Burgerlijke staat | gehuwd | |
| Naam echtgeno(o)t(e) | Paulina Hollander | |
| Beroep | elektromonteur en marktkoopman | |
| Overlijdensdatum | 28-02-1943 | |
| Plaats van overlijden | Auschwitz (PL) | |
Geef de oorlog een gezicht!
Kun jij ons helpen met het schrijven van het levensverhaal van deze persoon?
Hoewel het meer dan 75 jaar geleden is dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog blijft het belangrijk de slachtoffers te herdenken. We willen door hun verhaal te vertellen de slachtoffers eren en de herinnering levend houden. Alle Tilburgse oorlogsslachtoffers zijn opgenomen in de Wiki Midden-Brabant en we streven er naar van ieder een levensbeschrijving en foto op te nemen.
Helaas hebben we van sommigen maar beperkte of soms helemaal geen informatie. We hebben jouw hulp nodig deze levensverhalen vast te leggen door ontbrekende informatie aan te vullen met verhalen of foto’s. We ontvangen je reactie graag via info@regionaalarchieftilburg.nl o.v.v. Wiki Oorlogsslachtoffers.
Gompers, Joseph (geb. Gouda 14-10-1901, gest. 28-02-1943 (PL) Auschwitz), elektromonteur. Zoon van Levie Gompers (Gouda 1874-1942 Auschwitz), koopman en Anna van Kloeten ('s-Hertogenbosch 1871-1942 Auschwitz). Getrouwd op 30-10-1928 met Paulina Hollander (Antwerpen 1905-1943 (PL) Sobibor). Zij kregen twee dochters. Gompers werd uiterlijk op 28-02-1943 in Auschwitz vermoord.
Inhoud
Achtergrond
Joseph wordt op 14 oktober 1901 geboren als vierde kind van Levi Gompers en zijn echtgenote Anna van Kloeten. Hij groeit samen met zijn drie oudere en vier jongere broertjes en zusjes op in Gouda. Zijn vader is koopman en winkelier en zijn moeder zorgt voor het gezin. Na de lagere school volgt Joseph technisch onderwijs. Daarna gaat hij aan het werk als vertegenwoordiger.
Het gezin Gompers-Hollander
Joseph en Paulina Hollander leren elkaar kennen op een door hun ouders gearrangeerde afspraak in Gouda. Dat was toentertijd gebruikelijk in Joodse kringen. Op 30 oktober 1928 stappen ze in het huwelijksbootje in Paulina’s woonplaats Tilburg. Het koppel woont eerst op verschillende adressen in Gouda, onder andere op de hoek van de Turfmarkt, wat nu heet de Lage Gouwe 78. Op 15 mei 1931 verhuizen ze naar Anna Paulownastraat 24 in Tilburg. Later verhuizen ze nog naar Veemarktstraat 10 en Anna Paulownastraat 6. Op het laatste adres vestigt Joseph zich als zelfstandig ondernemer. Hij verkoopt en repareert radio’s en andere technische apparaten. Paulina is marktkoopvrouw en verkooptt manufacturen. Op 29 augustus 1932 wordt hun eerste dochter Anna geboren. Vier jaar later, op 8 september 1936, komt hun tweede dochter, Maria Anna Catharina, ter wereld. Door hun familie worden ze Anneke en Marieke genoemd.
Deportatie
Op 31 juli 1942 moet Joseph Gompers zich melden in het werkkamp ‘Twilhaar’ in Nijverdal. De meeste mensen daar komen uit de stad Groningen. Het kamp kan circa honderd personen herbergen. Aanvankelijk is het regime mild. De mannen worden toegestaan het kamp te verlaten en ze kunnen zich vrij in Nijverdal bewegen. Censuur op brieven is er niet en ze mogen bezoek ontvangen. Maar al na een maand worden de duimschroeven aangedraaid. De joodse dwangarbeiders maken onder toezicht van medewerkers van Staatsbosbeheer een perceel grond van 200 bij 100 meter bouwrijp voor inplant. De mannen krijgen niet de tijd om ook daadwerkelijk bos op de Heuvelrug aan te planten. Na enkele maanden ploeteren op de flanken van de Nijverdalseberg, de Haarlerberg en de Elerberg worden de groep uit Twilhaar op 2 oktober 1942 onder bewaking van Duitse soldaten lopend over de berg over de Grotestraat naar het station van Nijverdal gedreven om vervolgens onder het mom van gezinshereniging naar Westerbork te worden overgebracht. Joseph wordt op 5 oktober ingeschreven in Kamp Westerbork. Enkele weken later, op 19 oktober 1942 wordt Joseph naar het vernietigingskamp Auschwitz gedeporteerd. Op 10 februari 1943 ontvangt zijn schoonvader A. Hollander een brief van hem. De brief dateert van 14 december 1942. Joseph schrijft aan zijn schoonvader dat hij in Monowitz, Polen is en dat hij daar als dwangarbeider te werk is gesteld. Uit de archieven van Memorial and Museum Auschwitz Birkenau/Auschwitz Prisoners, blijkt dat ene Joseph Israel Gompers in Auschwitz is geweest en dat hij na een opname op de gevangene ziekenboeg op 16 december 1942 is gestorven. Het is goed mogelijk dat het hier om dezelfde Joseph Gompers gaat. Deze gegevens en archieven waren echter vlak na de oorlog nog niet beschikbaar. Daarom werd er door middel van onderzoek een geschatte sterfdatum opgesteld. In het overlijdensregister van 1950 van Tilburg staat dan ook dat Joseph op 28 februari 1943 is omgekomen in Auschwitz. Hij is maar 41 jaar geworden.
Gebeurtenis
Op 5 februari 2017 zijn er op initiatief van Rinus Versluis struikelstenen voor het gezin Gompers-Hollander op het Koningsplein (voorheen Anna Paulownastraat) geplaatst.
Bronnen
Regionaal Archief Tilburg
- Archief 16, Overlijdensregister 1950, akte 935.
- Streekarchief Midden-Holland
- Haags gemeentearchief
- Nationaal Archief
- Stadsarchief Amsterdam
- Felixarchief Antwerpen
- Herinneringscentrum Kamp Westerbork
Literatuur
- Ad de Beer en Gerrit Kobes, Het leven gebroken. De geschiedenissen van de Tilburgers die als gevolg van de strijd tegen Duitsland en de bezetting van Nederland om het leven kwamen, Tilburgse Bronnenreeks 4 (Tilburg 2002) bladzijde 45.
- Rinus Versluis, 'Ze wisten niet wat hun te wachten stond'. De lotgevallen van het gezin Joseph Gompers en Paulina Hollander, in: Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur, jaargang 31, december 2013, nr. 3
- J. Bader, Kroniek van 'n Vervolging, Joden in Tilburg, Waalwijk en omstreken (Soesterberg 2018).