Gedenksteen Raamsdonksveer
Inhoud
Grote Kerkstraat 96 1896
Lichtgekleurde verweerde steen met de tekst: “F.J.H. de Beer, 7 Aug. 1896”. De steen herinnert aan de herbouw van het huis na een brand in 1896. Naast het huis is nog steeds de vroegere timmerwerkplaats van de familie De Beer te zien. Tijdens de watersnood van 1953 stond het water hier ongeveer 75 cm hoog en stortte het achterste gedeelte van het pand in, hetgeen later hersteld is.
Grote Kerkstraat 96 1896-1949
Rechts naast de voordeur staan op een witgemaakte steen de zwarte letter I en het zwarte getal 71. Ze verwijzen naar de oude wijk- en huisnummering volgens de Gemeentewet van 1851. Deze nummering is tot 1949 in gebruik gebleven, daarna paste men de huidige huisnummering met straatnamen toe. Op meerdere huizen zijn de oude aanduidingen van wijkletters met huisnummer nog te zien, onder andere in de Koningstraat, Prins Hendrikstraat, Julianalaan en Prins Bernhardstraat.
Heereplein 4 1955
Een rechthoekige steen in de voorgevel toont een nest (links) en een vogel (midden). Hierbij staan de jaartallen 1805 en 1955 en de tekst “’t OuwNest”. Het pand Heereplein 4 werd gebouwd in 1805. In 1955 bracht Gijsbertus van Beek de steen aan, omdat hij na zijn tweede huwelijk naar zijn geboortehuis terugkeerde en dit het oude nest noemde. De huidige gevel is in Jugendstil opgetrokken.
Informatiebron:
• Janus van Beek.
• Bas Zijlmans, Groeten uit Raamsdonk en Raamsdonksveer, 1840-1940 (Raamsdonksveer, 1981) p. 77.
Schoolpad 2a 1872
Hardstenen plaat in de voorpui met het jaartal 1872. In 1872 werd in dit gebouw de eerste drieklassige openbare lagere school in Raamsdonksveer opgericht. Het deed slechts dienst tot 1895 toen aan het Heereplein een nieuwe en grotere school in gebruik werd genomen. Nadat het gebouw zijn bestemming als school verloor, deed het dienst als school voor bouwkundig- en machinetekenen. Van 1916 tot 1920, tijdens de Eerste Wereldoorlog en de jaren erna was het een distributiekantoor van bonnen voor brandstof en voedingsmiddelen. Daarna deed het gebouw dienst als harmonie- en toneelzaal, oefenruimte voor militairen en na 1945 als noodkerk, opslagruimte en naaiatelier. Omstreeks 1930 kocht pastoor Breukelmans het pand en gaf het de naam Henricusgebouw als verwijzing naar de Duitse keizer Henricus die leefde van 973 tot 1024 en een voor die tijd vreedzaam man was die opriep tot orde, rust en plichtbetrachting. In 2010 en 2011 onderging het Henricusgebouw een opknapbeurt. Aan het gebouw zijn nog een aantal bijzondere en originele elementen te zien, zoals de Oegstgeester dakpannen, ook wel beverstaartjes genoemd.
Informatiebron
• F. van Gerwen en H. van Strien, Raamsdonksveer in vertellingen (Zaltbommel, 1977) afb. 38-49.
• Arie Schellingerhout, Dakpannen, 2600 jaar terracotta of keramische dakpan (Leiden, 2009) p. 40-45.
Prins Hendrikstraat 6 1909
Een gepolijste zwart marmeren steen naast de ingang van restaurant ‘De Witte Leeuw’ met de tekst: “W.G. DE REIJER 20-10 1909”. Deze steen is hier geplaatst door de zoon van Janus de Reijer, de toenmalige eigenaar van hotel ‘De Witte Leeuw’. In 1883 bouwde Adrianus Petrus (Janus) de Reijer het hotel aan wat toen nog de Smidstraat heette. Door blikseminslag op 8 augustus 1909 in een boerderij brandde vrijwel de hele straat af. Na de brand bezocht Prins Hendrik het getroffen gebied en daaraan heeft de straat zijn huidige naam te danken. Vrijwel onmiddellijk daarna, op 27 augustus 1909, diende Reijer een bouwaanvraag in voor een woning, hotel en stalhouderij en op 19 september volgde de gemeentelijke toestemming om met de bouw ervan te beginnen. De op de steen genoemde Wilhelmus de Reijer volgde in 1920 zijn vader op. Hij liet boven de stalhouderij een feest- en vergaderzaal bouwen. Vanaf 1949 is de familie Lambregts eigenaar. Van 1910 tot 1965 vond er steeds een beurs plaats voor granen, zaden, hooi en vlas. Tegenwoordig is ‘De Witte Leeuw’ geen hotel meer, maar een eetcafé met zalencomplex.
Informatiebron
• Bas Zijlmans, Nostalgie en heden (Geertruidenberg, 1987) p. 15.
• Regionaal Archief Tilburg, archiefnummer 2738, Bouwvergunningen gemeente Raamsdonk 1906-1939.
Wilhelminalaan 22 1914
Gedenksteen in het rechterdeel van de voorgevel met de tekst: “DE EERSTE STEEN GELEGD DOOR A.E. VAN DER MEER, 9 MAART 1914”. De Raamsdonksveerse notaris J.P.G. van der Meer (1867-1917) liet in 1914 de villa bouwen als vervanging van het oude neoclassicistische woonhuis met aan de voorgevel grote pilaren en een timpaan, toen één van de oudste huizen aan de Wilhelminalaan. De nieuwe villa noemde hij ‘Alida’ naar zijn dochter, die de eerste steen had gelegd. Het nu witte koetshuis rechts behoorde bij het oude huis en is bewaard gebleven. Notaris F.J. Harton van Ark, die van 1918 tot 1925 in Raamsdonksveer resideerde, herdoopte het huis in ‘De Ark’. Nu is het gebouw een restaurant.
Informatiebron
• F.J.A. van Gerwen, Raamsdonk en Raamsdonksveer in oude ansichten (Zaltbommel, 1983) afb. 22.
• Bas Zijlmans, Groeten uit Raamsdonk en Raamsdonksveer, 1840-1940. (Raamsdonksveer, 1981) afb. 53.
• Regionaal Archief Tilburg, archiefnummer 2738, Bouwvergunningen gemeente Raamsdonk 1906-1939, archiefnummer 2709, Notariële archieven Raamsdonk 1587-1925.
Tegenover Wilhelminalaan 22 ingang Antonetta-Hoeve 1873
Een kubusvormige natuursteen met het jaartal 1873, geplaatst op een voetstuk, aan de rechterkant na de ingang vlakbij de eerste woningen. In 1929 richtte bankier S.D. Lankhuijzen de hervormde Antonetta Stichting op die ten doel had het stichten en in stand houden van een gasthuis in Raamsdonksveer voor de opname en verpleging van zieken, ouden van dagen, misdeelden en gebrekkigen. De stichting kreeg de naam van de overleden echtgenote van de heer Lankhuijzen. De oude gevelsteen bleef gespaard als herinnering aan villa ‘Huize Welgelegen’ die op deze plaats in 1873 was gebouwd en die in 1930 door de Antonetta Stichting werd gekocht. De stichting verbouwde de villa tot bejaardenhuis door er een verdieping op te zetten, zodat er plaats was voor ongeveer 25 bewoners en beheerders. In 1974 werd deze villa afgebroken. Ervoor in de plaats kwamen 32 seniorenwoningen die de naam Antonetta-Hoeve kregen.
Informatiebron
• Bestuur Antonetta Stichting.
• Jan Hoek, 100 jaar wonen in Geertruidenberg, Raamsdonksveer en Raamsdonk (Raamsdonksveer, 2001) p. 62-63.
• Bas Zijlmans, Groeten uit Raamsdonk en Raamsdonksveer, 1840-1940. (Raamsdonksveer, 1981) p. 60-61.
Oosterhoutseweg 79 1901
Stenen plaat in de noordgevel van de voormalige elektriciteitscentrale voor de bemaling van de Dongepolders met de tekst: “MAASMOND BEMALING DONGEPOLDERS ANNO 1901”. Bij de voorbereiding voor de aanleg van de Bergse Maas werd het duidelijk dat het waterpeil in de Dongepolders zo verschilden dat één bemalinggebied niet mogelijk was. Men ontwikkelde derhalve een plan om behalve een groot stoomgemaal bij Keizersveer in elke daarvoor in aanmerking komende polder een uitwateringssluis en een elektrisch gemaal te bouwen.
Informatiebron
• Regionaal Archief Tilburg, archiefnummer 1141, Waterschap De Beneden Donge 1920-1962, rubriek 6, p. 4.
• M.L. ten Horn-van Nispen, “Verbindingen brengen volledige ontsluiting”, in Geschiedenis van Noord-Brabant, II, red. H.J.F.M. van den Eerenbeemt (Amsterdam, 196) p. 126-127.
• Jan Hoek, Raamsdonk en Raamsdonksveer ten tijde van weleer (Raamsdonksveer, 1995) p. 94.