Explosie V-1 Mariëngaarde, Burgemeester Damsstraat, 2 februari 1945
| Explosie vliegende Bom (V-1) | ||
 | ||
| Pension Mariëngaarde. | ||
| Datum | 02-02-1945 | |
| Plaats | Tilburg | |
| Straat | Burgemeester Van Meursstraat | |
De bevrijding van Tilburg op 27 oktober 1944 betekende nog geenszins dat het oorlogsgeweld voorbij was. Ja, de Duitsers konden dan verdreven zijn uit het Zuiden van Nederland, nog altijd sloegen zij toe, zij het op afstand. Op grote afstand zelfs. V1's heette hun nieuwe wapen, in de volksmond al vlug herdoopt tot 'vliegende bommen'. De eerste passeerde al op 29 oktober de stad, de tweede werd vijf dagen later uit de lucht geschoten en kwam neer op de Heikantsebaan, zonder slachtoffers.
Vrijdag 2 februari 1945, Huize Mariëngaarde
Terwijl het neerkomen van de V-1 in de Minister Talmastraat nog hèt gespreksonderwerp van de dag was, stortte de volgende ochtend om vier minuten voor negen weer een vliegende bom neer achter een woonhuis in de Burgemeester van Meursstraat (no.4), vlak bij de keuken en de kapel van het pension Mariëngaarde die totaal verwoest werden. Er vielen wederom 22 doden, 16 Tilburgers en 6 mensen van buiten Tilburg.
Het aantal zwaargewonden was bijna even groot (19). Ongeveer 100 mensen raakten lichtgewond. Om kwart voor negen was de Luchtbeschermingsdienst op de plaats van het onheil. Maar daar waren reeds de militairen van de Engelse Militaire Geneeskundige Dienst die de hulpploegen van de Luchtbeschermingsdienst (LBD) van het terrein stuurden. De LBD-ers werden ingezet om de straten in de directe omgeving schoon te maken, beschadigde panden te bewaken en omwonenden te evacueren. Om twee uur trokken de Engelsen zich (op een kleine groep na) terug en gaven het reddingswerk over aan de LBD. Om vier uur vertrokken de laatste Engelse militairen en om 6 uur werd het werk gestaakt met de bedoeling om de volgende dag verder te gaan. Er was toen nog minstens één vermiste, maar die kon ook door de Engelsen zijn weggebracht.
De volgende ochtend kwam maar weinig personeel van de LBD opdagen. Waarom? Veel LBD-ers hadden gehoord dat de Engelsen het werk weer zouden overnemen. En dat ze dus niet hoefden te komen. Het was het 'verkeerde bevel […] dat door niemand was gegeven, en toch door iedereen was gehoord’, aldus een rapporteur. In de loop van de ochtend en middag arriveerden versterkingen. Om zeven uur 's avonds werd het werk gestaakt en vertrokken de laatste hulpverleners.
Deze test-case voor de hulpverlening door de LBD legde een aantal falen en feilen bloot die er niet om logen. De eerder aangehaalde rapporteur constateerde dat blokploegen op vrijdagmiddag vertrokken waren zonder kennisgeving aan de centrale leiding, dat er traag en weinig getraind gewerkt werd, dat veel ploegcommandanten een voorbeeld waren van luiheid en dat van samenwerking tussen LBD en opzichters van Publieke Werken aanvankelijk geen sprake was. Zeer te spreken was de rapporteur daarentegen over de medewerking van de Ordedienst (hulppolitie) en Gemeentepolitie.
Betrokken personen
- Baest Adriana Johanna M. van
- Dijk Anna Philomena C.M. van
- Dijk Constantia Cornelia Maria Johanna van
- Donders-Rijnen Mathilda Martina J.M.
- Droste Gerarda Aleida
- Frohn Josepha Maria G
- Janssen, Francois Louis Joseph Maria
- Klautz-Smits Verburg Maria Wilhelmina L.
- Megroot Eduardus Johannes van
- Pelt Maria Josephus A G. van
- Pelt Wilhelmus Joannes van
- Rooij Cornelis Franciscus de
- Roosen Francisca Maria
- Smeets Anna Maria Theresia
- Smit Antoon Hendrik W.
- Smit Laura Cornelia
- Snellen Maria Arnolda Cornelia
- Sweens Alexander Franciscus M
- Tettelaar Marianne Magdalena G.
- Wiel Wilhelmina Huberdina M. van de
- Wilting Jan Willem
- Zande Anna Antonetta H. van der
Bronnen en literatuur
Regionaal Archief Tilburg, Archief 30 Luchtbeschermingsdienst gemeente Tilburg, 1936-1946
Ad de Beer en Gerrit Kobes, Het leven gebroken. De geschiedenissen van de Tilburgers die als gevolg van de strijd tegen Duitsland en de bezetting van Nederland om het leven kwamen, Tilburgse Bronnenreeks 4 (Tilburg 2002), p. 144-147