Cultuurstudies

Breed begrip

Cultuur is een breed begrip, dat nader gedefinieerd dient te worden om het goed te kunnen bestuderen. Dat gebeurt in de geesteswetenschappen waar drie verschillende betekenissen worden gehanteerd. De eerste betreft cultuur in de zin van aangeleerd (gecultiveerd) gedrag. De tweede betekenis benadrukt cultuur als de ideeën en sociale handelingen van een bepaalde groep (bijvoorbeeld ‘onze’ Nederlandse cultuur) en de derde betekenis is die van cultuur als een bijzondere intellectuele of esthetische manifestatie of praktijk. Bij dat laatste kan gedacht worden aan een Hollywood film, een roman, een journalistieke reportage of video-art. Omdat cultuur altijd mensen betreft en menselijke artefacten en praktijken, is er een sterke verankering in de maatschappelijke context. Bij het bestuderen van cultuur worden verschillende methoden ingezet: interpretatieve (hermeneutische) benaderingen naast kwantitatieve.

Samenhang

Tilburg School of Humanities (TSH) heeft in de loop van jaren steeds sterker de nadruk gelegd op het behandelen van de drie betekenissen van cultuur naast elkaar. Waar aanvankelijk aandacht werd gegeven aan enerzijds sociale cultuur (multiculturaliteit) en anderzijds aan artistieke cultuur (in het bijzonder literatuur), wordt tegenwoordig onderzocht en onderwezen hoe sociale en esthetische fenomenen samenhangen.

Digitalisering en globalisering

Een belangrijke nadruk ligt daarbij op de bestudering van de consequenties van digitalisering en globalisering voor hoe mensen met elkaar samenleven en zich ten opzichte van elkaar verhouden. In een digitale wereld kan men met velen in contact komen, maar wat houdt mondiale connectiviteit eigenlijk in? Hoe zit het met verantwoordelijkheid, vrijheid, veiligheid? Dat zijn de culturele vragen van de moderne tijd, waarin bijvoorbeeld rituelen nog steeds een grote rol spelen. Jaarlijks worden bijvoorbeeld in Srebrenica de slachtoffers herdacht van de massamoord op Bosnische moslims. Daags erna herdenken de Servische daders de slachtoffers uit eigen kring, die vielen door toedoen van de moslims. TSH-onderzoeker Martin Hoondert stelde vast dat deze vorm van ritueel uitzonderlijk is, en eigenlijk een voortzetting van het conflict.

Multidisciplinair

Complexe vraagstukken vragen om een benadering waarbij meerdere disciplines betrokken zijn waardoor geesteswetenschappers meer en meer aanhaken bij sociologie, ethiek en recht, filosofie en economie. Daarmee hebben de cultuurstudies per definitie een verbindende rol. Ook binnen de universiteit van Tilburg.