Comité voor hulp aan Finland
Winteroorlog
Op 30 november 1939 viel Rusland buurland Finland binnen. Dit was het begin van de ‘winteroorlog’, die zou duren tot 11 maart 1940. Aanleiding voor de inval was een omstreden grensincident. Voor Rusland was het inlijven van Finland van strategisch belang, mede omdat de grens met Finland op maar 30 kilometer afstand van Leningrad lag en de sympathie voor Duitsland groot was in Finland. Uiteindelijk zou Finland geheel onverwacht ruim 100 dagen standhouden tegen het machtige Rusland. Pas op 11 maart gingen de Finnen akkoord met de vredesvoorwaarden van Stalin.
In december 1939 deed de Finse regering een oproep aan de Volkenbond voor hulp. Rusland werd vervolgens op 14 december uit de Volkenbond gestoten. Op de leden van de Volkenbond werd een beroep gedaan om Finland “den materieelen en humantairen steun te verleenen waartoe het in staat is, en zich te onthouden van ieder optreden, dat het weerstandsvermogen van Finland zou kunnen verzwakken”.
Vanuit de hele wereld werd meegeleefd met Finland. Zo werd er in Zweden in januari 1940 in verschillende fabrieken extra gewerkt om het hulpfonds voor Finland te steunen. De Zweedse schrijfster Selma Lagerhöf (schrijver van onder andere het boek “Niels Holgersson's wonderbare reis”) schonk zowel de gouden medaille die haar was verleend door de Zweedse academie, als de gouden medaille van haar Nobelprijs voor literatuur.
Hulp aan Finland
Ook Nederland stuurde hulp, onder andere door een ambulance naar Finland te sturen. Deze ambulance werd uitgerust met Tilburgse dekens, die door ‘ N.V. Wollendekenfabrieken AaBe’ gratis beschikbaar werden gesteld. Daarnaast ontstonden in de winter van 1940 in het hele land comités om Finland te steunen. In Tilburg werd in februari 1940 het ‘Comité Hulp aan Finland’ opgericht. Dit comité bestond uit diverse vooraanstaande inwoners van Tilburg. Voorzitter was dhr. F. Mutsaers. Hij werd bijgestaan door vicevoorzitter dhr. M.H. Polak. Naast dhr. F. Kuijsters (secretaris) en dhr. J. Wouters (penningmeester), maakten nog een aantal mannen en één vrouw deel uit van dit comité: dhr. F. v.d. Bergh, dhr. H. Diepen, dhr. H. Enneking, dhr. H. Mannaerts, dhr. J. Wever en mevr. M. Weijers-Enneking.
Het comité vergaderde bij Hotel Mulders aan de Spoorlaan. Het doel was om door middel van een bliksemactie geld in te zamelen voor Finland. Er werd een brief opgesteld die werd verstuurd aan diverse adressen met de vraag om geld over te maken. Aan comitéleden werd gevraagd om hun vrienden en kennissen daarover in te lichten en hen aan te sporen om gul te geven.
Verder werd er, net als in Zweden, in diverse fabrieken door werknemers een uur extra gewerkt. De werkgevers legden daar vervolgens een zelfde bedrag bij. Veel fabrieken deden mee aan deze actie, zoals bijvoorbeeld H.F.C. Enneking, A. Franken & Zonen, Pessers van Zuijlen, C. Mommers en Co., Firma van Dooren en Dams en Gebr. Franken.
Door de Tilburgse Piano-Accordeon club werd aangeboden om een feestavond te organiseren onder auspiciën en met medewerking van het comité. Het comité reageerde dat men graag “iedere bate uit feestavonden zou accepteren”, maar dat zij geen medewerking zou verlenen, omdat “deze vorm door het comité vanaf den beginne van deze actie is uitgesloten”.
Het aanbod van dhr. van Wyk, om een bridge-drive te organiseren werd daarentegen wel geaccepteerd. Deze werd op vrijdag 1 maart 1940 gehouden in restaurant Modern aan de Heuvel. Van deelnemers werd één gulden inschrijfgeld gevraagd. Daarnaast moesten spelers één cent per vijftig verliespunten betalen. Er werd een oproep gedaan om prijzen beschikbaar te stellen die vervolgens in de etalage van Boekhandel Pillot in de Willem II straat werden uitgestald. In de krant verscheen een advertentie met onder andere de volgende tekst: “Vrijdagavond mag in Café Modern geen enkele bridger ontbreken. En dat zál ook niet, want iedere Tilburger wil gaarne hulp verlenen aan een volk, dat in beschaving moed en sportiviteit een volk is naar ’t hart van ons Brabanders, van ons Nederlanders. Steunt met prijzen en deelname.”
Als afsluiting van de bliksemactie werd een huis-aan-huis- en een straatcollecte georganiseerd op 2 maart 1940. Aan burgemeester en wethouders werd daarvoor toestemming gevraagd. Daarnaast vroeg men toestemming voor het laten rijden van “een of twee muziekwagens in het centrum van Noord en Zuid”. Voor het organiseren en uitvoeren van de collecte kreeg men hulp van dhr. H. Pessers (Praeses studentencorps St. Olof), Dhr. J. Wever (Commandant Burgerwacht, tevens lid van het comité) en Dhr. H.J.M. de Leeuw (Commissaris van de Katholieke verkenners). De leden van het corps zorgden “met de dames medewerksters” voor de straatcollecte.
Ook de redacties van de Nieuwe Tilburgsche Courant en Het Nieuwsblad van het Zuiden boden hun hulp aan. In de Nieuwe Tilburgsche Courant werd een oproep gedaan om aan de collecte te geven met het volgende rijmpje:
“Wij innen puur uut minne!
Wij innen voor de Finnen!
Wij zinnen zij te spinnen:
De Finnen m o e t e n winnen!!”
Opbrengst acties voor Finland
Het eindbedrag dat met de verschillende collectes werd opgehaald was uiteindelijk fl. 1994,89, wat volgens het comité een “unicum” was.
[[Bestand:Opbrengst Hulp aan Finland.jpg|px150|rechts|Opbrengst Actie Hulp aan Finland]
In het totaal werd in minder dan drie weken tijd een bedrag ingezameld van fl.11.581,30. Omgerekend naar nu zou dat ongeveer neerkomen op €96.000,00. Na aftrek van kosten werd er fl.11.477,14 in Finse marken overgemaakt aan Finland. Op 23 april kreeg het comité een bedankbrief van het Fins ministerie van Buitenlandse Zaken met de verzekering dat Finland niet zal vergeten wie hen geholpen heeft.
Bronnen en literatuur
*Regionaal Archief Tilburg:
Archief 184, Tilburgse Comité voor hulp aan Finland, 1940
*Websites:
www.historischnieuwsblad.nl
www.nlme.nl
*Krantenartikelen:
Nieuwe Tilburgsche Courant 14-12-1939 (Aller steun voor Finland gevraagd)
Nieuwe Tilburgsche Courant 16-01-1940 (Sovjet-terreur in de lucht)
De Gooi- en Eemlander 20-01-1940 (Een Nederlandsche ambulance naar Finland)
Nieuwe Tilburgsche Courant 19-02-1940 (De Nederlandsche ambulance voor Finland)
Nieuwe Tilburgsche Courant 21-02-1940 (Een uur arbeid voor Finland)
Nieuwe Tilburgsche Courant 22-02-1940 (Hulp aan Finland)
Nieuwe Tilburgsche Courant 24-02-1940 (Groote bridge drive)
Nieuwe Tilburgsche Courant 27-02-1940 (Bridge-drive voor Finland)
Nieuwe Tilburgsche Courant 28-02-1940 (Hulp voor Finland!!)
Nieuwe Tilburgsche Courant 24-02-1940 (Groote bridge drive)
Nieuwe Tilburgsche Courant 09-03-1940 (Tilburgsch comité hulp aan Finland)
Auteur: Natasja Zeegers