Cobbenhagengebouw

Het Cobbenhagengebouw stond aanvankelijk bekend als 'hogeschoolgebouw'. Het werd feestelijk geopend op 13 november 1962, met als eregasten onder meer Koningin Juliana, minister Cals van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen en bisschop Bekkers. In het luisterrijke programma, met redes, diners en meerdere concerten in de stadsschouwburg, was naar de achtergrond verdrongen hoe traag en moeizaam de voorgeschiedenis van het oudste gebouw op de campus was. Meer dan twaalf jaar was er verstreken voordat de schepping van architect Jos. Bedaux tot stand kwam. Die kreeg in 1952, door bemiddeling van hoogleraar (en zwager) Frans van der Ven, de opdracht van het curatorium om een nieuw hoofdgebouw te ontwerpen. De vestigingen in de binnenstad werden te klein voor de groeiende stroom studenten en het toenemend aantal wetenschappers. De oplossing werd een verhuizing naar de toen nog onbebouwde westrand van de stad. De nieuwe plek zou uitgroeien tot een een omvangrijke campus, een ontwikkeling die overigens in meerdere universiteitssteden plaatsvond.

Kloostergangen

Het gebouw, waarvoor de eerste paal in december 1959 de grond in ging, heeft Bedaux opgezet als een lange wandeling vol afwisselende ervaringen: kloostergangen, bijzondere patio's en licht dat op verschillende manieren binnenvalt. Ook het gebruik van muschelkalksteen aan de buitenzijde, Noorse leisteen en marmer, het schoonmetselwerk, de hoge, brede gangpartijen en de toepassing van intieme binnenhoven zijn kenmerkend voor de manier waarop Bedaux een eigen gezicht gaf aan moderniteit. Opvallend zijn ook de buitengevels, die aan elke zijde een andere aanblik hebben.

De waardering voor het gebouw is groot, al hoort men wel eens de verzuchting dat de weg er niet altijd gemakkelijk te vinden is is. Het gebouw heeft talloos veel functionarissen, diensten, afdelingen, services et cetera zien komen en gaan. Tot de meest permanente bewoners behoort het bestuur van de universiteit,dat er vanaf het eerste begin zat - in kamernummers 1 tot en met 4.

Van gebouw A naar Cobbenhagen Building

Het gebouw draagt pas sinds 2002 de naam Cobbenhagen building, genoemd naar de belangrijkste founding father van de universiteit en de schrijver van het eerste onderwijsprogramma, de 'blauwdruk'. Vanaf 1971 stond het gebouw te boek als hoofdgebouw of gebouw A, nadat het huidige Koopmans building en het Goossens building werden opgeleverd. Die tot 2007 dus B en C heetten, en ook door Bedaux zijn ontworpen. Net als het Simongebouw, het sportcentrum en de belendende gebouwen (waar ooit de mensa startte) en studentenkerk Maranatha.

Bedaux deed in het Cobbenhagengebouw voor het eerst ervaring op met het werken in betonskelet, waarbij dragende elementen in het zicht worden gelaten. In dit geval gaat het om de smalle betonkolommen rondom de binnentuin. Dit refereert aan de klassieke binnentuinen en middeleeuwse kloostertuinen: door zuilen omgeven plekken die vaak werden gebruikt voor studie en reflectie. Zo kent Athene sinds de 4e eeuw voor Christus het door Aristoteles verzorgde ‘peripatetische onderwijs’, waar deze wijsgeer al wandelend colleges gaf, beschut tegen de felle Griekse zon.

Rijksmonument

Het Cobbenhagengebouw is in 2012 gerenoveerd met behoud van alle belangrijke kenmerken. Op één na: waar het gebouw nauwelijks damestoiletten kende, zijn die er nu in voldoende mate. Daarvoor werd al in de jaren zeventig actie gevoerd, maar kennelijk zonder resultaat. Verder is vooral de energiehuishouding verbeterd: daglichtregeling, waterzuinige systemen op de toiletten, dubbel glas rondom de binnentuin, aanwezigheidsdetectie, ledverlichting et cetera. Het dak is nu bedekt met sedum. Dit vetkruit heeft een isolerende werking, zorgt voor een betere afvoer van regenwater en draagt ook nog eens bij aan de biodiversiteit doordat de leefomgeving van dieren en planten wordt vergroot. Sinds 2015 is het Cobbenhagengebouw een rijksmonument.