Categorie:Oorlogsslachtoffers Riel

Categorie:Oorlogsslachtoffers Riel

De oorlogsslachtoffers van Riel 1940-1945.

Wanneer en op welke wijze ga je een oorlogsslachtoffer benoemen? Dezelfde vraag hebben Ad de Beer (1935-2015) en ik ook gesteld toen wij het boek schreven over de oorlogsslachtoffers in Tilburg. Hieronder een samenvatting, die ook van toepassing is op Riel. Deze website bevat de geschiedenissen van inwoners van Riel die zijn overleden aan de gevolgen van de oorlog tegen Duitsland en de gevolgen van de bezetting van Nederland (1940-1945). Het zijn de geschiedenissen van hen die om het leven kwamen door oorlogsgeweld, door vervolging en dwang, door deelname aan de strijd tegen de bezetter, doordat zij in conflict kwamen met de bezetter.

Het zijn, zeggen wij, slachtoffers van oorlog en bezetting. Het begrip slachtoffers is breed. In feite zijn slachtoffers al degenen die blijvende schade hebben opgelopen door de oorlog en de bezetting, materieel, fysiek en psychisch. In deze website hebben wij ons beperkt tot degenen die als gevolg van oorlog en bezetting om het leven zijn gekomen. Dat kan dus zijn als gevolg van oorlogsgeweld (bombardementen, beschietingen) en geweld dat een gevolg was van door de bezetter opgelegde maatregelen en straffen. Hun dood was een dood als gevolg van bijzondere omstandigheden die direct iets te maken hadden met oorlog en bezetting. Het verband met die bijzondere omstandigheden moet dus aantoonbaar zijn of er moet een sterk vermoeden zijn dat dat verband bestond.

Ook wanneer wij het begrip slachtoffer beperken tot degenen die om het leven kwamen, zijn er nog categorieën slachtoffers die wij niet bij naam kennen, doodeenvoudig omdat zij nergens als slachtoffers werden gezien en geregistreerd. Een voorbeeld. We weten dat tijdens de bezetting het sterftecijfer steeg als gevolg van slechtere hygiënische toestanden, maar nergens is meer na te gaan wie direct als gevolg daarvan zijn overleden. Een tweede beperking over het algemeen is dat het niet gaat om degenen die oorlog en bezetting verwelkomden en om het leven kwamen, terwijl zij hun vrijwillige diensten aan de bezetter verleenden of na de oorlog ter dood werden veroordeeld vanwege aan de bezetter verleende diensten. Voor zover bekend was dit niet van toepassing op de inwoners van Riel.

“Eenmaal geboren in Riel, blijf je een Rielenaar”. Dat wordt chauvinistisch wel eens gezegd. Wij zijn toch wat afgeweken van deze uitspraak. Onder Rielenaren verstaan wij degenen die stonden ingeschreven in het bevolkingsregister van de toenmalige gemeente Alphen en Riel op het moment dat zij om het leven kwamen of op het moment dat zij vluchtten of gedeporteerd werden. Een uitzondering hierin vormen de uitgezonden militairen en geestelijken naar het toenmalige Nederlands-Indië, resp. de missie. (tekst ontleend aan de inleiding van de publicatie Het leven gebroken door Ad de Beer en Gerrit Kobes)

Dit betekent nu, na haast 80 jaar, dat we alle mensen die in en om Riel door oorlogsgeweld overleden, hier terug vinden.

(Gerrit Kobes)(GvdK)