Berkelmans, Wilhelmus Adrianus Josephus

Wilhelmus Adrianus Josephus Berkelmans
Volledige namen	Wilhelmus Adrianus Josephus Berkelmans
Geboortedatum	31-03-1912
Geboorteplaats	Tilburg
Adres	Lieven de Keijstraat 40
Woonplaats	Tilburg
Burgerlijke staat	gehuwd
Naam echtgeno(o)t(e)	Maria Gerarda Hamers
Beroep	ambtenaar
Overlijdensdatum	26-05-1944
Plaats van overlijden	Drunen
Bijzonderheden	Op 26 mei 1944 in de Drunense Duinen gefusilleerd i.v.m. betrokkenheid bij de aanslag op Piet Gerrits.

Gebeurtenis

• Fusillade Drunense Duinen

Oorlogsslachtoffer

De fusillade in de Loonse en Drunense duinen achter Bosch en Duin op 26 mei 1944 is mooi beschreven in het boekje "Oorlogsmonumenten in Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen" (Henk Peters, mei 2019).

Fusillade

Op 24 mei 1944 werden in de politiegevangenis van Haaren (NB) veertien verzetsstrijders na een kort proces ter dood veroordeeld. Op 26 mei 1944 werden zij in de Loonse en Drunense Duinen ergens achter Bosch en Duin gefusilleerd. Zij waren van drie verzetsgroepen, uit Groningen, uit Bergen op Zoom en uit Tilburg.

Zes van de gefusilleerden behoorden tot de Tilburgse verzetsgroep. Dat waren Wim Brekelmans, Barend Busnac, Jan of Joop de Jong, Albert Meintser, Rob van Spaendonck, Harry Verbunt.

De gebeurtenissen in Tilburg

Op 24 januari 1944 werd een aanslag gepleegd op de beruchte Tilburgse politieagent en SD-er Piet Gerrits. Vele Tilburgse Joodse families waren mede door zijn toedoen gearresteerd en weggevoerd naar Duitse kampen en slechts enkelen keerden na de oorlog terug. De verzetsgroep liep dus groot gevaar en daarom moest Gerrits uit de weg geruimd worden. De bedoeling was hem met een smoesje naar het politiebureau te lokken en hem dan neer te schieten. De beramers van het complot waren het aanvankelijk met elkaar eens dat politieman Van Beek de aanslag zou uitvoeren, omdat hij met een revolver kon omgaan en het doen en laten van SD-man Gerrits kende. Maar Wim Berkelmans, de leider van de groep, vond het karwei te riskant voor één man. Hij had al veel gedaan voor onderduikers in Amsterdam en kwam met een ander plan. In ruil voor zijn diensten zouden de jonge Amsterdammers Barend Busnac (22) en Albert Meintser (23) het vreselijke karwei klaren. Op 21 januari ’s avonds om 22.00 uur zou men Gerrits opwachten langs de route, die hij gewoonlijk volgde van zijn huis naar het politiebureau. Om hem op het gewenste tijdstip te laten passeren, lokte men hem met de mededeling dat het Joodse echtpaar een bekentenis wilde afleggen. Fanatiek als Gerrits was, zou hij dan zeker naar het bureau komen. Na de aanslag zou Van Beek hen dan bevrijden door gebruik te maken van de consternatie, die de aanslag zou veroorzaken. Helaas was er verraad in het spel, waardoor de aanslag mislukte. Daarom kwam Gerrits veel vroeger opdagen en nam een tegengestelde route. Albert Meintser probeerde nog om Gerrits neer te schieten terwijl Barend Busnac op de uitkijk stond. Maar het pistool ketste, waarna Gerrits het pistool van de onervaren Albert afpakte en hem arresteerde. Barend vluchtte in paniek en kwam de volgende dag geheel overstuur bij zijn ouders terug. Hij kon het echter niet verdragen dat hijzelf de dans ontsprong voor datgene wat zij samen hadden opgezet en dat alleen Albert daarvoor moest boeten. De volgende dag besloot hij dan ook om terug naar Tilburg te gaan en zich daar te melden. SD-agent Piet Gerrits werd na de oorlog in Winschoten gearresteerd. Gerrits werd veroordeeld tot de dood door de kogel, welk vonnis op 29 mei 1947 werd uitgevoerd.

Monument

Voor de slachtoffers is een monument geplaatst achter Bosch en Duin in Udenhout.

Bronnen

Opdat wij niet vergeten. Fusillades in Midden Brabant, 1942-1944. (Goirle, 1992)

Hoofdstuk 2, De verdwenen doden. (M. Rijnders)

Henk Peters, "Oorlogsmonumenten in Nationaal Park de Loonse en Drunense duinen" (Udenhout, 2019)