Anny van Opstal

Anny van Opstal
Algemene informatie
Volledige naam	Johanna Henrica van Opstal
Geboren	04-04-1918, Tilburg
Overleden	06-09-2018, Breda
Nationaliteit	Nederlandse
Beroep	Medewerkster Censuurbureau

Johanna Henrica van Opstal (Geboren Tilburg 4-4-1918– Gestorven Breda 06-09-2018), Medewerkster Censuurbureau Tilburg. Dochter van Joannes Theodorus van Opstal (1881-1946) en Wilhelmina Maria Timmermans (1887-1972).

Achtergrond en jeugd

Anny wordt op 4 april 1918 te Tilburg geboren als dochter van Joannes Theodorus van Opstal , hoofdagent van Politie, en Wilhelmina Maria Timmermans. Ze wordt als derde kind geboren en heeft twee oudere broers. Het gezin woont op een aantal adressen in Tilburg maar vanaf 1935 in de Diepenstraat. Anny volgt de Mulo in Tilburg, volgt de opleiding tot lerares Naaldvakken maar geeft er in het examenjaar de brui aan want een kantoorbaan trekt haar meer aan. Anny gaat werken op de administratie van een vlasspinnerij.

Werken voor de Britse civiele censuur

“Ik had de hele oorlog op hetzelfde kantoor gewerkt en dat begon me danig te vervelen. Ik wilde gewoon iets anders, iets uitdagends. Tot groot verdriet van mijn ouders heb ik niet lang na het einde van de oorlog ontslag genomen en ben ik bij Militaire Zaken van de gemeente Tilburg gaan werken. Maar dat was heel saai en dat beviel me niet. Toen hoorde ik dat iemand een baan had gekregen bij de net opgerichte censuurafdeling van het Engelse leger. Dat was precies wat ik zocht: een goede interne opleiding, weer eens wat anders, en de mogelijkheid om naar het buitenland te worden uitgezonden. Na al die jaren binnen leek me dat geweldig. Iets beleven! Ik had me al die tijd doodverveeld”.

Anny van Opstal werd “censuurmeisje” bij het Engelse leger

Kort na de bevrijding van het zuiden van Nederland in 1944 wordt in Tilburg het Censuur Bureau Tilburg gevestigd ( 2nd British -Civil-Censorship Station B.L.A.) Hier wordt de post naar en komende uit Duitsland bekeken en indien nodig gecensureerd. Voor deze taak worden Nederlandse mannen en vrouwen geworven. In eerste instantie worden de mannen gerekruteerd via het Arbeidsbureau en de vrouwen via de Unie voor Vrijwilligsters (U.V.V.)

Van april tot oktober 1945 hebben naast honderden mannen ongeveer 300 vrouwen uit het hele land in Tilburg voor het No. 2 District Censorship Station gewerkt. De werkzaamheden werden uitgevoerd in het pand van C & A en op de eerste etage van het pand van V & D. Beide winkelpanden aan de Heuvelstraat waren daartoe gevorderd door de geallieerden. De personen van buiten Tilburg sliepen bij gastgezinnen, eten deden ze driemaal daags in de mess in de N.K. Harmonie aan de Stationsstraat. In oktober werd No. 2 District Censorship Station verplaatst naar Peine bij Hannover. En hoewel de UVV zich ertegen had verzet, gingen de in Tilburg voor de censuur werkzame vrouwen in oktober 1945 mee naar Duitsland. En zo gaat Anny van Opstal ook naar Duitsland.

Verblijf in Duitsland

“Na een paar maanden werken in Tilburg werden we met een paar honderd mensen naar Duitsland gebracht om daar in Peine , bij Hannover, te gaan werken. Het was een afschuwelijke reis van twee dagen door een platgebombardeerd land. Toch vond ik het spannend. Naar het buitenland en dan nog met zo’n groep jonge mensen! “

Al tijdens de oorlog heeft de Royal Air Force Peine gespaard met bombardementen omdat men na de capitulatie er het Britse hoofdkwartier met daarbij ook de Intelligence Service en de Britse civiele censuur wilde vestigen.

“Wat we moesten censureren kan ik niet vertellen maar meestal zaten we gewone brieven te lezen. Omdat het zo’n chaotische tijd was zaten er veel brieven tussen van mensen die elkaar probeerden te vinden. Liefdesbrieven, babypost en verhalen over overleden familieleden. Per dag las je een brief of zeventig. Je ogen waren ’s avonds erg moe. Soms was het papier niet meer dan een vodje waarop met potlood in oud-Duits wat letters waren geschreven. Heel inspannend. We woonden met z’n allen op een soort compound. Lage appartementenblokken met prikkeldraad er om heen en bewakers bij de poort. Eten en dansen in de mess en ’s avonds gezellig met elkaar praten. Met soms ook uitstapjes en een dansavond van een unit in de buurt. Dan werden we gehaald en gebracht met legertrucks. Het voelde als mijn eigen bevrijding”.

Anny in uniform, tweede rij, derde van links .

Door de lage lonen in Nederland is het voor Nederlandse vrouwen aantrekkelijk om voor de goed betalende positie bij Censorship te kiezen. Vanaf oktober 1945 is het voor Nederlandse vrouwen niet meer toegestaan om in het buitenland een baan aan te nemen. Men hoopt zo de oplopende tekorten aan vrouwelijk personeel in o.a. de textielindustrie, verpleging en wasserijen te stoppen.

Terugkeer naar Tilburg

In 1947 vind er een reorganisatie plaats bij de Britse civiele censuur, er wordt besloten dat de dienst die in Peine gevestigd was verplaatst gaat worden naar Hamburg. Een deel van de beambten neemt dan ontslag want o.a. de huisvesting in Hamburg is veel slechter dan Peine. Anny keert ook terug naar Tilburg waar ze in het voorjaar van 1947 trouwt met de Ierse militair J. McCrystal die ze in Peine heeft leren kennen. In de jaren daarna worden 3 kinderen geboren. McCrystal blijft in Engelse dienst en blijft gestationeerd in Duitsland en later Korea. Het huwelijk wordt ontbonden. Anny studeert nog verder en haalt in de avonduren haar MBA diploma's om de rest van haar werkzame leven Hoofd Financiën te zijn op een Bredase school. Tot op haar 98e jaar blijft ze zelfstandig wonen. Als ze op 80-jarige leeftijd een interview geeft aan het tijdschrift Plus beschrijft ze de tijd in Duitsland als een van de leukste uit haar leven.

Interne link

British Civil Censorship Station

Bronnen en literatuur

• Plus magazine Januari 1999 pag. 66 Interview met Anny van Opstal
• Regionaal Archief Tilburg, Archief 658, Inventaris van het archief van de vereniging Unie van Vrouwelijke Vrijwilligers (U.V.V.), afd. Tilburg, 1945-1946.
• Delpher krant Trouw 5 februari 1947 https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010871110:mpeg21:a0066