Annie de Leeuw

Anna ‘Annie’ Maria Wilhelmina de Leeuw (geb. Tilburg 21-12-1919, sterfdatum onbekend, waarschijnlijk gestorven in Australië), actief in het verzet gedurende de Tweede Wereldoorlog als koerierster en ‘helpster van de LO’. Dochter van Wilhelmus Johannes de Leeuw (1884-1972) en Maria Nicolasina Smulders (1883-1962). Begin jaren vijftig emigreert zij naar Australië. Zij trouwt daar en krijgt vier kinderen.

Annie wordt geboren op 21 december 1919 aan de Nieuwe Goirleseweg 24 te Tilburg als het vijfde kind van Wilhelmus Johannes de Leeuw, koopman, en Maria Nicolasina Smulders. Annie is het op een na jongste kind uit het gezin, dat bestaat uit drie meisjes en drie jongens. Het geboortehuis van Annie, Nieuwe Goirleseweg 24, is in 1933 vernummerd in Nieuwe Goirleseweg 22 en in 1949 in Voltstraat 22.

De Tweede Wereldoorlog

De Leeuw werkt als naaister op een fabriek, waar ze uniformen en regenjassen voor de Duitsers maken. Omdat ze geen ontslag mag nemen, loopt ze weg van haar werk en negeert de brieven van de Duitsers dat ze terug moet komen. “Ik heb toen meer tijd gehad thuis voor de verzetsgroep en deed naaiwerk voor anderen”, zo schrijft De Leeuw aan Cor Laurijssen, de weduwe van Piet van Bommel. De Leeuw participeert in de verzetsgroep onder leiding van Piet van Bommel, alias ‘Blonde Piet van Brabant’. Andere leden van deze groep zijn Wies Pijnenburg, Kees en Willem ‘Wim’ Blom, Jan van Wanrooij, Cor Wortel, Louis Merks, Jozef Franken en Frans Govers. Zij is ook verloofd met een van de groepsleden, Wim Blom. De LO/LKP-groep houdt zich bezig met het ophalen en wegbrengen van geallieerde piloten, overvallen op distributie- en bevolkingsbureaus, veranderen van persoonsbewijzen, vervoer van buitgemaakte Duitse wapens, spionage, sabotagewerk en andere illegale activiteiten, zoals het in de lucht laten vliegen van munitieopslagplaatsen. In juli 1944 doet de groep Van Bommel tweemaal een poging om Leonie van Harssel uit Polizeigefängnis Haaren te krijgen, wat beide keren mislukt. De Leeuw werkt als koerierster en haalt en escorteert geallieerde piloten. Na de overval op de afdeling bevolking van de gemeente Tilburg op 25 januari 1944, waarbij 105.000 ‘Rauterzegels’ buitgemaakt worden en een groot aantal blanco persoonsbewijzen en paspoorten, bezorgt De Leeuw de zegels ‘waar ze moeten zijn’. Na de arrestaties van Coba Pulskens en Leonie van Harssel op 9 juli 1944, ‘liepen’ er nog drie of vier piloten in Tilburg. Deze worden ongeveer vier dagen opgevangen in een zomerhuisje aan de Loonseweg in Tilburg, waar De Leeuw hen voorziet van eten en drinken.

Na de oorlog

In 1951 doet De Leeuw een aanvraag voor emigratie naar Australië. In een verklaring (d.d. 27-4-1951) van het plaatselijk bestuur van de Stichting 1940-45, afgegeven ten dienste van de Australische Legatie te 's-Gravenhage, wordt zij omschreven als ‘een bonafide en actief lid van de illegaliteit’. In een brief uit 1993 aan Cor Laurijssen, schrijft zij over de moeilijke tijd die zij in Australië heeft doorgemaakt: “Ik ging naar een vreemd land waar ik met niemand kon praten over wat er ooit gebeurd was”. Zij trouwde in Australië en kreeg vier kinderen. Het was een slecht huwelijk: ”Dat leven kan ik nooit vergeten en na 20 jaar moest ik er uit met de 4 kinderen. Hij had een ander voor een tijd. Ik kreeg 6000 dollars en begon opnieuw. Heel arm maar heb het toch volgehouden”. De Leeuw schrijft verder dat haar kinderen een goede opleiding hebben gevolgd en dat ze zes kleinkinderen heeft die regelmatig op bezoek komen.

Wanneer - en waar - Annie de Leeuw is overleden is niet bekend.

Auteurs: Joop Oersels en Astrid de Beer

Bronnen

• Regionaal Archief Tilburg

Archief 565, Collectie documentatie Tilburg 1940-1945, invnr. 99, map Piet van Bommel (1907-1961) alias Blonde Piet van Brabant. (+ specifiek nr. 7. Brief van Anny de Leeuw, 15.2.1993)

• NIOD (Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies)

Collectie 251a, Stichting Landelijke Organisatie Hulp aan onderduikers en landelijke knokploegen, invnr. 228