28 De Brabants hoeve

	28 De Brabants hoeve
	De oude schouw met links een tegeltableau en zogenaamde schildpadtegels. Op de rand van de schouw staan staan zoals gebruikelijk een rij borden, links de vroegere bedsteedeurtjes.

	28 De Brabants hoeve
	Gevelsteen in de Brabantshoeve:4 oktober 1879

	De Brabants hoeve
Vroegste vermelding	1340
Vroegst bekende eigenaar	Henricus Brabant

Beschrijving van de hoeve

In het hertogelijk cijnsregister van 1340 staat Henricus Brabant vermeld met twee cijnzen die hij moet betalen, een van tien oude schellingen en een van drie nieuwe penningen. In hetzelfde register, dat tot omstreeks 1380 in gebruik was, staat zijn weduwe, Katerina, genoemd als de volgende cijnsbetaler en na haar dood zijn hun kinderen cijnsplichtig. Het daaropvolgende register, dat in 1380 start, toont aan dat de cijnzen dan gesplitst zijn. Johannes Roelof vande Venne betaalde vijf oude schellingen en drie obolen net als Roelof van Oeckel. Brabantshoeve was gesplitst in twee gelijke delen.

Op 22 juli 1374 schrijft de Bossche schepenbank een akte waarin staat dat Roelof zoon van wijlen Wouter van Oeckel had ontvangen van Henrick Brabant de westelijke helft van Brabants hoeve. Roelof betaalt daarvoor een erfpacht van drie mud rogge. De andere helft was in handen van Gielis Wijtmans van Hukelom. Het cijnsregister van 1448 noemt twee cijnsbetalers, namelijk Joannes zoon van Engbrecht Roeloef van Oeckel en de kinderen van Wouter Huben in twee delen.

De vermeldingen in de cijnsregisters zijn niet altijd ondubbelzinnig. Het cijnsboek uit 1522 noemt als cijnsbetalers Heijlwich de weduwe van Joannes Theodorus Roeters. Deze Heijlwich is de dochter van Jan Roelof van de Venne. Theodorus Roeters, waarschijnlijk de vader van de hiervoor genoemde Joannes Theodorus Roeters, betaalt de cijns die kwam van Roelof van Oeckel. Daarmee zou de hele Brabants hoeve weer in één hand gekomen zijn. De kinderen van Jan Roeters erven Brabants hoeve en verdelen die wederom. Dochter Christina Jan Roeters trouwt met Adriaan Herman Luers en hun dochter Anna met Gerard Appels. Zij betalen in de 17de eeuw een deel van de cijnzen. Zoon Henricus Jan Roeters krijgt twee dochters waarvan er een, Heijlwich, trouwt met Nicolaes Adriaen Scheijven. Zij betalen hun deel in de cijnzen tot in de 17de eeuw.

In de loop der tijd wordt het areaal van deze hoeve uitgebreid door nieuwe uitgiften uit de gemeint naast of in de buurt van Brabants Hoeve. In de eerste helft van de achttiende eeuw is de hoeve in bezit van de familie Van Aelst. Peter Jan van Aelst is eigenaar met zijn eerste vrouw Gertrudis Teunis Diessen en later met zijn tweede vrouw Helena Jan Jonkers. Peter van Aelst is in 1744 overleden.

Na diverse erfdelingen binnen de familie en onderlinge verkopen wordt uiteindelijk Adriaan Jan Brekelmans, gehuwd met Geertruid Peter van Aelst, eigenaar van Brabants Hoeve. De hoeve blijft enkele generaties in bezit van de familie Brekelmans. In het begin van de negentiende eeuw worden Antonie Brekelmans, diens ongehuwde zuster Margo en Daniel Arnoldus van Zon, getrouwd met Geertruid Brekelmans, als eigenaren van de Brabantshoeve genoemd. Peter, de zoon van Antonie Brekelmans, verkoopt in 1879 de boerderij buiten de familie. Peter Brekelmans wordt in 1875 weduwnaar van Adriana Bertens en blijft met vier kleine kinderen achter. In 1879 trekt hij in bij het gezin van zijn zuster Maria en zwager Hendrik Smeijers in Berkel. Hij zet in januari 1879 de bouwhoeve publiek te koop. De finale verkoop is op donderdag 23 januari 1879 in de herberg van W. Witlox in Udenhout. Koper is Peter Bertens.

Brabantshoek

28 De Brabants hoeve

Familie Bertens-Heijmans. Vlnr. Tijn, Jo, Jos, vader Bart, Anna, Wim, moeder Kee, Piet en Miet. Het complete gezin van Bart van Peere.

28 De Brabants hoeve

De Brabantshoeve voor de restauratie.

Peter (Peer) Bertens begint direct na de aankoop van de Brabants Hoeve met de bouw van een nieuwe boerderij. Naast de deur bevindt zich thans nog de gevelsteen met de tekst “L. Bertens/4.10.1879”. Peters jongste zoon Lambertus (Bart) zal dus in 1879 de eerste steen hebben gelegd. Bart Bertens staat als markante inwoner van Biezenmortel later bekend in het dorp als “Bart van Peere”. In de loop der tijd is de boerderij zo verbouwd, dat het in de praktijk een huis met twee woningen is. De boerderij is samen met de langsdeelschuur sinds 2001 een rijksmonument. In de boerderij is de oude schouw met bedsteewand en tegeltableaus bewaard gebleven.

Piekenhoek

Aan het begin van de twintigste eeuw zijn aan Brabantshoek tussen de oude boerderij en de Heusdensebaan verschillende arbeiderswoningen gebouwd. Het buurtschap van arbeiderswoningen werd aangeduid met de naam Piekenhoek. In 1901 is de eerste tweewoning gebouwd, toen eigendom van vader Jan Hoezen en zijn twee zonen Marinus en Piet. Vader Jan en zoon Piet waren arbeider op de steenfabriek. De huisjes werden keer op keer verkocht, onder andere in 1902, 1904 en 1907. Families, die in de buurtschap hebben gewoond, zijn onder andere de gezinnen van Adriaan Remie, Willem Roozen en Slenders. In 1956 woonden in de buurtschap de families Cornelis Schapendonk, Petrus Beerendonk, Antonius van der Steen en Johannes Huismans. Uiteindelijk zijn de huisjes gekocht door Janus van Iersel uit Biezenmortel, die van het ene blok van twee woningen een ruime twee-onder-een kap liet bouwen. Het andere blok werd doorverkocht aan Mart Nelissen en André van der Lee, die er een nieuwe tweekapper op bouwden.

Op dit moment wordt de hoeve bewoond door de familie Van Rooij – Pijnenburg. In het later aangebouwde woongedeelte wonen de ouders Pijnenburg. In de gerestaureerde Vlaamse schuur is het administratiekantoor De Laatgroep Administraties BV van de huidige eigenaar gevestigd.

Huidige bewoning

Op het grondgebied van de oude hoeve vinden we de woning Brabantshoek 16.

Bronvermeldingen

Regionaal Archief Tilburg, Schepenbank en eninge van Oisterwijk, 1418-1811, inv.nr. 412 f. 146v-147 (1720); 418 f. 125v-126v (1743); inv.nr. 421 f. 279-280 (1753); 422 f. 217-218 (1756); inv.nr. 488 f. 210-207v (1744); inv.nr. 490 56v-63 (1753) en f. 241-245v (1756); inv.nr. 493 f. 2v-20 (1770).
Regionaal Archief Tilburg, Notariële archieven van Udenhout, 1803-1935, inv.nr. 149 akte 104/106 (27/10 en 3/11 1902).
Stadsarchief 's-Hertogenbosch, Archief van de schepenbank van 's-Hertogenbosch, inv.nr. 1542 f. 278 (1374).
Smulders, F.W., (1947). Brabants Hoek in Udenhout. De Kleine Meijerij, 1(9), 4.
- Toelichting cijnsregister.

Navigatie

Hulpmiddelen