23 Scheurenhoeve
| Scheurenhoeve | ||
| ||
| Vroegste vermelding | 1508 | |
| Vroegst bekende eigenaar | Antonius Hinckart | |
| Vroegst bekende pachter | Johannes Boen (1508) | |
| 23 Scheurenhoeve | ||
 | ||
| De weduwe Van de Ven- van de Pas met haar kinderen Anna, Miet, Peer en Jan. |
| 23 Scheurenhoeve | ||
 | ||
| Miet (van den Oetelaar)-van de Ven voor haar ouderlijk huis, Gijzelsestraat 20. |
| 23 Scheurenhoeve | ||
.jpg) | ||
| De familie Kuijpers- van den Tillaard. Boven van lnr Harrie, Miet en Jan. Midden van lnr Anna, vader Frans, moeder Cato Kuijpers- van den Tillaard en Sjaan. Onder vlnr Tijn en Marinus. |
| 23 Scheurenhoeve | ||
 | ||
| Zicht op de boerderijen Gijzelsestraat 20 en 24 van het buurtschap Scheurenhoeve. |
Inhoud
Beschrijving van de hoeve
Het is vooralsnog onbekend hoe Willem Hinckart in de 15de eeuw in bezit is gekomen van deze hoeve op de grens van Udenhout en Helvoirt. De hoeve wordt op 29 september 1508 door Antoon, zoon van Willem Hinckart, verkocht aan de Kartuizers van Vught, op dat moment ook eigenaar van de Vorselaar. In 1508 bestaat de Scheurenhoeve uit huizen, akker- beemd- en broekland en met hout begroeide heidevelden. De Kartuizers verkrijgen de hoeve via ruil. Hinckart krijgt voor de hoeve goederen in het Gelderse Alphen terug.
Kartuizers
De strenge kloosterorde der Kartuizers was vroeger ook in de Meierij vertegenwoordigd, tussen 1466 en 1641. In 1472 werd in Vught het klooster van de Zusters van Orthen overgenomen. Het werd verbouwd en uitgebreid en kreeg in opdracht van Karel de Stoute de naam: “Domus Sanctae Sophiae Constantinopolitanae”, als eerherstel voor de ontwijding van de Aya Sophia (Heilige Wijsheid) door de Turken bij de val van Constantinopel in 1453. De nieuwe chartreuse was gelegen ter hoogte van het huidige landgoed Sophias Villa, Taalstraat 74 in Vught. Het opschrift op de poort “A° 1471 Sophiae Domus” houdt de herinnering levend. In oktober 1566 raakte tijdens de Beeldenstorm het klooster zo beschadigd dat het onbewoonbaar was. De bewoners sloegen op de vlucht. De paar monniken en broeders die bleven wisten zich in ’s-Hertogenbosch in veiligheid te brengen. De staat wilde de goederen van kartuizers confisqueren, maar in tegenstelling tot de andere mannenkloosters in Den Bosch was dat blijkbaar niet meteen na de val van de stad in 1629 gebeurd. Inmiddels hadden de kartuizers al voor 1629 ook een klooster gesticht in Antwerpen, waar de Spanjaarden de baas waren, waardoor het daar voor de katholieken veilig was. Na de vrede van Munster dachten de kartuizers dat ze vanwege de verplaatsing van het klooster naar Antwerpen toch hun goederen in de Meierij konden behouden. Het bleek niet zo eenvoudig. Uiteindelijk werd een overeenkomst gesloten tussen het klooster en de Staten Generaal waarbij het klooster 55.000 gulden (huidige waarde tussen € 5.000.000 en € 7.000.000) aan de Staat moesten betalen. In ruil daarvoor kregen de kartuizers de vrije beschikking over al hun goederen in de Stad en de Meierij. De prior en de procurator kregen een pas voor drie maanden om hun goederen in de Republiek indien gewenst te verkopen.
Vervolg beschrijving van de hoeve
De Kartuizers verkopen op 8 januari 1659 de hoeve aan Wouter Hendrik Eelkens. Hij koopt een zeer schone en welgelegen hoeve land. De hoeve bestaat uit twee woonhuizen, schuren en landerijen. Het land ligt bij de hoeven aan de Geselsche straat (Gijzelsestraat) en ook nog enkele percelen in Helvoirt en in Udenhout op de Schoorstraat. In de polder van Den Ham bij Deuteren (Vught) en in de daaraan grenzende Rijskampen lagen de hooilanden die bij de hoeve hoorden. In die tijd zijn de pachters van de hoeve Cornelis en Gijsbert van Hulst, alias Scheurbieren. Mogelijk ligt in die bijnaam ook de verklaring van de naam van de hoeven verscholen.
In 1700 verkoopt Wouters Eelkens zoon Johan, advocaat in Antwerpen, voor een koopsom van 6.850 gulden een schoone en welgelegen hoeve lands, te Udenhout met alle rechten en toebehoren en houtwassen met schone opgaande eiken en andere bomen, en houtwassen te Udenhout en Helvoirt aan de Bossche bierbrouwer sinjeur Leonard van Heck. Zijn dochter Theodora Catharina Helena, getrouwd met luitenant kolonel de Beijer, verkoopt in 1782 voor 4.400 gulden haar vijfachtste deel in twee hoeven bestaande uit huizingen, schuren, stallingen, bakhuis, varkenskooien en verder annexen te Udenhout ter plaatse Scheurenhoeve aan de Bossche koopman Jan van Son. De erfgenamen van haar zuster Maria Anna doen in 1797 hetzelfde voor de resterende drieachtste deel. Voor dit gedeelte betaalt Van Son 3.630 gulden.
Bij de invoering van het kadaster in 1832 is Scheurenhoef eigendom van Adriaan Francis Vermeer. Hij bezit de twee oude boerderijen van Scheurenhoef, thans Gijzelsestraat 22 en 24. Op nummer 22 woont later Adriaans dochter Francijna, die trouwt met Adrianus Pijnenburg. Martinus, een zoon van Adriaan, wordt eigenaar van nummer 24.
Huidige bewoning
Op het grondgebied van de oude hoeve vinden we de woningen Gijzelsestraat 20, Gijzelsestraat 22 en Gijzelsestraat 24.
Bronvermeldingen
Regionaal Archief Tilburg, Schepenbank en eninge van Oisterwijk, 1418-1811, inv.nr. 468 f. 66-68
(1700); inv.nr. 472 f. 280-281v (1782); inv.nr. 473 f. 64v-66 (1797).
Stadsarchief 's-Hertogenbosch, Archief van de schepenbank van 's-Hertogenbosch, inv.nr. 1277 f.
401v-402v (1508).
www.scheurenhoeve.nl (Geraadpleegd op 29-03-2017).
Sanders, J., (2012). Kartuizers in het land van de Dommel, Woudrichem, Pictures Publishers.
Scheffers, F., (1993). Een historische wandeling door Biezenmortel. Over d'n Biezenmortel van
buurtschap naar kerkdorp, Udenhout, Heemcentrum ’t Schoor. 106.
Tolboom, J., (2014). De oorsprong van twee families van Scheurenhoeve.
- Toelichting cijnsregister.