12 De hoeve van Ghiselbert Lijscap
| De Hoeve van Ghiselbert Lijscap | ||
| ||
| Vroegste vermelding | 1312 | |
| Vroegst bekende eigenaar | Ghiselbrecht Lijscap | |
| 12 De hoeve van Ghiselbert Lijscap | ||
 | ||
| Café de Hooimijt bij de duinen, gestart in 1933 en verwoest in 1944. |
| 12 De hoeve van Ghiselbert Lijscap | ||
 | ||
| Hotel Bosch en Duin voor de brand die op 10 juli 1993 het volledige pand verwoestte. |
| 12 De hoeve van Ghiselbert Lijscap | ||
 | ||
| Het gezin van Jos en Drika Verhoeven van de Schoorstraat 30. Jos en Drika in het midden en daaromheen hun 12 kinderen. Rechtsboven te beginnen bij de enige dochter Rika volgen daarna met de klok mee de 11 jongens Jo, Mari, Antoon, Harry, Bart, Ad, Sjef, Frans, Coop, Wim en Jan. |
Inhoud
Beschrijving van de hoeve
Het leenboek uit 1312 spreekt over Ghibbertus Bliscop. Hij houdt 24 bunder land in leen van de hertog van Brabant. Mogelijk heet zijn vader Jan en is die de eerdere leenman van de hertog. Joannes Liescop betaalt 12 ponden aan de hertog en zijn zoon Giselbertus neemt dat later over. Bij deze inschrijving is echter geen sprake van 24 bunder.
Het leenboek van 1350 vermeldt nog steeds de naam Ghisebrecht Liscop als leenman, mogelijk is dat een zoon. Het daaropvolgende leenboek, dat in 1374 begint, noemt opnieuw Ghisebrecht Lijsscop als leenman, maar ook zijn zusters Oede en Hille hebben hun deel van het leengoed verheven voor het leenhof van de hertog.
Op 23 maart 1397 verkoopt Gijsbrecht, de natuurlijke zoon van Ghijsbrecht Lijsscap, zijn deel van de rechten in de allodiale (bezittingen in vol eigendom, dus geen leengoed) en cijnsgoederen van zijn vader in de parochie Oisterwijk en Loon op Zand, aan Willem Wouter Bac van Broechoven, de echtgenoot van Beatrix Aert van Scijnle. Ruim een jaar later, op 21 november 1398, verkoopt Jan, de zoon van wijlen Ghijsbrecht Lijsscap zijn goederen ook aan Willem Wouter Bac van Broechoven. Deze Willem is een zoon van Wouter Willem Wouter Bac van Broechoven en Katharina dochter van Ghijsbrecht Lijsscap. Weer later wordt hun zoon Arnoldus van Broechoven de nieuwe leenman van de hertog. Deze namen staan allemaal genoemd in het leenboek dat in 1374 begint.
Het volgende leenboek begint pas in 1440 en dan is Arnoldus Willem van Broeckhoven nog steeds de leenman van deze hoeve. In de zogenaamde denombrementen uit 1495 staat de ligging van de leengoederen nauwkeuriger beschreven. Jan Arnold van Broeckhoven is dan de leenman en zijn leengoed staat als volgt beschreven: metter eenre syden neven die ghemeyn straet ende metter ander zijden neven die erffenissen Gherit Sanders metten eenen eynde aen den gemeynen waterlaet ende metten anderen eynde aen die Sant duunen ghemeynte van Drunen. Het leengoed liep van die ghemeyn straet, dat is de Schoorstraat, tot aan de hoeve van Gherit Sanders, nu de Duinhoeve (hoofdstuk 13). De andere begrenzingen waren den ghemeynen waterlaet, ongeveer waar de huidige Zandleij stroomt, en die Sant duunen ghemeynte van Drunen, wat we nu de Loonse en Drunense duinen noemen.
Het duurt tot de tweede helft van de 17de eeuw voordat dit leengoed versnipperd raakt als de kinderen van Wijtman Peter Wijtman van Iersel de landerijen en boerderijen verdelen. Hij komt in bezit van deze hoeve via zijn vrouw, die een kleindochter was van Henrica Arnold Jan van Broeckhoven. Het is dan 1665. Alle delers hebben een huis tot hun beschikking behalve Margareta, een dochter van Wijtman, getrouwd met de al overleden Denis Jan Peter Willem Schapendonk. De andere kinderen moeten voor haar een nieuwe huis timmeren van alsulcke groote sterckte fatsoene metselerije camers kelders dueren vensters glassen en solderinge als het huis waar Margareta nu in woont. Ze krijgen een tonne bier tottet schieten van een putte.
Van de Buntsteeg tot en met Bosch en Duin
De Buntsteeg is de scheiding van de hoeve van Ghijsbert Liescep met de aan de Schoorstraat naastgelegen hoeve 't Clappend Schoor. Als je op de Schoorstraat staat ligt de Buntsteeg rechts naast Schoorstraat 28a. Op het grondgebied van de hier beschreven hoeve van Ghijsbert Liescep staan op dit moment de woningen Schoorstraat 28a, 30, 32 A en B, 34 en 36 en ook brasserie Bosch en Duin. De omgeving ademt nog de sfeer van de boerderijen en de landelijke omgeving met stallen, weilanden en akkers. Het gebied is samen met de boerderijen aan de westkant van de Schoorstraat onderdeel van het buurtschap 't Hoog Schoor.
Oude Bossche Baan
Links van Schoorstraat 36 loopt nu de Oude Bossche Baan. Dat was vroeger niet. Die weg liep oorspronkelijk langs Bosch en Duin. De huidige weg was vroeger een zandweg naar twee woningen / boerderijen achter Schoorstraat 34 - 36, die historisch gezien onderdeel waren van de oorspronkelijke hoeve Den Duin (zie hoofdstuk 13).
De Hooimijt
In 1933 is halverwege de huidige straat Oude Bossche Baan en Bosch en Duin een herberg gebouwd met de naam De Hooimijt. Het was een houten gebouw. Bert Schellekens was de eigenaar. Bij de bevrijding in oktober 1944 is de herberg verwoest en daarna niet meer opgebouwd. De herberg was in 1933 nog maar net geopend, of deze kwam al negatief in het nieuws. In het Nieuwsblad van het Zuiden van 7 augustus 1933 verscheen een artikel met de kop: "Hedendaagse zedenverwildering, naaktloperij in de Loonse Duinen". Bij een bezoek van een redacteur bleek dat zich in het café notabene dames en heren bevonden, vrolijk gekleed in badkostuum.
Pater Handveger
Achter Bos en Duin stond een klein huisje dat tijdens de Mobilisatie van 1914-1918 door het leger werd gevorderd en dat daarna is afgebroken. De laatste bewoner, Kees van der Bruggen, had in het dorp de toenaam Pater Handveger. Kees verkocht als bijverdienste bunt voor het maken van bezems en vegers en hij maakte ook zelf bezems en vegers. Hij was mogelijk een zonderlinge man, met een lange baard, en leidde wellicht een teruggetrokken bescheiden leven. Er wordt verteld dat hij elke dag naar de Udenhoutse kerk fietste om een bloemetje te brengen bij Maria.
Huidige bewoning
Op het grondgebied van de oude hoeve vinden we onder andere de woningen Schoorstraat 30, Schoorstraat 32a, Schoorstraat 32b,Schoorstraat 34 en Bosch en Duin Schoorstraat 50. Tot vlak na de oorlog stond er ook Herberg de Hooimijt.
Bronvermeldingen
Regionaal Archief Tilburg, Schepenbank en eninge van Oisterwijk, 1418-1811, inv.nr. 359 f. I-25-32v
(1665).
Stadsarchief 's-Hertogenbosch, schepenbank van 's-Hertogenbosch, inv.nr. 1180 f. 740 (1397); 1181 f.
109v (1398).
Verhoeven, J., (1992). Familiegeschiedenis Verhoeven. Rosmalen
- Toelichting cijnsregister.
- Toelichting leenstelsel.