Wouters, Henricus Johannes

Harrie Wouters
Volledige namen	Henricus Johannes
Geboortedatum	24-08-1900
Geboorteplaats	Gilze
Adres	Rijksweg 9 (D41)
Woonplaats	Hulten
Burgerlijke staat	gehuwd
Naam echtgeno(o)t(e)	Engelina Maria Adams
Beroep	Landbouwer
Overlijdensdatum	22-10-1944
Plaats van overlijden	Chaam
Bijzonderheden	Omgekomen door granaat

Deze pagina is in bewerking.

Kun je het levensverhaal van dit oorlogsslachtoffer aanvullen? Of heb je een foto gevonden die we kunnen digitaliseren? Op de hoofdpagina van portaal Gilze en Rijen zie je hoe te reageren. Wij nemen graag contact met je op!

Achtergrond

Harrie Wouters werd geboren in Gilze op 24-08-1900. Hij was de zoon van Bernardus Wouters (14-01-1869 – 19-11-1952) en Maria de Kok (25-03-1864 – 03-01-1910). Harrie Wouters trouwde op 24-07-1919 met Engelina Maria Adams (17-03-1900 – 10-06-1981) uit Chaam. Zij kregen vier kinderen. Het stel vestigde zich aanvankelijk in Chaam en het gezin verhuisde in 1926 naar Hulten. De familie Wouters woonde aan de Rijksweg 9 (D41).

Gebeurtenis

Overlijdensacte van Harrie Wouters (Regionaal Archief Tilburg)

Hulten werd gedurende de oorlog met regelmaat getroffen door geallieerde bommen en granaten die voor het vliegveld Gilze-Rijen waren bedoeld. Hierbij was ook de woning van de familie Wouters aan de Rijksweg getroffen. Harrie Wouters was met zijn gezin van Hulten naar een woning in de bossen bij 't Putven in Chaam gevlucht. In Chaam had hij in het begin van zijn huwelijk gewoond en hier kwam zijn vrouw vandaan. Vermoedelijk dacht Wouters dat hij in Chaam veiliger zou zijn. Begin oktober 1944 waren de geallieerden echter opgerukt tot aan Alphen, waar zich het front bevond. Hierdoor kwamen Gilze, maar ook andere dorpen zoals Chaam, in de frontlinie te liggen. Omdat de Duitsers hardnekkig stand hielden bij Alphen, lagen deze dorpen drie weken bijna dagelijks onder geallieerd artillerievuur. Het gezin Wouters bevond zich op 22 oktober 1944 nabij het oorlogsfront in Chaam. Op die dag werd Harrie Wouters dodelijk getroffen door een granaat terwijl het gezin zat te kaarten. Wonder boven wonder bleef de rest van het aanwezige gezelschap ongedeerd.

Transportdiensten voor de Duitsers

Het gezin Wouters (Foto uit: Hulten en haar bewoners)

Harrie Wouters ging zich al vrij direct na de inval van de vijand in mei 1940 bezighouden met transportdiensten naar het vliegveld Gilze-Rijen dat door de bezetter werd uitgebreid tot een grote militaire basis. Hij verrichtte deze werkzaamheden voor de Duitsers tot enkele maanden voor de bevrijding in oktober 1944. Met een groot aantal paarden en wagens en door hem gedurende de oorlog in dienst genomen voerlieden, vervoerde hij onder andere mest en pootaardappelen voor de 'Landwirtschaft'. Dit was een Duitse instelling die op het vliegveld boerderijen exploiteerde. Maar ook materieel dat door de vijand direct voor oorlogsvoering kon worden ingezet zoals vliegtuigmotoren, munitie en lichte bommen werden door Wouters getransporteerd. In de oorlogsjaren reed Wouters volgens getuigenverslagen met 2 of 3 wagens gedurende 10 uur per dag voor Duitse instellingen. Eén van de getuigen, die via het arbeidsbureau op het vliegveld tewerk was gesteld om corveewerk ter verrichten voor de 'Unterkomstverwaltung', verklaarde dat Wouters voor deze Duitse instelling transportdiensten verrichtte. Zelf kwam Wouters regelmatig op het vliegveld, "doch was de meeste tijd dronken", aldus de getuige.

Wouters kocht grote partijen mest in die via de spoorwegen bij het station in Rijen en via schepen aan de kade in Dongen werden afgeleverd en naar de boerderijen van de 'Landwirtschaft' op het vliegveld werden vervoerd. Hij verhuurde en verkocht ook landbouwwerktuigen aan deze instelling. In de omgeving van Moerdijk had hij een transportdienst opgezet om daar de 'Kriegsmarine' van water en eten te kunnen voorzien. Het bedrijf dat Harrie Wouters had opgezet nam gedurende de oorlog een enorme vlucht. De omzet van de transportonderneming werd voor het jaar 1942 ingeschat op ruim f 308.000,- en voor het eerste halfjaar van 1943 op ruim f 85.000,-. De voor een deel aanwezige girostortingsbewijzen waren alle afkomstig van vijandelijke instanties.

'Goed' en 'fout' in de oorlog

Na de oorlog werd op basis van de processen-verbaal - opgemaakt door de politie - en ondersteunende getuigenverklaringen en bewijzen postuum een zaak in behandeling genomen tegen Harrie Wouters door het Tribunaal Breda, Kamer Tilburg. De weduwe van Harrie Wouters werd benoemd tot bijzondere vertegenwoordigster en vervolgens gedaagd. Ze is gehoord waarbij ze verklaarde "dat haar echtgenoot zaken vervoerde voor de Duitsers, maar dat ze niet weet wat; en dat de beschuldiging dat er feestjes waren niet klopt, er waren wel soms Duitsers die een borreltje meebrachten". Op 20 januari 1948 werd door het Tribunaal vastgesteld dat Harrie Wouters "tijdens de vijandelijke bezetting hulp en steun heeft verleend aan de vijand (...) en dat hij geacht moet worden zich desbewust te hebben gedragen in strijd met de belangen van het Nederlandse Volk". Gelet op de ernst van de gedragingen is een deel van de nalatenschap verbeurd verklaard.

Lange tijd werd er na de oorlog vrijwel uitsluitend in termen van 'goed' of 'fout' gedacht. Tegenwoordig wordt veel meer een 'grijs verleden' onderkend en spelen de omstandigheden waarin beslissingen tijdens de oorlog werden genomen in de beoordeling een grotere rol. In het geval van Harrie Wouters is er echter moeilijk begrip op te brengen voor zijn handelen of zijn er verzachtende omstandigheden aan te voeren. Wouters heeft gedurende de oorlog willens en wetens geprofiteerd van de oorlogssituatie voor eigen gewin. Dat hij aan het einde van de oorlog op tragische wijze het leven heeft verloren maakt hem tot één van de oorlogsslachtoffers uit Gilze en Rijen, maar dat doet aan de laakbaarheid van zijn handelen gedurende de oorlog niets af.

Bronnen en Literatuur

• Regionaal Archief Tilburg (bevolkingsregister)
• Nationaal Archief Den Haag (centraal archief bijzondere rechtspleging)
• Bedankt voor de vrijheid die jullie bevochten. Verhalen over de Tweede Wereldoorlog van inwoners van de gemeente Gilze en Rijen. Gilze, Heemkring Molenheide, 2019.
• Hulten en haar bewoners. Ruim een eeuw van ontwikkeling. Zpl., 2017.