Wolnijverheid in vroegere tijd

Het wordt als vaststaand aangenomen dat in Tilburg al in de dertiende eeuw de wolnijverheid, naast de landbouw, als bestaansmiddel bestond. Na een langdurige crisis in de vijftiende eeuw, volgde een bloeiperiode. Het platteland, waartoe ook het nog uit diverse nederzettingen bestaande Tilburg behoorde, ging de steden overvleugelen. Aanvankelijk fungeerde hier grove wol als grondstof, maar later ging men ook betere Spaanse en Portugese wol tot fijne laken verwerken. Het verven van de wol gebeurde in de zeventiende eeuw al in Tilburg zelf.

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog lag Brabant op het overgangsgebied tussen Noord- en Zuid-Nederland en de Tilburgers profiteerden van de grens- en smokkelhandel. De uitvoer van Tilburgse lakens, die vroeger vooral op het zuiden was gericht, richtte zich in deze oorlogstijd grotendeels op het noorden. Daarbij verkeerde Tilburg hier, dankzij de soepele opstelling van de Staten-Generaal, in een gunstige uitzonderingspositie aangaande invoerlicenties. Tilburg was een soort Noord-Nederlandse enclave in Staats-Brabant en wist zich als voornaamste wolcentrum in het zuiden te handhaven. Ook het feit dat Tilburg na 1629 de grote commissionair werd van vooral de Leidse lakenindustrie, was debet aan deze status. Tilburg ging Leiden langzamerhand voorbij in de concurrentiestrijd, en toen de Leidse industrie rond 1740 volledig inzakte, kreeg Tilburg het feitelijke monopolie van de wolproductie in de Nederlanden.

Vanaf halverwege de achttiende eeuw kwam er de overgang van commissionaire (in opdracht) productie naar de zelfstandige industrie. Ook vond er immigratie plaats van Noord- naar Zuid-Nederland, zoals met Pieter Vreede, die zijn fabriek van Leiden overbracht naar Tilburg. Aan het einde van de achttiende eeuw werden enkele grote fabrieken opgericht, zoals die van Van Dooren en Dams. Sindsdien zou de Tilburgse textielindustrie alleen maar belangrijker en omvangrijker worden.