Bijna anderhalve eeuw is gesproken over de aanleg van een kanaal langs Tilburg, met als belangrijkste reden de ontwikkeling van de stad tot een van de belangrijkste industriesteden van Nederland. Er waren tot nu toe zeer slechte verbindingen en voor het watertransport naar de grote rivieren was Tilburg lange tijd aangewezen op de haven van Waalwijk.
Een van de eerste serieuze plannen dateert van 1794 en ging uit van een kanaal langs De Donge. Kroonprins Willem (Koning Willem II) ijverde eveneens voor een kanaalplan, maar de belangrijkste lobby kwam van burgemeester Johannes Jansen. Pas in 1890 werd een plan van de Hoofdingenieur van Rijkswaterstaat, F.C. Bake, door de provincie goedgekeurd. Hij projecteerde een kanaal vanaf de Zuid-Willemsvaart naar Oosterhout. In de gemeenteraad ontspon zich vervolgens de discussie langs welke kant van de stad het kanaal moest lopen en waar een haven moest komen.
In het begin van de twintigste eeuw werd het tracé definitief vastgesteld, maar de financiering verhinderde een snelle uitvoering van Bakes plan. Ook waren er technische problemen die overwonnen moesten worden. In 1905 besloot de Tweede Kamer tot de aanleg van het kanaal, dat toen al officieus naar Wilhelmina werd vernoemd. De eerste spade ging in 1913 nabij Oosterhout in de grond, maar het zou nog jaren duren eer Tilburg werd bereikt. Dit kwam omdat aanvankelijk met de hand werd gegraven. Pas in 1918 werden graafmachines ingezet waarmee loopgraven in de Eerste Wereldoorlog waren aangelegd.
Op 14 februari 1919 was het Lijnsheike per schip bereikbaar en op 4 april 1923 was het 68 kilometer lange Wilhelminakanaal voltooid. Het kanaal staat weer volop in de belangstelling door een opleving van het goederentransport per water. Tilburgse ondernemers hebben zich ingezet om het kanaal tussen de Dongenseweg en industrieterrein Vossenberg te verbreden en uit te diepen.
Het Geheugen van Tilburg
