Vos, Martinus

Martinus Josephus Vos is geboren te Tilburg als zoon van Henricus Vos en Petronella Baesten en Rooms-Katholiek gedoopt op 10 april 1809 in de parochie van het Goirke te Tilburg, waarbij Agnes van de Klijberge meter was (inv. 11, p. 158); hij is overleden te Tilburg 17 juli 1879 (akte 312; MvS kant. Tb. Inv. 94, nr. 14).

Ouders, broers en zussen

Zijn vader (Hendrik genoemd), zoon van Cornelius Vos en Anna Smolders, is geboren te Helvoirt en daar RK gedoopt op 27 juni 1768, waarbij peter en meter waren Adrianus van de Ven en Gertrudis van Heesweijck (inv. 6). Hendrik was leerlooier en herbergier, en is overleden te Tilburg op 15 augustus 1833, 64 jaar oud(akte 180; MvS kant. Tb. Inv. nr. 38, Mem. nr. 92). De ouders van Martinus gingen te Tilburg op 17 februari 1791 in ondertrouw en trouwden aldaar voor Schepenen op 7 maart 1791. Hendrik is dan 22 jaar en zijn voogd Joannes van de Ven is erbij getuige. De bruid Petronella Anthonij Baesten is dan pas 19 jaar en met consent van haar moeder getrouwd (akte inv. 41-52). Petronella, dochter van Antonius Baesten en Maria Schonincx, is geboren te Tilburg en aldaar RK gedoopt in de St. Dionysiuskerk op 9 december 1771, waarbij meter was Maria Anna Schoninckx (inv. 10 p. 159r); ze is op 41-jarige leeftijd overleden te Tilburg op 17 mei 1813 (akte 99).

Martinus is het een na jongste kind uit een gezin van 10 kinderen:

• Maria Anna ged. RK Tilburg 10-02-1794 waarbij meter Cornelia Vos (inv. 11, f. 106v), begr. Velthoven 12-02-1794 (inv. 35, f. 145)
• Maria Antonia ged. RK Tilburg 18-01-1795 waarbij meter Maria Schones (inv. 11, f. 110v), dienstmeid, overl. Chaam 23-9-1845, ongehuwd (akte 16; MvS kant. Tb. Inv. 48, nr. 404)
• Maria Anna ged. RK Tilburg 29-07-1796 waarbij meter Joanna Maria Baesten (inv. 11, f. 116), begr. Velthoven 22-09-1796 (inv. 35, f. 188 – er staat op de site foutief 15)
• Cornelius ged. RK Tilburg 05-10-1797 waarbij meter Maria Schones no[min]e Maria van de Ven (inv. 11, f. 121v), looier, overl. Tilburg 22-05-1831, ongehuwd (akte 144)
• Maria Anna ged. RK Tilburg 22-05-1801 waarbij meter Joanna Maria Baesten (inv. 11, f. 133), begr. Velthoven 15-01-1806 (4 jr. gewoond hebbende aan de Veldhoven nr 107, overl. den 15de; inv. 36, f. 25)
• Adriana Maria ged. RK Tilburg 13-02-1803 waarbij meter Maria Schones (inv. 11, f. 138v), overl. Tilburg 26-10-1826, ongehuwd (akte 245)
• Joannes Arnoldus (Arnoud) ged. RK Tilburg 25-01-1805 waarbij meter Joanna Maria Baesten (inv. 11, f. 144), bakker, werkte bij de weduwe Couwenberg in Kaatsheuvel toen hij onder dienst was; is op 22-8-1833 in Batavia in militaire dienst overleden, ongehuwd (MvS kant. Tb. inv. 48, nr. 112)
• Antonius Jacobus ged. RK Tilburg 04-09-1806 (moeder ‘basten’ geschreven) waarbij meter Maria Antonia Vos (inv. 11, f. 149v), vertrekt op 12-4-1828 naar Boxtel. Hij trouwt op 14-4-1836 met Joanna Schellekens (ged. Ginneken 29-9-1808, overl. 1878), looier-schoenmaker (1849), overl. Tilburg 12-08-1862 (akte 177)
• Martinus Josephus geboren in 1809, zie hierboven
• Marie Anne geb. Tilburg 23-07-1812 (akte 194), vertrekt op 13-4-1827 naar Turnhout, trouwt op 11-5-1846 (akte 7) te Oudenbosch met Jacobus Hopstaken (ged. Oudenbosch 21-10-1810), overl. Oudenbosch 28-11-1879 (akte 88).

Huwelijk

Martinus Josephus trouwde op 24 april 1836 (akte 4) te Valkenswaard met Anna Elizabetha Verheijden, dochter van Waltherus (Wouter) Verheijden en Wilhelmina Goossens. Zij werd geboren te Valkenswaard als eerste kind van haar ouders en is daar RK gedoopt op 5 juni 1809, waarbij peter en meter waren Franciscus Goossens en Joanna Catharina Verheijden (inv. 6, f.77v). Eind 1810 wordt haar zus Joanna geboren. Het gezin vinden we in 1817 terug in Urkhoven (Tongelre bij en nu deel van Eindhoven). Haar vader is daar molenaar op de Urkhovense of Collse molen. In dat jaar overlijdt haar moeder; Anna is dan nog geen acht jaar oud. In 1818 hertrouwt haar vader te Tongelre met Henrica Coijmans (geb. Tongelre 8-1-1794). Dat echtpaar krijgt nog twee zonen en een dochter. Haar vader overlijdt te Valkenswaard op 5 juni 1853, 73 jr. man van Hendrina Kooijmans, zoon van wijlen Jan Verheijen en wijlen Elisabeth Bijnen, aangever is zijn zoon Martinus Verheijen, broodbakker, 33 jr. (akte 21, MvS kant. Eindhoven, Inv. 45, nr. 294). Anna overlijdt te Tilburg op 9 januari 1892 (akte 56; MvS kant. Tb. Inv. 119, nr. 83).

Martinus Josephus en zijn echtgenote Anna Elizabeth

<beeldbank>008077</beeldbank> <beeldbank>008035</beeldbank> foto’s gemaakt vóór 1869 resp.1866

Kinderen

Martinus en Anna kregen 9 kinderen:

• De oudste dochter Petronella Antonia Vos, geboren 19 januari 1837 (akte 19) te Tilburg, stierf op 39-jarige leeftijd; ze was ongehuwd gebleven.
• Wilhelmus Johannes Vos, geboren 25 februari 1839 (akte 84) te Tilburg, leerlooier, trouwde op 5-8-1875 met Helena van der Pluijm uit Hank/Dussen.
  Hij was de oprichter van de firma Willem Vos & Co. Leder en drijfriemenfabrieken aan de Goirkestraat. Hij stierf op 19-10-1908.
• Hendrika Maria Vos, geboren 2 april 1840 (akte 127) te Tilburg, trouwde op 27-2-1862 met Cornelis van den Abeelen, bakker. Ze vertrokken op 15-11-1902 met hun dochter Maria Petronella Mathilda naar Boxtel. We hebben de overlijdensdata en –plaatsen van Hendrika noch Cornelis kunnen vinden.
• Maria Vos, geboren 21 januari 1842 (akte 27) te Tilburg, vertrok op 26-3-1873 naar Steenbergen, bij de kinderen Bonhuysen. Ze trouwde op 8-7-1880 met Alexander Hendrikus Jacobus Hester, bakker, en vertrok op 15-9-1880 met hem naar Apeldoorn. Ze komt op 27-7-1914 als weduwe terug naar Tilburg, waar ze op 3-2-1915 sterft.
• Cornelis Johannes Vos, geboren 17 november 1843 (akte 385) te Tilburg, stierf al op 19-7-1845, wijk Veldhoven.
• Francisca Ludwina Vos, geboren 14 april 1845 (akte 145) te Tilburg, had jarenlang samen met haar zussen Marie en Nolda een vennootschap onder de firma F.L. Vos “tot het maken van kunstbloemen en het handelen daarin en in stolpen, beelden, vazen en ander fijn en grof aardewerk en glaswerk”.
  Tilburgsche Courant 8-4-1879 <beeldbank>011043</beeldbank> <beeldbank>010305</beeldbank> Goirkestraat begin 20e eeuw
  
  Marie stapte na haar huwelijk met Alexander Hester in 1882 uit de vennootschap, Francisca en Nolda gingen samen verder. Ze waren beiden ongehuwd. De gezusters woonden op het Goirke, H 135 (1879) resp. H 164 (1889); dit adres werd later omgenummerd tot Goirkestraat H 264 (1900, 1906) en uiteindelijk (1911) Goirkestraat 60, zie middelste foto hierboven en (klein, achterin) op de foto rechts. De Goirkese kerk is Goirkestraat 68. Ook Marie was er na de dood van haar man in 1914 weer komen wonen. Francisca overleed op 3-1-1924. (Uit een brief van oudoom Sjef: "De afzet van deze bloemen was geweldig, iedere kerk in Tilburg was klant van Tante Frans, Tante Nolda hielp hier ook mee.")
• Martinus Jacobus Vos, geboren 25 juli 1846 (akte 242) te Tilburg, woonde van 24-7-1874 tot 24-2-1877 in Verviers. Hij was bakker en graanhandelaar en woonde in 1889 bij zijn moeder en beide zussen aan de Goirkestraat H 164. Op 9-1-1895 vertrekt hij, ongehuwd, naar Sydney, Australië. Hij trouwde daar op 24-9-1898 in de RK kerk Randwick met de 37 jaar oude uit Midhurst, Engeland afkomstige Margaret Dora Pammenter. Ze kregen minstens een zoon: James Joseph John Castle David Vos, geb. 2-4-1901, gest. 6-12-1978. Deze verre neef heeft nog tot aan de Tweede Wereldoorlog kontakt gehad met de familie Vos in Tilburg. Hij heeft twee dochters. Zijn kleindochter Jaclynn Ratcliffe-McKenzie, geb. 6-5-1951, heeft in 1989/90 haar "roots" in Nederland gezocht en gevonden. Ze woont in de buurt van Brisbane, Queensland. De foto hieronder van Martinus Jacobus werd van haar gekregen.
  <beeldbank>008078</beeldbank>
  
• Arnoldus Waltherus Vos, geboren 22 september 1848 (akte 290) te Tilburg, stierf op 1 oktober van hetzelfde jaar, 8 dagen oud.
• Arnolda Maria, geboren 28 september 1850 (akte 326) te Tilburg, vertrok op 19-jarige leeftijd naar Gent. Na haar terugkeer in Tilburg was zij, net als haar zus Francisca, kunstbloemenmaakster en winkelierster. Ze stierf op 10-2-1925. De familie Vos had toen van 1791 tot 1925 op dezelfde plek vlak bij de Goirkese kerk gewoond (zie foto's hierboven).

Beroepen en adressen

Kroniek van het leven van Martinus Josephus:

Bij de volkstelling van 1810 woonde het gezin Vos-Baesten Veldhoven 1104, in het huis waar vader Hendrik zich in 1791 gevestigd had, aan de noordkant naast de toenmalige schuurkerk en pastorie Veldhoven 1102, zie de kadasterkaart uit 1832 hieronder. Martinus’ moeder Petronella Baesten is hier op 17-5-1813 overleden. Martinus was toen juist vier, zijn jongste zusje Marie Anne nog niet één jaar oud.

In 1817 (notariële akte d.d. 2-6-1817) verkoopt "Hendrikus Vos looyer wonende te Tilburg wijk Veldhoven … aan de Roomsch Catholique Gemeente van de Parochie van het Goirke ... Een reepje Land of hof groot omtrent drie vierde Lopenzaad, gelegen te Tilburg wijk Veldhoven, belend oost en noord de verkoper, west de straat en zuid de verkrijgers ... voor een Somme van veertig guldens ...”. Vader Hendrik is dan ook al herbergier, want blijkens een rekening uit december van hetzelfde jaar verkoopt hij aan de pastoor behalve "traan voor den orgel" ook (en niet zo'n beetje...) bier (inv. 479).

De latere bouwpastoor van de parochie Goirke Wilhelmus van de Ven was er in februari van dat jaar, daags na zijn priesterwijding op 2-2-1817, kapelaan geworden.

Nog een onroerend goed transactie (notariële akte d.d. 30-7-1823): “Hendrik Vos, looyer en herbergier wonende te Tilburg wijk Veldhoven aldaar genaamd het Goirke, ... heeft verkogt afgestaan en overgedragen aan Juffrouw Adriana Maria van Liemdt weduwe Adriaan Mombers voorheen bierbrouwster thans rentenierse en grondeigenaresse wonende te Tilburg wijk Heuvel … een derde part gemeen en onverdeelt in een perceel akkerland ... gelegen te Tilburg wijk Westheykant ... zijnde dezen verkoop en koop geschied voor eene Somme van Vijftig gulden .... De verkooper verklaard, dat het bij deze verkogte hem was aangekomen bij koop van Adriaan Cools en Maria Norbarta Zegers zijnen huisvrouw ingevolge koopcontract gepasseerd voor den notaris Pieter Gerard Molengraaff en getuigen te Tilburg den negentienden december Een duizend achthonderd en zestien, behoorlijk geregistreerd."

Vader Hendrik is behalve herbergier en looier kennelijk ook nog boomkweker, want op 24-01-1826 biedt hij ter veilingverkoop aan "11 kavels Mastebomen op stam staande op zijn goederen alhier te Tilburg in de Rouwbraken" (opbrengst fl. 63,35) en op 11-02-1826 verkoopt hij "16 kavels Eijke- en Mastbomen op stam staande op zijn goederen alhier te Tilburg in de Rouwbraken" voor fl. 86,-.

Op 28-02-1826 vindt "ten verzoeke van Hendrik Vos herbergier wonende te Tilburg ... de publieke verkoop [plaats] van Meubilaire en andere roerende goederen /: waaronder geen goud of zilver begrepen :/". Waarna ruim vier pagina's lange lijsten met omschrijving der koopen, naam en voornaam van koopers en borgen, en de opbrengst in guldens en centen van de verschillende goederen variërend van een melkstoel, slijpsteen, winkelbank, kopere lamp, kopere bedpan, tinne banden, tinne kandelaars, soupkom, koekpan, koffijmolen, snijmes, ijzere ketels, turfvormen, zes stoelen, twee bedden met peuluw, een mangel, etc. etc. tot oud ijzer en rommel ... Heel wat huisraad van het gezin Vos-Baesten, allemaal spullen waarmee Martinus, nu bijna 17 jaar oud, dagelijks moet zijn omgegaan, wordt voor de som van 100,35 gulden van de hand gedaan. De lezer wordt uitgenodigd eens op de laatste regel van de tweede bladzijde van het Extract uit het Register van voorlopige aangifte van openbare verkoopingen van Roerende goederen ten kantoore van Registratie te Tilburg te kijken en na te gaan hoe degene heet die een partij "rommel" koopt (hij was herbergier op de Heuvel).

Interessant is ook een proces-verbaal d.d. 13-3-1827 opgemaakt door wethouder Adriaan Antonie Vissers vanwege toestemming verleend door "Kerke-Regenten in de Parochie het Gooirke onder Tilburg en Hendrik Vos particulier" aan bakker Jan van der Pas dat deze “zijnen Bakoven verplaatse en denzelve brenge in het gedeelte der huizinge door hem geocupeerd wordende staande te Tiburg wijk Veldhoven geg. La. K no.1104 ten noorden der Roomsche Katholijke Kerk aldaar ...” e.e.a. onder bepaalde voorwaarden i.v.m. de brandveiligheid. Vestigt de slimme zakenman Hendrik Vos op deze wijze een bakkerij in zijn huis ten behoeve van zijn zoon Martinus die later bakker zal worden?? In ieder geval wonen bij de volkstelling in 1830 ten huize van Hendrik Vos op no. 1104 (4 huisgezinnen, 9 inwoners) bakker Jan (Johannus) van de Pas, geboren in Osch, met zijn vrouw Hendrika Ackermans en de drie kinderen Petronella (7), Laurens (4) en Johannus jr. (6 mnd. oud). Op de pastorie naast hem op no. 1102 wonen dan behalve de pastoor nog twee kapelaans, twee dienstbodes en een werkbode.

Martinus is dan al het huis uit. Uit het militieregister van 1828 blijkt dat hij (gedesigneerd, lot nr.65) dan in Den Bosch woont bij van Boxtel aan de Hinthamerstraat, zie foto links. Hij wordt (van 1828-1834) als miliciën bij de 13e afd. Infanterie ingedeeld, welk onderdeel deelneemt aan de "10 daagsche veldtogt" tegen België in augustus 1831. Hij wordt daarvoor door het Departement van Oorlog onderscheiden met het herinneringskruis (zie nummer 653 op de foto rechts, die door Gemma van de Klundert uit het Nationaal Archief te Den Haag werd meegebracht).

Terwijl Martinus in België zijn leven riskeert, verkoopt op 13-08-1831 vader "Hendrikus Vos, zonder beroep, zoo voor zich zelve, als eigenaar van vijf achtste parten, als zich sterk makende voor Antonia Vos dienstmaagd wonende te Chaam, Arnoldus Vos in militairen dienst in de Nederlandsche Oostindische bezittingen, Antonius Vos schoenmaker wonende te Vught en Martinus Vos corporaal bij de dertiende afdeeling thans te velde, te zamen eigenaar voor vier vijfde gedeelten in de overige drie achtste parten ... aan Josephus Petrus van den Heuvel, Timmerman, ... de voormelde onverdeelde gedeeltens, in een hoekje hof ter groote ongeveer van negen en negentig ellen, gelegen aan den noordenkant van het kleine huisje thans bewoond bij Peter van den Molengraaf, scheidende op den hekkenpaal naast de weduwe George van Dijk, ... belendende dus west de straat, noord het straatje of karweg, en oost en zuid de verkoopers met de overige geregtigde ... voor de som van Een honderd gulden ... ". (Not.arch. Tb. 115 inv.184 p.23). Het hier genoemde huisje moet een van de panden op nr.1104 zijn want de verkopers wonen er immers naast.

Koopt de bewoner twee jaar later het huisje? Op 1-2-1833 (notariële akte No.22) verkopen vader Hendrikus Vos en de kinderen “aan Peter van den Molengraaf, klompenmaker wonende te Tilburg aan het Goirke de onverdeelde gedeeltes in een huisje, met erve en hof, staande en gelegen te Tilburg wijk Veldhoven aan het Goirken, genoteerd No. 1104" ... “voor den prijs van Driehonderd Guldens ... inmiddels intressen te zullen betalen, op den voet van vier gulden vijftig centen van het Honderd, jaarlijks te rekenen van heden.”

De overlijdensakte van Hendrikus d.d. 16-8-1833 noemt als diens laatste adres Veldhoven No. 1104 (Martinus is dan “in dienst bij de dertiende Afdeeling infanterie thans met verlof alhier”) en volgens de memorie van successie gedateerd 2-10-1833 erven Martinus en zijn broer en zussen dan niet alleen het huis met hof, groot 33 roeden, gelegen te Tilburg aan de Veldhoven no.1104 en het huis bestaande in twee woningen no.1103 met hof, groot omtrent vijf roeden, maar ook twee percelen weiland en een perceel den in Moergestel, een perceel weiland, gelegen [aan de Veldhoven] achter de pastorij, groot 49 roeden 65 ellen, een perceel bosch & heide groot 1 bunder 65 roeden 51 ellen, gelegen te Tilburg op Den Roubraken, een perceel schoorbosch, groot 33 roeden 10 ellen, gelegen als voren, een perceel heide gelegen aan de Maasheide, groot 16 roeden 33 ellen, een perceel uitgeturfde putten & heide, groot 1 bunder 13 roeden 85 ellen, gelegen achter de Zand, een perceel uitgeturfde putten & kuilen, groot zeventien roeden, gelegen aan Den Ouden Draaiboom en een perceel heide groot ongeveer negen en negentig roeden 50 ellen, gelegen onder de Gemeente Loon op Zand.

Op 20-02-1835 compareert voor notaris van Meurs te Tilburg Andreas Swagemakers fabrikant wonende te Tilburg ten behoeve van de gezamenlijke erfgenamen van Cornelis Hendrik Swagemakers, volgens acte van deeling gepasseerd 28-03-1829, ... "die verklaarde handligting te doen en toetestemmen in de finale royering der inschrijving, bij vernieuwing van die op 15-11-1815 boekdeel 28 numero 387, ten behoeve van dezelve genomen, ten kantore der hypotheken ... tegens Hendrik Vos Loyer en herbergier wonende te Tilburg, op twee huizen, bekent onder nummers 1104 en 1105, Letter K, wijk Veldhoven, met nog een burgerhuisje ongenummert, alles staande en gelegen te Tilburg op het Goirke, met aangelegen hof groot circa negen en veertig roeden vijf en zestig ellen nieuwen of drie lopenden oude maat, tusschen erven oost Norbart de Rooy, west de straat, zuid de pastorij, en noord een kar of mestweg".... Wordt hier een eerder door Hendrik gedane verkoop geannuleerd??

Bij zijn huwelijk op 24-4-1836 is Martinus bakker en nog steeds militair (maar vermoedelijk met groot verlof) bij de dertiende Afdeeling Infanterie.

Op 6-7-1838 (not.acte no.122) verkrijgt Martinus Josephus bij de verdeling der nalatenschap t.w.v. 3600 gulden van zijn ouders H. Vos en P. Baesten en van zijn broer Johannes Arnoldus Vos ... (Tweede aandeel ...) de noordelijke helft van een huis gemerkt no. 1104 bij het kadaster bekend onder sectie K Nummer 921 ... voor 900 gulden. Zijn zus Maria Antonia krijgt toebedeeld een huis gemerkt no. 1105 gewaardeerd op 400 gulden en een perceel hakhout getaxeerd op 45 gulden, een perceel hakhout getaxeerd op 75 gulden, een perceel heide, een perceel hooiland en twee percelen moeras te Tilburg getaxeerd op 80 gulden, een perceel heide te Moergestel, een perceel bouwland te Moergestel ..., een perceel heide en schaarbosch te Moergestel ..., een perceel bouwland te Moergestel ..., een perceel bouwland te Moergestel, de vijf laatste percelen tezamen getaxeerd op 140 gulden en met 135 gulden pachtopbrengst derhalve t.w.v. 275 gulden, voorts nog hooiland te Moergestel t.w.v. 25 gulden, alles tezamen ook 900 gulden. Maria Anna erft percelen dennebosch (450,-), hooiland (20,-), bouwland (390,-) heide (40,-) in totaal eveneens 900 gulden.

De verdeling van de nalatenschap van Martinus' broer Johannes Arnoldus, die op 22 augustus 1833 in Batavia overleden was, (een vijfde gedeelte in de verkoop van ettelijke percelen masthout, eikhout, heide, hooiland, weiland, bouwland, een huis met erf, een tuin ... ter waarde van in totaal 3515 gulden) heeft trouwens heel wat voeten in aarde. De memorie van successie (30-03-1839) wordt te laat ingediend, waardoor behalve de 4% successierecht over fl. 703 zijnde 28,12 nog 10% daarover = 2,81 extra moet worden betaald plus 38 opcenten = 11,71 in totaal derhalve fl. 42,64. Er komt nog een deurwaardersexploit d.d. 3-06-1839 aan te pas waarin de broers en zussen gesommeerd worden dit bedrag te betalen; waarna op 17 resp. 18 juni Antonius Jacobus, Martinus Josephus en Antonia Maria voor de ontvanger der successierechten te Tilburg en Maria Anna voor de kantonrechter te Oudenbosch de eed op de memorie van aangifte der nalatenschap van hun broer afleggen.

Het door Martinus' zus Maria Antonia op 13-09-1838 ("acte gepasseerd voor den notaris Beckers" niet gevonden) voor fl. 400,- verkochte huis wordt op 7-05-1840 door de toenmalige eigenaar Josephus Petrus van den Heuvel, meester timmerman, weer verkocht aan Jan Baptist Smulders, wever, ...: "Een huis, thans in twee woningen bestaande, met hof en erf ... bij het kadaster bekend onder sectie K nummers 385, 386 en 873, doch van laatstgenoemde slegts een gedeelte uitmakende, en wel nummer 385, als huis en erf groot een roede vijf en zestig ellen, 386, als tuin, groot een roede negen en vijftig ellen, en ongeveer eene roede en vijf en tachtig ellen, van nummer 873, in het geheel groot zes roeden drie en zestig ellen zoo als is afgebakend ...". Timmerman van den Heuvel kwamen we al eerder tegen, namelijk in 1831, toen hij een hoekje hof kocht van de familie Vos. Kennelijk heeft hij enkele jaren later het huis van Maria Antonia erbij gekocht.

Op 24-08-1842 koopt Martinus Josephus Vos, tapper en bakker, een huis op de Heuvel nr. 338 met tuin nr. 339 op een veiling van onroerende goederen te zijnen huize. In dat huis woont (volgens BR 1849) de familie Ketelaar.

In 1840 (volkstelling) worden op no. 1104 genoteerd Martinus Josephus, bakker, en Anna met dochtertje Petronella en tante Petronella Goossens (geb. 2-1-1779, tante van Anna uit Valkenswaard); de in 1839 geboren zoon Willem staat hier niet vermeld (?)

BR 1849-1859: behalve tante P. Goossens woont nu ook Johanna van de Wiel uit Tongelre, dienstmeid, bij het inmiddels 7 kinderen tellende gezin in huis.

BR 1860-1870: Martinus, bakker, en zijn vrouw Anna wonen met zes kinderen (zoon Willem is op 12 april 1861 naar Drunen vertrokken) en tante Petronella Goossens in het inmiddels K 257 nk genummerde huis.

In het Tilburgse adressenboek van 1865 staat M.J. Vos driemaal vermeld, als bakker, als graanhandelaar en als koffijhuishouder (de Valk); Goirke 354.

In zijn koffiehuis kost een kruik bier dan 12 cent, een glaasje jenever 5 cent...; zie advertentie in de Tilburgsche Courant van 15-5-1869:

Uit krantenadvertenties uit 1869 en volgende jaren blijkt dat ten koffiehuize van M.J. Vos op het Goirke veilingen en verkopingen plaats vinden van onroerend goed.
Martinus, inmiddels de 60 gepasseerd, begint nu ook zijn eigen spullen en percelen bouwland ("geschikt voor bouwplaatsen") te verkopen.

Op 19-3-1870 meldt de Tilburgse Courant dat herbergier M.J. Vos geregeld de Nieuwe Rotterdamsche Courant ontvangt. (N.B. Een goed katholiek leest geen liberale dagbladen!)
26-3-1870 Herbergier M.J. Vos ontvangt nog steeds de gewraakte liberale courant...

Op 23-3-1872 verkoopt M.J. Vos, bakker wonende te Tilburg (notariële akte no.96 voor notaris J.A. Daamen te Tilburg verleden) aan Woutherus Dirks, wever wonende mede te Tilburg, ... ongeveer acht aren drie en dertig centiaren van een perceel bouwland aan het Goirke te Tilburg, kadastraal bekend in Sectie K nummer 2253 voor het geheel groot een hectaar achttien aren zeventig centiaren zijnde oostelijk afgebakend gedeelte van evengemeld nummer. De koper is verplicht jaarlijks aan het Geefhuis te 's Hertogenbosch te betalen de som van een gulden en vijf en twintig cent in gedeeltelijke voldoening van de op evengemeld nummer 2253 gevestigde zoogenaamde graanpacht ... Voorts voor en om de som van drie honderd gulden, ... dat deze zou moeten worden betaald in drie jaarlijksche termijnen met bijbetaling van renten ad vijf procent ...

Brief d.d. 8-7-1872 van de Tilburgse broodbakkers (voorop M.J. Vos) aan het gemeentebestuur van Tilburg met verzoek de gemeentelijke broodzetting, waarbij het gewicht en de prijs van brood werden geregeld, te willen behouden.

Advertentie in Tilburgse Courant 26-10-1873:

4-8-1875 (uit de huwelijksakte Wilhelmus Josephus Vos x Helena van der Pluijm) ... “zoon van de echtelieden Martinus Josephus Vos, koopman en Anna Elisabeth Verheijden, zonder beroep, beide wonende te Tilburg"

Wat zo'n koopman zoal nog - hier samen met zijn schoonzoon Cornelis van den Abeelen - voor zaken doet? De graanhandelaar zal zijn waar willen vervoeren.
Advertentie Tilburgsche Courant 6-2-1876:

In de nu volgende jaren verkoopt Martinus de inboedel van zijn herberg ("herberggerieven") en ettelijke percelen.
Advertenties Tilburgsche Courant 22-10-1876 en 15-3-1877

Zo verkoopt hij in juli 1877 53 aren grond aan de Pastorijklamp aan het RK Kerkbestuur van Parochie het Goirke, ter vergroting van het kerkhof, voor de koopsom van zestienhonderd gulden. (De in 1817 als kapelaan naar 't Goirke gekomen Wilhelmus van de Ven is er 60 jaar later, sinds 1826 pastoor, nog steeds. Hij zou in 1882 sterven.)
Zie middenonder op de kadasterkaart uit 1832 hiernaast.

Ter vergelijking: op de kaart van 1883 is de schuurkerk weg en staat, iets zuidelijker, (de eerste versie van) de huidige kerk. Op het perceel 386/387 is van alles gebouwd. Huisnr. 1104 perceel 386 is 921, 387 is 942 e.a. Ook op perceel 397 zijn huizen gebouwd, aan de Houtstraat en langs het Slakkepadje.

BR 1870-1880: Martinus Josephus, bakker, woont met vrouw Anna, dochter Francisca, zoon Martinus Jacobus, fabrikant, en een zekere Josephine Philipine Michels, geb. 15-2-1825 in Brussel, op H 71 K. Oudste dochter Petronella Antonia is op 11 april 1876 overleden. Maria is op 26 maart 1873 naar Steenbergen vertrokken, bij de kinderen Bonhuijzen. Martinus Jacobus was in juli 1874 naar Verviers in België vertrokken maar in februari 1877 weer teruggekeerd. Arnolda Maria was al in juli 1870 naar Gent vertrokken.
Naast hen, op H 70 K, wonen de kinderen van zijn in 1862 overleden broer Antonie en diens in 1878 overleden weduwe Anna Maria Schellekens: Adrianus Corn., wever, Mathias, wever, en Hubertus. Antonia Petronella was (samen met haar nichtje Maria) op 26 maart 1873 naar mevrouw Bonhuijzen in Steenbergen vertrokken. Het ouderlijk huis wordt door de kinderen in mei 1878 verkocht.
Advertentie Tilburgsche Courant april 1878

BR 1880-1890: bij de volkstelling 1879/1880 wonen de weduwe Anna Elisabeth en haar kinderen Francisca Ludwina (winkelierster), Martinus Jacobus (broodbakker) en Arnolda Maria (winkelierster) wijk H 135 K. Dochter Maria is op 15-9-1880 naar Apeldoorn vertrokken.

Uit de Memorie van aangifte der nalatenschap van Martinus Josephus Vos, overleden te Tilburg den zeventiende July 1800 negenenzeventig blijkt dat de activa van zijn nalatenschap (kadastrale perceelen sectie K nummers 942, 921, 2254, 2255, 2663 geschat op fl. 5150,00 en roerende goederen waaronder een koe, bakkersgereedschap, inboedel en kleren, verder in te vorderen gelden) fl. 6167,36 bedroegen. De passiva, waaronder begrafeniskosten, kerkelijke diensten, geleende gelden o.a. van zijn dochter F.L. Vos, rekeningen over 1879 enz. beliepen in totaal fl. 1840,50.

De boedelscheiding zal pas in 1891, ongeveer een half jaar voor het overlijden van zijn weduwe Anna Elisabeth, plaats vinden; zie de volgende documenten.
Volmacht gedateerd 16-06-1891 waarin Martinus Jacobus door zijn moeder, broers en zussen gemachtigd wordt om over te gaan tot de verkoop van de onroerende goederen uit de huwelijksgemeenschap van Anna en Martinus en de nalatenschap van de laatste.
Proces-verbaal van de openbare provisionele verkooping van onroerende goederen door notaris Martens t.v.v. de kinderen van Martinus en Anna op 7-07-1891 ten koffiehuize van C. Bertens op het Goirke.

Advertentie Tilburgsche Courant 9-7-1891:

De finale verkoping van het eerder omschreven vastgoed vindt plaats op 14-07-1891 ten koffiehuize van F. Daniels op het Goirke door notaris Martens t.v.v. en in tegenwoordigheid van Martinus Jacobus en zijn zwager Cornelis van Abeelen: eerst verhogingen (m.n. koop 4 (= koop 1 t/m 3) te weten de twee woonhuizen en bouwplaats tezamen uitmakend K 942 en 921, werd door Abeelen en Schonings een aantal malen met twee of meer slagen verhoogd) waarna toewijzing van koop 4 voor de som van 7000 gulden aan Francisca Ludwina Vos, koopen 7 (= koop 5 + 6) en 10 (= koop 8 + 9) zijnde twee woningen resp. twee bouwterreinen tezamen K 2254, 2255 en deel van 2663 voor de som van 2505 gulden aan Arnolda Maria Vos, koop 11 zijnde wei- en bouwland op K 2663 voor de som van 1600 gulden aan Martinus Jacobus Vos. (akte 142, 1891)

Martinus Jacobus Vos en Cornelis van Abeelen gaan op 17-07-1891 nogmaals naar notaris Martens voor het opmaken van de notariële akte van boedelscheiding. (Akte 147, daarin genoemd: het testament van Martinus Josephus verleden voor notaris Daamen te Tilburg op 28-03-1879, waarin gemaakt aan zijn kinderen Martinus Jacobus, Maria, Francisca Ludwina en Arnolda Maria Vos het beschikbare deel zijner nalatenschap en nagelaten tot erfgenamen bij versterf behalve de vier al genoemde ook de twee overige kinderen Wilhelmus Josephus en Henrica Maria Vos.)

Martinus' weduwe Anna Verheijen sterft op 9-1-1892. Ze was blijkens de geraadpleegde bevolkingsregisters 1849-1859, 1860-1870, 1870-1880 en 1880-1890 zonder beroep geweest.

Latere generaties Vos kunnen via deze link worden gevolgd.

Voor een samenvatting zie Korte geschiedenis van de familie Vos van 1640 tot heden

---

Bronnen

RAT (BeeldOnline, register Tilburgsche Courant, notarieel archief, DTB-boeken en andere registers), BHIC (Memories van successie), RHCE (Valkenswaard)
met name

• 11 Doopboek 1775-1810 (RK) pagina 158 TB_DTB_11_159
• Burgerlijke Stand Huwelijk Valkenswaard RANB 8161 akte 3
• Overlijdensregister TLB_O_1879
• Overlijdensregister TLB_O_1892
• Geboorteregisters TB_G_1837, 1839, 1840, 1842, 1843, 1845, 1846, 1848, 1850
• Bevolkingsregisters 1849-1859, 1860-1870, 1870-1880, 1880-1890

R.H. Vos, Geschiedenis van het gewone leven en lotgevallen van de familie Vos, Berkel-Enschot 1996 (6 delen)

Hier enkele relevante pagina's van de geraadpleegde Archiefstukken ter inzage.

---

Auteurs

Eerste opzet door Hans Gommers, aangevuld door Fieke Vos en Ton van Reeken op basis van onderzoeksresultaten en op schrift gestelde familiegeschiedenissen door Regien Vos.