Taalkwestie

Verengelsing

In 2010 besluit het College van Bestuur van de Universiteit van Tilburg om zichzelf Executive Board te noemen en wordt ook de naam van de instelling Engelstalig: Tilburg University (zie ook: naamgeving). Vanaf dit moment is er discussie over de voertaal, en is er sprake van een taalpolitiek. Die kwam lang neer op het volgende: over onderzoek rapporteer je bij grote voorkeur in het Engels, voor al het overige geldt het adagium ‘Nederlands, tenzij …’. Nu internationalisering een onvermijdelijk fenomeen is geworden, wil ook Tilburg University internationale studenten en onderzoekers verleiden tot een meerjarig verblijf in de stad. Een voorwaarde daarvoor is dat de universiteit veder verengelst, niet alleen wat onderzoek betreft.

De nieuwe taalpolitiek, die in het lustrumjaar van kracht wordt, luidt: de voertaal is in beginsel Engels, tenzij … . Dat betekent dat niet alleen de masteropleidingen, maar bij voorkeur ook de bacheloropleidingen in beginsel in het Engels worden verzorgd. Het betekent ook dat de bestuurlijke voertaal Engels wordt: in bestuurlijke documenten zal het Engels worden gehanteerd.

Engelstalig onderwijs

Anno 2017 worden er 71 bachelor- en masterprogramma’s aangeboden op Tilburg University, waarvan 41 Engelstalig (58%). In Nederland is ruim tweederde van de circa 1.800 masteropleidingen exclusief Engelstalig. Uit een inventarisatie (2017) van StudyPortals blijkt dat Nederlandse universiteiten en hbo’s 1.212 masterstudies in het Engels aanbieden, het meeste van alle niet-Engelssprekende landen. Duitsland telt er 906, Zweden 801 en Frankrijk 671. Nederland scoort ook hoger dan Ierland (899).

Weerstand

Officieel is er weinig weerstand. Niemand komt er graag voor uit dat zijn Engels niet geheel ‘impeccable’ is, ook al is de taaltoets Engels gehaald. Maar toch is dat niet het belangrijkste, blijkens een rapport van de KNAW in 2017. Die stelt dat universiteiten ook aandacht moeten geven aan de Nederlandse taal, als een goede beheersing daarvan noodzakelijk is op de arbeidsmarkt. Opleidingen zouden ook moeten kijken naar tussenvormen, vindt de KNAW: bijvoorbeeld een Nederlandstalige opleiding met een aantal vakken in het Engels.

Humor

En áls er onderwijs wordt gegeven in het Engels, moeten docenten – zo stelt de KNAW - ook over didactische vaardigheden in die taal beschikken. Humor en op improvisatievermogen zijn bijvoorbeeld lastiger in een tweede taal. En werpt verengelsing niet een extra barrière op voor kinderen uit bepaalde sociale milieus? En moeten we bij inburgering mensen met studieuze ambities niet verplichten Engels te leren in plaats van Nederlands? Meer onderzoek is nodig, zo stelt de KNAW in het advies aan de minister.

Engels, het nieuwe Latijn

Mogelijk zijn het ‘growing pains’ en zal het Engels de onomstreden voertaal van de universitaire wereld worden, zoals eens het Latijn dat ooit was. Tilburg University is er in elk geval vroeg bij, waardoor het zo maar eens zou kunnen dat deze encyclopedie- die wel een korte summary bevat – tot een van de laatste Nederlandstalige publicaties behoort. So be it.