Taal lidwoord

In het dialect leren we de eerste jaren van ons leven impliciet zonder theoretische toelichting haarfijn het onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke zelfstandige naamwoorden, in die zin dat we het lidwoord daarop aanpassen. Je kunt aan het lidwoord horen of het zelfstandige naamwoord mannelijk of vrouwelijk is.

Beginsel

Den boer en de boerin

‘nnen boer en ‘n boerin

't varken, den beer en de zeug ‘t paard, den hengst en de merrie

‘n paard, ‘nnen hengst en ‘n merrie

‘nne step en ‘n fiets

‘nne rok en ‘n broek

Een rok is dus mannelijk en een broek is vrouwelijk!

En ook een beha is mannelijk. Uit Van Dale: be·ha (de; m; meervoud: beha's; verkleinwoord: behaatje). Het is dus in het dialect 'nne beha.

Ook in geval van eigennamen

Het is den Brand, den Biezenmortel en den Unent

Maar niet consequent en de logica daarvan ontbreekt

Den aop, den ezel, den os, den uil (den als mannelijke zelfstandige naamwoorden beginnen met een klinker)

Den haon, den haos (den ook bij beginletter h)

Den boer, den dokter (den bij beginletters b en d)

‘nnen aop, ‘nnen ezel, ‘nnen os, ‘nnen uil

‘nnen haon, ‘nnen haos

‘nnen boer, ‘nnen dokter

Maar…

De stier, de kat, de kaoter, de veger

‘nne stier, ‘n kat, ‘nne kaoter, ‘nne veger

Stier, kater en veger zijn mannelijke zelfstandige naamwoorden. Dat is wel te horen aan 'nne, maar niet aan het te verwachten den. Dat is wellicht afhankelijk van de beginletter van het zelfstandig naamwoord.

Spelregel geldt ook bij gebruik bijvoeglijk naamwoord

Den aop

Den olijken aop

Den brutalen aop

De stommen aop

‘nnen aop

‘nnen olijken aop

‘nnen brutalen aop

‘nne stommen aop