Josephus (Sjef) Maria Andreas Cornelius van Dongen (Haarlem 1906 - Vlissingen 1973) kwam in 1912 in Tilburg wonen, waar hij op de HBS zat. Zijn vader werd in 1922 boekhouder bij de in Rotterdam gevestigde Nederlandsche Spitsbergen Compagnie (Nespico) en vertrok weldra naar Spitsbergen. Zijn gezin volgde hem in 1923. Vader Frans werd boekhouder bij de Nespico in Barentsburg. Sjef ging bij het bedrijf werken als kantoorbediende. Hij raakte in 1928 betrokken bij de reddingspogingen van de bemanning van het op Spitsbergen verongelukte luchtschip de Italia van generaal Umberto Nobile, die vanuit Italië een poging ondernam om de Noordpool te bereiken. Deze door Mussolini en paus Pius XI gesteunde propagandavlucht en de daarop volgende spectaculaire internationaal georganiseerde reddingspoging, hield de hele wereldpers wekenlang bezig. Van Dongen voerde met de Italiaanse kapitein Sora met een hondenslee een heroïsche strijd in het onherbergzame Spitsbergen, in een poging de onfortuinlijke bemanning te bereiken. Uiteindelijk moesten ook zij van het ijs gered worden. De bekende poolreiziger Amundsen, die eveneens aan de zoektocht deelnam, verdween in de ijszee. In 1928 keerde Van Dongen naar Nederland terug, waar hij als een held werd ontvangen. Omstreeks 1929 publiceerde hij over zijn avonturen op Spitsbergen het boek Vijf jaar in sneeuw en ijs: Mijn leven in het Noordpoolgebied, dat daarna als jeugdboek door hem werd bewerkt. Van Dongen was waarnemend burgemeester van Oostburg en waarnemend burgemeester van Aardenburg (1945), burgemeester van Aardenburg (1946-1962), KVP-lid van Provinciale Staten van Zeeland (vanaf 1948), lid van Gedeputeerde Staten (1962-1970) en lid van de Tweede Kamer (1956-1966).
Publicaties
- Sjef van Dongen, Vijf jaar in ijs en sneeuw. Mijn leven in het Noordpoolgebied (1929)
- Sjef van Dongen, Een Hollandsche jongen in het hooge noorden
Bronnen en literatuur
- Dijk, Michelle van, Sjef van Dongen: Nederlandse poolheld. Een reconstructie op basis van brieven en dagboeken (2015)
- Kluyver, Adwin de, Terug uit de witte hel. Hoe poolreiziger Sjef van Dongen een nationale held werd (Amsterdam 2015)
- Peeters, Ronald, 'Tilburger Sjef van Dongen (1906-1973) in de witte hel van Spitsbergen. Spectaculaire redding na vergaan van het luchtschip de 'Italia' in 1928', in: Tilburg. Tijdschrift voor geschiedenis, monumenten en cultuur jaargang 18, nr. 1, p. 22-27
Het Geheugen van Tilburg
