Schraven-Eijsbouts
De oorsprong van de veevoederfabriek Schraven-Eijsbouts is gelegen in een molen aan de Broekhovenseweg en een huwelijk. Op 26 juni 1900 trouwde Henri Schraven (1876-1945) met Maria Eijsbouts (1873 -1954, een telg uit het beroemde klokkengietersgeslacht.De molen kwam in dezelfde maand in hun bezit en daarmee werd het bedrijf gestart. Henri Schraven werd geboren in het Limburgse Meerlo en zijn vrouw Maria in Asten. Het echtpaar kreeg negen dochters: Toos (1901), Truus (1902), Annie (1903), Thea (1904), Ine (1906), Adri (1908), Tilly (1909), Riet (1911) en Jet (1913). De langverwachte (mannelijke) stamhouders kwamen in 1915 en 1920 ter wereld: Mathieu (1915-1996) en Johan (1920-1994). Het molenaarsbedrijf, dat aanvankelijk gespecialiseerd was in het verwerken van graan tot meel, werd gaandeweg steeds verder uitgebreid, onder meer als groothandel voor boerencoöperaties. Ook had het echtpaar tot circa 1915 een bescheiden herberg in het molenaarshuis en daarnaast een speeltuin (speeltuinen).
Naast het malen van graan legde Henri Schraven zich steeds meer toe op het leveren van veevoeder. In maart 1923 werd opdracht gegeven tot de bouw van een magazijn aan de Piushaven. Op 10 mei 1924 werd de eerste steen gelegd. Het pand op de Broekhovenseweg nummer 195 werd in 1923 als kantoor ingericht en op 2 november 1923 in gebruik genomen. In 1930 werd een scheepselevator aan het magazijn gebouwd. Eind 1932 werd gestart met de bouw van een graanmaalderij met silo's en een veevoederfabriek aan de Piushaven. Begin 1934 verhuisde ook het kantoor van de Broekhovenseweg naar de Piushaven en de molenkap met wieken verdween uit het stadsgezicht rond 1937/1938.
Uiteindelijk is de molen in juni 1985 gesloopt. In de tijd dat de molen met de aanbouw leeg stond, vanaf 1982, werd die langdurig gekraakt. De oudste zoon Mathieu Schraven heeft tevergeefs geprobeerd de molen te behouden. De meerderheid van de Tilburgse gemeenteraad stemde in met de sloop (21 tegen 18).
Veevoederfabriek SE
In 1923 werd een nieuw magazijn gebouwd aan de Piushaven. Henri Schraven had hiervoor een groot terrein gekocht, waarop tien jaar later de moderne fabriek werd gebouwd. De Tarwewet 1931 dwong de firma te kiezen voor de veevoederij. De zoons Mathieu en Johan werden in december 1940 firmanten. De handel kwam tijdens de Tweede Wereldoorlog grotendeels stil te liggen. Vanaf 1954 beheerde het bedrijf een proefboerderij in Heikant: Anca. De Venbergse molen in Valkenswaard was ook een tijd in het bezit van Schraven-Eijsbouts N.V. Van augustus 1942 tot maart 1955 was Schraven-Eijsbouts een commanditaire vennootschap, vanaf die tijd en naamloze vennootschap. Mede door het inkoopbeleid van de Nederlands Christelijke Boerenbond (NCB) verminderde de klantenkring van SE. Schaalvergroting was het gevolg. In 1957 kwamen de aandelen van de in 1955 opgerichte N.V. in handen van Van Stolk’s Koninklijke Commissiehandel N.V. te Rotterdam. Elf jaar later, in maart 1966 volgde een fusie met de Koninklijke Mengvoerderindustrie Meulemans N.V. te Ravenstein. Deze fusie luidde het einde in van de Veevoederfabrieken Schraven-Eijsbouts N.V. te Tilburg. De productie en de verkoop van mengvoeders onder eigen merk kwam in handen van de firma Meulemans. Op 7 februari 1969 werd de Schraven-Eijsbouts N.V. formeel opgeheven.
Archief
In 2016 is het archief van het bedrijf door Marja Leyten-Schraven geschonken aan het Regionaal Archief Tilburg.