Rijswijk van, Henricus Paulus Joannes

Henricus Paulus van Rijswijk
Pauwke van Rijswijk
Volledige namen	Henricus Paulus
Geboortedatum	27-04-1907
Geboorteplaats	Hilvarenbeek
Adres	Nieuwe Rielseweg 17
Woonplaats	Goirle
Burgerlijke staat	Gehuwd
Naam echtgeno(o)t(e)	Anna Maria van Eijken
Beroep	Molenaar
Overlijdensdatum	22-03-1945
Plaats van overlijden	Goirle
Bijzonderheden	Landmijn

BEVRIJD VAN DE VERGETELHEID

Hoewel het meer dan 75 jaar geleden is dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog en de oorlog daarna tot ca. 1950, blijft het belangrijk al deze Goirlese slachtoffers van die tijd te herdenken.

Hiermee worden o.a. bedoeld: slachtoffers van beschietingen, zij die in concentratiekampen terecht kwamen, gedwongen tewerkgestelden, en Goirlese militairen.

Al deze burger- en militaire slachtoffers van Goirle zijn personen die in Goirle geboren zijn of ten tijde van de oorlog in Goirle woonachtig waren en/of door oorlogshandelingen hier of elders om het leven kwamen.

Goirlese burger- en militaire slachtoffers van deze oorlog zijn opgenomen in deze Wiki Midden-Brabant en we streven er naar van ieder van hen een foto en levensbeschrijving op te nemen.

We willen door hier hun verhaal te vertellen, deze slachtoffers eren en de herinnering aan hen levend houden.

Henricus Paulus van Rijswijk (Geb. 27-04-1907 – overl. 22-03-1945), molenaar, zoon van Petrus van Rijswijk (1878-1944) en van Petronella van Poppel (1876-1958).

Achtergrond

Henricus Paulus van Rijswijk, Paul of Pauwke zoals hij in de wandelgangen heette, was op 27 april 1907 in Hilvarenbeek geboren als zoon van het Beekse echtpaar, de molenaar Peter van Rijswijk en de Petronella van Poppel. Pauwke ging in de leer bij molenaar Roosen in Moergestel en bij zijn vader in Hilvarenbeek waar hij al liet zien meer zakenman dan zijn vader te zijn. Hij liet bijvoorbeeld boeren niet wachten op hun gemalen producten omdat er ergens een bijenzwerm neergestreken was.

Zelfstandig molenaar

In 1936 kocht hij de Goirlese molen van Leonard Kouwenberg waar hij echter weinig plezier aan zou beleven. Op oudjaarsavond van 1936 namelijk, vatte de kap van de molen om onverklaarbare redenen vlam en brandde de molen aan de binnenzijde tot de grond toe af, alleen de romp bleef staan. Een slecht begin voor een molenaar maar Pauwke bleef niet bij de pakken neerzitten: al in maart 1937 werd het plan tot wederopbouw voortvarend opgestart. Tevoren was hij op 4 januari 1937 inmiddels ook getrouwd met de Hilvarenbeekse 25-jarige Anna Maria van Eijken, dochter van Josephus van Eijken en Clasina de Bruijn. Met haar kreeg hij 2 jongens en 2 meisjes waarvan Piet, de oudste, nog in de Kloosterstraat geboren was en Sjef de tweede al in het molenaarshuis aan de Nieuwe Rielseweg. Dat huis had hij in 1938 betrokken toen Leonard Kouwenberg, de vorige molenaar, na het overlijden van zijn vrouw bij zijn dochter in ging wonen.

Zware tijden

Na de wederopbouw van de molen kreeg hij al snel te maken met de regelgeving ten tijde van de oorlog: de molenaar was bevoegd voor de opslag van granen en de fabricage van mengvoeders. En natuurlijk het malen van granen wat veel werk opleverde op de dagen dat er gemalen mocht worden. Ook haalde hij op de tussenliggende dagen hout uit de bossen tegen de grens, dat door bakkers of anderen gekocht was. Deze tochten om hout te halen leidden echter ook het einde van het leven van Pauwke in: na de bevrijding lag het achterland nog vol landmijnen die slechts deels geruimd waren. Op 22 maart 1945 ging hij met zijn zoon Piet en zijn knecht Jo de Wilde naar het bos bij Nieuwkerk om hout te halen. De bedoeling was om twee keer te rijden maar omdat er die middag twee varkens geslacht zouden worden (legaal en illegaal) was er meer haast bij en gingen ze met twee wagens tegelijk. Ze dachten veilig op huis aan te kunnen gaan. Bij deze terugtocht reed Van Rijswijk met paard en wagen op een mijn die hem het leven kostte. Zijn vrouw Anna Maria was tijdens dit ongeval ook in verwachting, welk kind na de oorlog geboren werd. Ze hertrouwde later met muldersknecht Jo de Wilde, de knecht van haar overleden man. Met hem kreeg ze nog 2 meisjes en 2 jongens en smolt alles, ondanks het grote verlies, samen tot een harmonieus gezin.

Gebeurtenis

• Fatale incidenten Goirle, na de bevrijding.

Bronnen

• Regionaal Archief Tilburg: Bevolkingsregisters Goirle en Hilvarenbeek.
• Molenboek Goirle
• Informatie van Mevr. N. de Brouwer-van Rijswijk.
• Brand in de molen

Literatuur

• Ben Loonen (eindred.), Goirle 1940-1945, een grensdorp bedreigd, bezet en bevrijd, Goirle 1994.
• Stichting Akkermolens Goirle: Molens in Goirle en Riel, Goirle 2001.