Pietje Paas en Hannes den Haomer over èèrm en rèèk
Pietje Witte gij waor de Vier Èùterste waare in Unent?
Hannes Ja, op de Schorstraot schèùn teegenover de Stêene Poort. Daor stonne vruuger vier höskes onder één kap die zôo genoemd werre…. Hoe zun ze toch op zonne naom gekoome zen?
Pietje Dieje naom heej meej de Kerk te maoke. De vier èùterste van de miens zen; den doôd, ut ordil, den hemel en de hel. Dè zegt de miense tegesworrig ammal niks mir.
Hannes Dus as ik ut goed bergrèèp wonde in die hóskes miense die dinne denke on die vier èùterste?
Pietje Ja, nost ut getal vier zal dur allicht wel meer reeje vur dieje naom gewist zen mar die ken ik nie.
Hannes En witte gij de weg nor Wolluk?
Pietje Jè, netuurluk.
Hannes Dan zulde toch veul kalk nôodig hebbe!
Pietje Daor hield onze grotvadder men ok al meej vur de gek. Mar waor is ut Boereverdriet?
Hannes Dés bij dun Spitsen Hoek opt end van de Slimstraot, nie de Zwarte Grèùs in mar meej de weg meej en dan un endje verder links vur de Kèùl. Tis vurbij waor vruuger de klompemaokers Jo en Sjef Brem zaate…. Boereverdriet dès ok unne vrimde naom, waor zu die vandon kôome?
Pietje Dur wordt gezee dè dè ’t Boereverdriet hiet omdètter op unne goeie boerenekker, érbèèrshöskes gezet zen mar dè zal wel klets zen want dieje naom schent al hêel lang te bestaon.…. Gij wit toch wel vort veul van Unent.
Hannes Och alles is unne weet behalve vlooje vange dès un vluggighèd.
Pietje Mar witte gè ok waor dun Auwe Meule is?
Hannes Dès bij de rotonde in de Kreitemeulestraot, vur degge bij de Krèètehei bent.
Pietje Jè, daor heej tot 1857 dun auwe Kreitemeule gestaon en toen is ie verplotst nor ut törp. Zon auw naome blèève toch lang bewaord.
Hannes Wie wè bewaort die heej wè en zo ist ok meej naome.
Pietje Dès mar wè schôon asge van Unent houwt zoast vruuger waar. Mar menne naom zulle ze laoter gauw vergeete zen.
Hannes Wie wit, gè bent ok vort un bietje bekend; misschient vernoeme ze nor jou wel un pedje; dè wordt dan ut Pietje Paas pedje.
Pietje Dan zuk net zo lief op un benkske koome zôas zuster Wender en de Ster, mar dan hek wel gère desse wochte tot dèk dôod ben.
Hannes Èègeluk hedde gij al un standbild want gij lekt op êen van die kletsende vrouwkes vur ut Raodhèùs.
Pietje Och gij….en die twee aander dè zen dan zeeker Miet en Bertha van onze ome Bart.
Hannes Precies, zôo ’s zondags nao de leste mis. Nauw iets aanders daor vurbij den Auwe Meule dur ut Haoresbaontje nor dun oove daor hadde vruuger toch de Zèstien.
Pietje Ja, dè waare klèèn höskes en daorin wonde èrbèèrs van de stinfebriek. Op dun oove werkte vruuger veul bèùtendurpse. Zôo kwaam er vur den oorlog elke daag un pertij mansvolk op de fiets öt de kaante van Waspik. Dé was un apart slag volk meej un vur ons vremd toltje…. Ze zinne det zwaor werk was daor op dun oove mar dè viel volgens men wel meej.
Hannes Ge zut elken dag meej un schuup in dieje zwaore lêem moete spaoje en dè van licht toe donker vur un por cente, dè zu oew kuntje vaore.
Pietje Asse won werke verdiende ze nog nie zô slèècht op dun oove want ze stonne op tarief. De bekkers leeverde daor gère; dur was geld en ze han grôote hushouwes. Dur waare in Unent aanders genog ermoeizaaiers en die wonde mistal in straotjes aachteraaf in hêel klèèn erbèèrshöskes.
Hannes Wie rèèk is kan hèùze bouwe mar wie èrrem is moet de stêene sjouwe.
Pietje Erremoei is gin schaand allêen ongemak. Ge moet gewôon laage in de brêedte as ge ut in de lengte nie het. Mar ik zeg oe Jan meej de pet komt nôot tot unnen hoed.
Hannes Gè denkt nog net as vruuger in range en staande. Toen wast zôo: de miense die van dun èèrme moesse lèève stonne onderaon, dan de febrieksèrbèèrs ent oovevolk en dan un endje hogger de boere en de middestand. As hogste ut vurnaom meej himal boovenaon, bekant in den hemel, de pestoor.
Pietje Toen was ieder zunne staand wel dèùdeluk, mar gij schèèrt nauw wel gemakkeluk alles over êene kam. Zôo waaren er goed oppaasende èrrem miense en rèèke die nergus vur deugde.
Hannes Óf nergus um gaave want vette vèrrekes liggen er nie wakker van dè maoger vèrrekes honger hebbe.
Pietje Bij boere wasser ok nogal verschil. Dur waaren er wel meej veul aonzien.
Hannes Ge beduult asse iemes in de femilie han die wijwaoter kon maoke?
Pietje Nèè dè nauw nie, al wast wel waor. Meej dè verschil beduulde ik detter van die huurboerkes waare die er bij moesse gon werke en dur waare ok vanouds vurnaom boere die alles on dur èège han.
Hannes Vur men zent ammal gewôon boere….. Wieste gè dè as unnen boer ut over unne kèùl heej dettie dan unnen hôop beduult?
Pietje Natuurluk weet ik dè, die hebbe zôo dur èège toltje, ze hebbenet over pinke, vèèrze, schotte ent zen ammal koej. Vur men is unne boer pas unne echte boer assie er grôot op goj dettie boer is.
Hannes Dieje trots hebbe veul boere teegesworrig niemer.
Pietje Dè zû toch nog gerust meuge want veul hebbener toch goed geboerd, ok in Unent.
Hannes Ze waare zèùnig die boere en ge kost nie zommar on dur geld koome, want as ge van unnen boer rèèk wordt dan wordet eerluk.
Pietje Dur waare vruuger verschillende rèèke femilies in Unent.
Hannes Jè en de rèèke hant wel vurt zegge.
Pietje Daor haj Unent ok meer aon want êen koej schet in êene keer nauw immal meer as zeuve musse in un hil jaor.
Hannes Ze kosse gerust geeve die rèèke want dur zitte bij hullie ok gin zakke op dur dodshemd.
Pietje Hoe rèèker hoe dichter de miense bij de kerk won woone. Wêelde moes gezien worre in Unent. Kik mar op ut kerkhof.
Hannes Dè klopt as un bus, mar onder de grôtste zerke hoeve nie de braafste miense te ligge.
Pietje Ut vurnaom paachte ok de vurste banke in de kerk.
Hannes Jè, vuraon in de kerk wast wèèrm en achteraon èèrm, mar ôot komt ut ammal goed want dur stoj geschreeve “de urste zulle de leste zen” en die van de urste kerkbanke zen nie ötgezonderd…. Ik ken van vruugerèùt èèrm hushouwes waorvan de kender ut toch gemokt hebbe.
Pietje Och wie vur unne stèùver geboore is, kan nôot un kwartje worre en zôo ist mar net.
Hannes Nauw brikt menne klomp, der is nog nôot zoveul verloore gegaon as ermmiense verstaand. Wie môogen er vruuger nauw durleere? Kender die nô de laagere school moesse gon werke, werre al gauw aachter in de klas gezet. Nauw ist gelukkig vort aanders, iederêen mag vort leere wettie wil en dietter meer moeite meej heej wordt vurröt geholpe.
Pietje Vruuger wast zôo: geld zocht geld en dè was nog nie zô verkeerd.
Hannes “Sort bij sort” dè zin den duuvel ok en toen stoptenie den advokaot en de mulder in êene zak…. Gij moest oew gedaachte us onpaasse on deze tèèd, mar daor bende te èègewèès veur.
Pietje Eègewèès is ok wèès mar gij wit ut wir beter. As we jou toch nie han en de vurdeur nie dan moesse we altèd aachterum.
Hannes Allejezus, heddet ôot zo zout gevreete? Bij jou moete de goej ut meej de kaoj besniete.
Pietje God schiep nauw immal de wèèreld meej èèrm en rèèk.
Hannes Wel ja en toen zaag ie “dat het goed was” mar och èèrm… ik denk dettie toen zunne bril nie op haj. Hij kan alles nor èège zin reegele wurrum zunner dan toch èèrm miense zèn?
Pietje Wurrum, wurrum? Umdè unne wurm ginne pier is umdurrum. Ut vraoge heej dun duuvel ötgevonde zin ons moeder altèd.
Hannes Bij ons thèùs zinne ze: “Van veul vraoge kregde unne krulstert”.
Pietje Van vrèdags vlêes eete krêegde ok al unne stert.
Hannes In ieders geval krêegde vruuger op moeilukke vraoge un antwoord waor ge niks meej kont.
Pietje Zukke moeilukke discussies voere dè zit bij jullie wel un bietje in de pèrmetaasie.
Hannes Wè betêekent dè nauw wèr? Is dè Unents?
Pietje Och dè witte toch wel: ik beduul, dè zit bij jullie in de femilie.
Hannes Nôot van geheurd, zo ken ik er ok wel un por: wè is “bij ons op de misse”?
Pietje In Unent zegge ze dan “bij ons op de plots”, “bij ons op den dam” of “bij ons op de werft”.
Hannes Jullie opoe hajut altèd over den hèùs en nie over den herd, mar die kwaam ok nie öt Unent.
Pietje Dès waor, ons opoe was un goej meens en zij hield van veugeltjes. Ze haj unne knôrrie en ok un wit torteldöfke in un koojke, teege de rimmetiek zisze en in den hof haj ze un nestkasje vur biediefkes. Ze was ok frêet op durren hof en ge moest altèd meej gon kèèke nor dur snoffelkes, knillusrôoze en krödnaogels en int vurjaor nor dur petunnekes en paosbloeme.
Hannes Ieder zunne meug, onze vadder hajut altèd over zun frèùtbôom in zunne bôgerd zoas zun ogstappel, sterappel en goldene liesjes. Hij haj ok pèère zoas Juutepèère en harde ronde Ysboute om te stoove.
Pietje Hattie ok kerse- en prèùmebôom?
Hannes Gin prèùme mar wel kriekskes en van die zoer merelle en zuute spônse kerse en ok perzieke. Hij zin altèd as ge perzieke wilt hebbe en houwe dan moete unne jonge bôom hebbe en unnen auwe.
Pietje Ge zit zô wè te wauwele, mar moette wij er nie efkes èùt?
Hannes We kunne wel efkes oplôope nor ut kerkhof, vendaog hek nog niemand geheurd of gezien.
Pietje Wès dè nauw, mèn hedde toch gezien, mar opt kerkhof ist iets aanders, want daor ligge de dôoi en liege de lèèvende…. Lot ok mar, ik goj niemer van hèùs, dè doen we mèrrege wel.
Hannes Ok goed, mèrrege komt er wir unne dag waor de mèùze nog nie on gefreete hebbe.