Metaalnijverheid

De opkomst van de Tilburgse metaalindustrie hing nauw samen met de mechanisering van de textielindustrie. Lokale smeden verrichtten reparaties aan de machines, en ijzer- en kopergieters maakten onderdelen. Het waren dikwijls eenmansbedrijfjes, of ze beschikten over slechts enkele personeelsleden. Enkele wisten zich in de loop der jaren te ontwikkelen tot grotere ondernemingen.

Een metaalbedrijf dat een speciale positie innam was onderdeel van D'n Atelier. Van een heel andere orde was het vervaardigen van stoomketels en stoommachines, dat veel vakmanschap vereiste. Pas na omstreeks 1870 werden in Tilburg zelf stoomketels gefabriceerd. Een aantal ondernemers was afkomstig uit België, waar de industrialisatie al verder was voortgeschreden.

In 1881 telde Tilburg een ijzergieterij, een kopergieterij, twee ketelmakers, 21 koper- en blikslagers, 49 smeden en kachelmakers en 10 rijtuig- en wagenmakers. Bekende bedrijven uit die tijd waren de firma Gebr. Mercx, opgericht in 1837, de firma Gebr. Unger, opgericht in 1869, de Tilburgsche Stoomketel- en Machinefabriek Gebrs. Deprez, en de ijzergieterij Wed. W. van der Schoot (Van der Schoot Destil).

Slechts enkele van de vele bedrijven konden zich tot op heden handhaven door tijdig de bakens te verzetten. Hiertoe behoren Bierens Machinefabrieken, P. van der Wegen & Zn en de ketelmakerij K. Hagoort & Zonen. Andere metaalbedrijven die door specialisatie konden blijven voortbestaan, zijn onder meer Bressers Metaal en Samas (N. van Blerk).

Een heel bijzondere tak van de Tilburgse metaalindustrie bestaat uit een aantal zeer gespecialiseerde stempel- en gereedschapmakerijen, zoals B & S Technology en IGS. Sommige van deze bedrijven zijn indertijd opgericht door gereedschap- en instrumentenmakers van de VOLT.