Lansdorp, Louis Albert

Loek Lansdorp
Volledige namen	Louis Albert Lansdorp
Geboortedatum	15-07-1921
Geboorteplaats	Semarang (Voormalig Ned. Indië)
Adres	Heuvel 24
Woonplaats	Tilburg
Burgerlijke staat	Ongehuwd
Beroep	Student M.T.S.
Overlijdensdatum	05-09-1944
Plaats van overlijden	Arnhem
Bijzonderheden	Gearresteerd na een mislukte bevrijdingsactie en kort daarna gefusilleerd.

Geef de oorlog een gezicht!

Kun jij ons helpen met het schrijven van het levensverhaal van deze persoon?

Hoewel het meer dan 75 jaar geleden is dat er een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog blijft het belangrijk de slachtoffers te herdenken. We willen door hun verhaal te vertellen de slachtoffers eren en de herinnering levend houden

Alle Tilburgse oorlogsslachtoffers zijn opgenomen in de Wiki Midden-Brabant en we streven er naar van ieder een levensbeschrijving en foto op te nemen.

Helaas hebben we van sommigen maar beperkte of soms helemaal geen informatie. We hebben jouw hulp nodig deze levensverhalen vast te leggen door ontbrekende informatie aan te vullen met verhalen of foto’s. We ontvangen je reactie graag via info@regionaalarchieftilburg.nl o.v.v. Wiki Oorlogsslachtoffers.

Lansdorp, Louis Albert, geboren in Semarang (voormalig Nederlands Indië) op 15-7-1921, ongehuwd, student aan de M.T.S., zoon van Albert Jacob Lansdorp (1898-1955) en Catharina Wilhelmina Johanna Maria Melis (1899-1982). Lansdorp wordt op 5-9-1944 gefusilleerd in Arnhem.

Achtergrond

Louis Albert (Loek) Lansdorp wordt in het voormalige Nederlands-Indië geboren op 15 juli 1921 in Semarang, een stad op Java. Hij is Rooms-Katholiek. Zijn vader, Albert Jacob Lansdorp, is in 1898 geboren in Bandung op Java. Hij is accountant en is in 1920 chef van de comptabiliteit (financiële boekhouding) van de firma Rouwenhorst Mulder en Compagnie, een handels- en exportfirma in specerijen, kapok en andere producten. Later is hij belastingconsulent met een eigen kantoor in Surabaya op Java. Albert Jacob Lansdorp trouwt in 1920 met Catharina Wilhelmina Johanna Maria Melis. Zij is geboren in Tilburg in 1899 en is daar overleden in 1982. De huwelijksvoltrekking is in Tilburg, maar de bruidegom zelf is er niet bij. Per bijzondere volmacht neemt Franciscus Melis, broer van de bruid, de plaats in van de bruidegom. Een van de getuigen bij het huwelijk is Henri Berssenbrugge, fotograaf en zwager van de bruid. Twee maanden na de huwelijksvoltrekking gaat Catharina Melis naar Semarang. Albert en Catharina krijgt twee kinderen: zoon Louis Albert (1921-1944) en dochter Sonja Mary (1922-1972) die allebei in Semarang zijn geboren. Het huwelijk houdt geen stand en wordt in 1931 in Batavia (Jakarta) ontbonden. In 1933, komend van Bandung, worden moeder Catharina en haar twee kinderen ingeschreven op het adres Heuvel 24 in Tilburg. Zoon Loek gaat in 1935 naar Vughtstraat 2 in Roosendaal. In het gebouw op dit adres zitten scholen en een pensionaat (kostschool) van het “Convict (woongemeenschap voor priesterstudenten) en Pensionaat Sainte Marie” van de Broeders van Saint Louis. In 1938 vertrekt Loek naar de Leidsevaart in Voorhout. Aan de Leidsevaart is de Bisschoppelijke Nijverheidsschool gevestigd, die samen met een internaat is opgericht door de Broederscongregatie Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten. Vanuit Voorhout gaat Loek in 1940 terug naar Heuvel 24 in Tilburg. In 1944 gaat hij naar Haaren, zijn laatste officiële woonplaats. In de tussentijd is Loek’s vader verdwenen uit het leven van zijn kinderen: op de akte van het huwelijk van zijn dochter in 1943 staat dat zijn bestaan en verblijfplaats onbekend zijn. Albert Jacob Lansdorp wordt tijdens de Tweede Wereldoorlog geïnterneerd in een Japans krijgsgevangenenkamp op Java, als reserve 1e luitenant verbindingen van de intendance (legerbevoorrading) van de Intendance IIIe Divisie Surabaya. Vader zal in 1955 overlijden in het Tjikini-ziekenhuis in Jakarta.

Portretfoto van Loek Lansdorp

Bron: Oorlogsgravenstichting

Verzet

Loek Lansdorp pleegt in de Tweede Wereldoorlog verzet onder de schuilnamen Carlos, Carlo Croix, Carlo van den Heuvel, Karel van den Heuvel, Paul van den Heuvel en Charles van den Heuvel. Hij begint zijn verzetswerk met de verspreiding van illegale lectuur en het verstrekken van valse persoonsbewijzen aan onderduikers in Tilburg. Liever doet hij echter mee aan gewapende acties, en via René Norenburg, die hij kent uit Tilburg, sluit hij zich in 1944 aan bij de RVV-verzetsgroep Deurne in de Peel. De groep staat onder leiding van Cor Noordermeer (1918) die wachtmeester is bij de marechaussee in Deurne. De groep valt onder de paraplu van de Raad Van Verzet (RVV) die kort voor de April-Meistakingen van 1943 is opgericht. De RVV is een landelijke koepelorganisatie van verzetsgroepen. Samen met andere verzetsorganisaties wordt de RVV in september 1944 ondergebracht bij de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS) die onder bevel staan van Prins Bernhard. Cor Noordermeer wordt in mei 1944 op station Utrecht gearresteerd. Hij gaat naar het Oranjehotel in Scheveningen en van daaruit naar Konzentrationslager Herzogenbusch (Kamp Vught). Bij Kamp Vught wordt hij op 11 augustus 1944 gefusilleerd.

St. Antoniushoeve, De Zwarte Plak, 1945

Bron: Wikimedia

De RVV-verzetsgroep Deurne gebruikt als thuisbasis de Antoniushoeve, de boerderij van de familie Poels in de buurtschap “de Zwarte Plak” in America (Limburg). De buurtschap is tijdens de oorlog een opvangcentrum voor geallieerde vliegeniers die boven de Peel zijn neergehaald en voor vluchtelingen die onderduik nodig hebben. RVV-ers uit Deurne doen aan dit verzetswerk mee. In de Zwarte Plak krijgt Loek wapeninstructies, hij doet schietoefeningen en krijgt training in het plegen van sabotage en aanslagen. Inmiddels is hij lid van een Knokploeg (KP) in de buurtschap. Loek helpt neergestorte geallieerde piloten, snijdt Duitse telefoonkabels door, vervoert wapens en munitie, spioneert en saboteert treinstellen. Na een overval van de bezetter op de Antoniushoeve wijkt Loek uit naar schuiladressen in Utrecht en Breda. In Breda heeft hij contacten met de plaatselijke KP van de grenscommies Cor van der Hooft (1910) die met zijn mensen Franse krijgsgevangenen, Joden en geallieerde vliegers over de grens smokkelt. Van der Hooft is sinds 1943 tevens leider van het verzetswerk in West-Brabant van de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers (LO) en de Landelijke Knokploegen (LKP). Op 6 juli 1944 pleegt Lansdorp bij de Meerten Verhoffstraat in Breda een aanslag op de NSB-er Jos Driessen (1892), die hij in de rug schiet en zwaar verwondt. Driessen is verfborstelfabrikant en commandant van de bereden WA (Weer Afdeling) van de NSB (Nationaal-Socialistische Beweging) en staat bekend als radicaal en gewelddadig. Aangenomen is dat de aanslag op Driessen heeft geleid tot represailles van de bezetter waarbij de Bredase apotheker Bricknese is vermoord. Driessen wordt kort na de bevrijding van Nederland gearresteerd en opgesloten in het Huis van bewaring van Breda, waar het gevangenispersoneel hem een paar dagen na zijn binnenkomst opgehangen aantreft.

Arrestatie en executie

Na de aanslag op Driessen haalt de RVV-leiding Loek Lansdorp naar de Veluwe, want de SD (Sicherheitsdienst) is naar hem op zoek. Op de Veluwe zorgt Loek voor de voorbereiding en beveiliging van een afwerpterrein voor wapens en munitie. Hij verblijft op een schuiladres in Putten, aan de rand van de Veluwe. In die plaats krijgt hij het verzoek om de gearresteerde Jacob Hemelrijk (1888) te bevrijden. Hemelrijk, voormalig rector van het Murmellius gymnasium in Alkmaar en Joods, is met zijn gezin in Putten ondergedoken in vakantieverblijf “d’ Eekhoorn” aan de Prins Hendrikweg. Hemelrijk wordt daar in de nacht van 2 op 3 september 1944 gearresteerd door landwachters en een zwarte speurhond onder bevel van Egbert Otter (1917). De landwachters sluiten hem in op het Puttense politiebureau dat in het pand “De Pol” zit. Otter, hoofdwachtmeester der Staatspolitie met Putten als standplaats, is getipt door een verradersbriefje waarin staat “Jood met radio houdt zich schuil Prins Hendrikweg 59”. Loek gaat op 3 september 1944 met zijn vuurwapen op pad naar het politiebureau. De bevrijdingspoging mislukt en Loek wordt gearresteerd. Waarschijnlijk is Loek door Connie (Conny) Heijmans of iemand uit haar omgeving gevraagd Hemelrijk te bevrijden. Connie en haar zus Mieke zijn koeriers in het Puttense verzet en Jaap, de zoon van Hemelrijk, kent Connie. Hij vraagt haar na de arrestatie van zijn vader of ze iets voor zijn vader kan doen en Connie laat doorschemeren dat ze met iemand gaat praten.

SD-gebouw, Utrechtseweg Arnhem

Bron: Beeldbankwo2

Strafgevangenis Arnhem

Bron: Gelders Archief

Naar de Strafgevangenis

In de nacht van 3 op 4 september krijgt Jacob Eduard Feenstra (1888) bericht dat Hemelrijk en Lansdorp zijn gearresteerd. Feenstra is hoofd van het Marechaussee Gewest Arnhem en gewestelijk politiecommandant. Hij geeft kapitein der Staatspolitie Harm Lanting (1907), die is ingedeeld bij de marechaussee in Arnhem, opdracht om Hemelrijk en Lansdorp per auto vanuit Putten naar Arnhem te brengen en aan hem voor te geleiden. De arrestanten gaan in Arnhem eerst naar het woonhuis van Feenstra, waar zij met gummiknuppels tot bloedens toe op hoofd en nek worden geslagen. Rond 4 uur ’s nachts worden Hemelrijk en Lansdorp naar het SD-gebouw aan de Utrechtseweg in Arnhem gebracht en aan de SD overgeleverd die hen verhoort. Hemelrijk gaat vanuit het SD-gebouw naar kamp Vught en vervolgens naar Concentratiekamp Buchenwald in Duitsland. Daar bevrijden de geallieerden hem in april 1945. Loek blijft in Arnhem. De SD sluit hem op in de strafgevangenis aan de Wilhelminastraat 16. Deze gevangenis uit 1886 bestaat uit drie verdiepingen met in totaal 200 cellen. De cellen zijn aan de binnenkant van het gebouw bereikbaar via ijzeren galerijen en wenteltrappen. Op 4 september 1944 schrijft Loek vanuit de strafgevangenis een afscheidsbrief aan zijn familie en vrienden. Hij weet wat hem te wachten staat en schrijft: “Voor mij is de tijd gekomen dat ik afscheid neem van deze aarde en de eeuwige gelukzaligheid ga opzoeken”. Op Dolle Dinsdag, 5 september 1944, wordt Loek in de strafgevangenis van Arnhem doodgeschoten. Zijn familie krijgt dit pas na juli 1945 te horen. Tot die tijd plaatst de familie krantenadvertenties waarin zij vragen waar Loek is.

Jacob Eduard Feenstra na zijn arrestatie

Bron: Gelders Archief

Feenstra veroordeeld

Na de oorlog wordt Feenstra gearresteerd en opgesloten in Bewarings- en Verblijfskamp Avegoor in Ellecom. In februari 1946 staat hij terecht voor het Bijzonder Gerechtshof in Arnhem. Een van de zaken waarvoor Feenstra terechtstaat gaat over Jacob Hemelrijk en Loek Lansdorp. Hemelrijk getuigt tijdens de rechtszaak. Een van de aanklachten tegen Feenstra is dat hij in september 1944 Loek Lansdorp in Arnhem opzettelijk heeft blootgesteld aan vrijheidsberoving en maatregelen door de vijand, terwijl hij kon begrijpen dat Lansdorp hierdoor zijn leven kon verliezen. Voor deze en andere aanklachten spreekt het Bijzonder Gerechtshof tegen Feenstra het doodvonnis uit. Op 29 augustus 1946 wordt hij geëxecuteerd op de schietbaan bij de Zinkelenberg in Arnhem.

Postuum

Het lichaam van Loek Lansdorp is nooit gevonden en is mogelijk verbrand. Zijn naam staat op het Verzetsmonument De Zwarte Plak in America, gemeente Horst aan de Maas, dat is opgericht om elf burgers van America te gedenken die in de oorlog zijn gesneuveld. Het monument staat op de plaats waar twee verzetsstrijders, betrapt tijdens hun poging om een spoorlijn in de buurt te saboteren, door Duitse militairen zijn gedood. In Tilburg wordt een straat naar hem vernoemd, de Loek Lansdorpstraat, en Loek krijgt postuum het Verzetsherdenkingskruis.

Gebeurtenis

• Georganiseerde illegale activiteiten Tilburg.

Bronnen (selectie)

Dit is een selectie van bronnen, in de noten staan alle gebruikte bronnen.

• Regionaal Archief Tilburg, Archief 565, Collectie documentatie Tilburg 1940-1945
• Delpher

Literatuur (selectie)

Dit is een selectie van de gebruikte literatuur, in de noten staat alle literatuur.

• Ad de Beer en Gerrit Kobes, Het leven gebroken. De geschiedenissen van de Tilburgers die als gevolg van de strijd tegen Duitsland en de bezetting van Nederland om het leven kwamen, Tilburgse Bronnenreeks 4, Tilburg 2002.
• A. P. M. Cammaert (1994). Het verborgen front: Geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog, Groningen, Rijksuniversiteit Groningen 1994.
• G.C.M. van Nijnatten en H.J.J. van den Brug (red.), Tribunalen in Nederland en andere na-oorlogsche rechtspraak, Zwolle, Tjeenk-Willink, No. 36, 1945.

Externe links

• Persoonsdossier Oorlogsgravenstichting Louis Albert Lansdorp
• Louis Albert Lansdorp op Oorlogsbronnen.nl
• Loek Lansdorp op Brabantse Gesneuvelden
• Louis Albert Lansdorp op Erelijst van Gevallenen 1940-1945