Lambertuskerk

Algemene geschiedenis

De geschiedenis van de Lambertuskerk gaat terug naar de 12e eeuw. De eeuwenlange historie heeft haar sporen nagelaten in de verschillende bouwstijlen. Rond 1300 is de Lambertuskerk gebouwd in vier geledingen met boogfries, blindnissen en nissen met driepassen. Het puntdakje dateert uit 1930. De oorspronkelijk gotische kerk is na een brand in 1716 en in 1872 gewijzigd en aangepast in de Hollands Classicistische stijl. Ook zijn toen de muren verhoogd.

Oorsprong

De oudste kerk van Raamsdonk - nu gelegen aan de overkant van de Maasroute - werd vóór 1273 gesticht door de bisschop van Luik, die tot de veertiende eeuw alle rechten in handen hield. De Lambertuskerk moet daarom gezien worden als één van de oudste en noordelijkst gelegen steunpunten van de in die tijd zeer uitgestrekte bisdom. De geschiedenis van de Lambertuskerk gaat terug tot ongeveer het jaar 1150, maar overblijfselen van het kerkgebouw uit de vroegere periode zijn tot nu toe niet teruggevonden, met uitzondering van de voet van een natuurstenen doopvont. Op de plaats van de huidige kerk heeft een ouder gebouw gestaan, waarvan muurrestanten zijn opgegraven, die dateren uit 1275. Het betrof een zaalkerk van ongeveer 10 bij 25 meter zonder toren. Omstreeks 1350 werd dit kerkje voorzien van een toren en ongeveer honderd jaar later van een nieuw koor en twee transepten. Vermoedelijk in het jaar 1502 werd ook het schip vernieuwd, waarmee de Lambertuskerk de huidige vorm kreeg.

Stromingen

Van 1150 tot 1610 was de kerk katholiek. Daarna werd de kerk in bezit genomen door de protestanten. De kerk heeft alle splitsingen binnen de kerk meegemaakt.

Orgels

Drie verschillende orgels hebben in de oudste kerk van Raamsdonk gestaan. Het in 1743 verworven orgel werd in 1850 verkocht aan de Nederlands Hervormde gemeente van Aartswoud en daarna geplaatst in Ruinwold. Het was gebouwd door Matthias Amor of Amoor. In 1851 werd een nieuw orgel gebouwd door C. F. A. Naber en Zoons te Deventer. Het werd geplaatst onder toezicht van dominee Pape en gekeurd door burgemeester Snethlage te Beest. Het moet een bijzonder mooi en groot orgel zijn geweest met 27 registers en een vrij pedaal. De brand van 1878 vernielde het.Daarna bouwde men het orgel, dat nu nog in de kerk staat. Maker ervan is orgelbouwer van Dam; het heeft 10 registers en een aangehangen pedaal. Het is volledig gerestaureerd en erg bijzonder.

Gebeurtenissen

De kerk heeft aan vele rampen het "hoofd" moeten bieden. De elementen hebben haar niet gespaard, maar telkens weer werd ze opgebouwd. Ze diende trouwens ook als "baken", want in een ordonnantie van het Heemraadschap van 6 oktober 1612 lezen we het volgende: de dijken van alle polders der gemeente te Raamsdonk moeten zo hoog onderhouden worden als de bout die in de Grote oude Kerk van Raamsdonk zit geslagen. Toen van 27 op 28 juli 1716 "door het swaer onweder van donder en blixem" de toren van de kerk tot aan het muurwerk afbrandde, stelde de Rekenkamer van Holland een subsidie beschikbaar van Fl. 1200,-. Na de herbouw in 1717 werd in de toren een nieuwe klok gehangen met een gegoten opschrift, dat dit feit herdenkt, en tevens alle namen van het dorpsbestuur. Tijdens het herstel van de schade werd de kerk opnieuw gedeeltelijk vernield, maar nu niet door brand, maar door storm en water. Er was een schade ten gevolge van stormen watervloed op 1 september 1717, waardoor de spits van de in aanbouw zijnde toren, het dak van de kerk en de vele huizen en schuren vernield werden, een stenen sluis weggespoeld, een onherstelbaar gat in de dijk werd geslagen, en veel schade door verlies van vee en veld gewas geleden werd. Nog twee maal zou de kerk door een ramp worden getroffen. In 1778 stond de kerk opnieuw in brand en ruim een eeuw later, 24 mei 1878, viel door blikseminslag de spits brandend in het middenschip van de kerk. De kerk brandde uit en alleen de muren bleven nog staan. Het gevolg hiervan was, dat het interieur van de kerk geheel veranderde. Men wilde aanvankelijk zelfs een nieuwe kerk bouwen, maar bij nader inzien vond men het beter de oude weer op te bouwen. Tegen de toren zijn vroeger stallen gebouwd. De kerkgangers kwamen met hun koetsen naar de kerk en de paarden moesten binnen kunnen staan. De stal aan de zuidzijde was alleen voor de paarden van de ambachtsheer van Raamsdonk. Bij restauratie in 1953 zijn de stallen afgebroken, zodat de mooie toren nu weer vrij staat.

Bron

Bron: Tekst overgenomen uit de "Geschiedenis van Raamsdonk", uitgegeven door Stichting Ontmoetingcentrum Raamsdonk.