Houtloods en Kraanbaan
De Houtloods uit 1867 is het oudste gebouw van de voormalige NS-werkplaats in de Tilburgse Spoorzone. Naast het gebouw ligt een karakteristieke kraanbaan. In 2015 werd het pand aangewezen als gemeentelijk monument.
Omschrijving
In de noordwestelijke hoek van de werkplaats staat één van de oudste gebouwen. De eerste tekeningen van het totale Werkplaatscomplex dateren van 1867 en omvatten een magazijn, een bergplaats voor hout en een werkplaats voor locomotieven. De tekening van de bergplaats voor hout (1867, gebouw 41) toont een gebouw met een houten kapconstructie, rode bakstenen gevels versierd met lisenen (dit zijn iets uit de muur springende stroken) en siermetselwerk, een rondvenster in de oostgevel, gevels met getoogde openingen, gevelkozijnen met gietijzeren ramen en deuren met houten latwerk. In de bogen zaten vroeger horizontale planken (dakpansgewijs en op korte afstand van elkaar): zo kon de wind door het gebouw heen waaien om het hout te drogen. Later zijn de bogen dichtgemetseld.
In 1937 werd het omgebouwd tot magazijn, in de kopwand op het westen werd een roldeur geplaatst. Aan de zuidzijde zijn de hardstenen duimstenen, waarin de scharnieren van de deuren zich bevonden, nog terug te vinden.
.jpg)
De houtloods heeft de enige houten constructie van het hele complex en is redelijk
gaaf bewaard gebleven. In combinatie met de oorspronkelijke functie en de typerende architectuur van Staatsspoorwegen uit de beginperiode, heeft de loods een hoge cultuur- en architectuurhistorische waarde. De rails en kraanbaan uit 1930/38 (met een loopkraan uit 1991) aan de oostkant maken dit geheel tot een bijzonder ensemble.
De kraanbaan behoorde niet bij de Houtloods, maar bij het ernaast gelegen gebouw 44 de 'Wielenbouw'. De kraan werd gebruikt voor de aan- en afvoer van assen, wielen, wielbanden en wielstellen behorende bij dit productieproces het maken en herstellen van wielstellen.
Rol in de Werkplaats
Alle gebouwen hadden een functie in de logistiek uitgekiende transversale opzet van de Werkplaats. De Houtloods fungeerde als houtopslag, later als magazijn. Weer later vond de hobbyclub van het personeel er onderdak.
Huidig gebruik
Na een verbouwing (najaar 2014) heeft het gebouw op dit moment een kantoor- en horecafunctie. Ook heeft het informatiecentrum van de Spoorzone (gemeente/VolkerWessels) zich hier gevestigd.
Zie ook
Externe links
Bronnen
- Voormalige NS-werkplaats in cultuurhistorisch perspectief – Dirk van Alphen (gemeente Tilburg)
- ‘Nedtrain Tilburg 1868-2003’ – Geschiedenis van de spoorwegwerkplaats D’n Atelier: Henk van Doremalen en Martin van Broekhoven, Tilburg, 2003.